بررسی خشونت جنسی علیه زنان در حقوق کیفری ایران و انگلستان

محورهای موضوعی : آموزه های فقه و حقوق جزاء

علی‌رضا نیک‌نژاد ¹ , نغمه فرهود ² , سید باسم موالی زاده ³

1 - دانشجوی دکترا حقوق جزا و جرم شناسی، واحد پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - استادیار گروه حقوق، واحد اندیمشک، دانشگاه آزاد اسلامی، اندیمشک، ایران.
3 - استادیار گروه حقوق، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1402/10/10 تاریخ پذیرش : 1403/03/26 تاریخ انتشار : 1403/04/04

کلید واژه: خشونت جنسی, خشونت جنسی علیه زنان, جرم انگاری جرایم جنسی,

چکیده مقاله :

خشونت و به ویژه خشونت جنسی علیه زنان، در زمره¬ی شایع‌ترین اشکال نقض حقوق بشر است. بدون تردید، این پدیده که در اغلب اوقات، مردان مرتکب آن می‌شوند، یکی از چالش‌های عمده¬ی فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پیش روی جوامع، به شمار می‌رود. افزایش وقوع خشونت جنسی و تنوع آن، از یک طرف و وجود موانع و مشکلات اساسی در مسیر احقاق حقوق زنان بزه‌دیده از جانب دیگر، نظام حقوقی کشورها را بر آن داشته است که برای رویارویی با این روند صعودی و در راستای کاهش آن، عکس العمل‌های گوناگونی از خود بروز دهند؛ یکی از معمول‌ترین واکنش‌های حقوق کیفری ایران، می‌تواند وضع قوانین و مقرّرات جزایی خاص و کارآمد باشد. آشکارا است که رسیدن به این هدف، جز در پرتو بازنگری و تنقیح قوانین موضوعه، از طریق شناخت و مطابقت با سایر قوانین کیفری پیشرو در حوزه¬ی مبارزه با جرایم جنسی و الگوبرداری از نقاط قوت و راهکارهای حقوقی سازنده، مشروط به داشتن تناسب لازم با اصول و ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی مورد قبول عموم و کنارگذاشتن نقاط ضعف، امکان‌پذیر نیست. در این نوشتار، سعی شده است خشونت جنسی علیه زنان، در دو نظام کیفری ایران و انگلستان، به طور واقع بینانه بررسی شود. نتیجه‌ی حاصل از مقایسه¬ی خشونت‌های جنسی در قوانین جزایی هر دو کشور، وجود اشتراک در کلیّت جرم انگاری بسیاری از مصادیق آن و در عین حال وجود افتراق در عناوین مجرمانه، نحوه¬ی جرم انگاری و دیدگاه قانون‌گذاران در اعمال مجازات بر بزهکاران است.

چکیده انگلیسی:

Violence and especially sexual violence against women, ranks amongst the most common violations of human rights. Undoubtedly, this phenomenon, often perpetrated by men, poses a major cultural, social, economic, and political challenge to societies. The increase in the occurrence and diversity of sexual violence on one hand, and the existence of fundamental obstacles and problems in the path of women's rights enforcement, on the other hand, have prompted legal systems of countries to face with this increasing process and in order to decrease that, shows various reactions. One of the most general reactions of criminal law in Iran can be the establishment of specific and effective penal laws and regulations. It is obvious that the achievement to this objective of combating sexual crimes, except in light of recognition and accordance with other leading criminal laws upon the review and amendment of relevant laws and modeling the powerful points and constructive legal solutions, provided the necessary proportion with principles and cultural and social values accepted by public and overcoming any weaknesses is not possible. In this research, attempts to survey objectively the sexual violence against women in the criminal systems of Iran and England. The result obtained from comparing sexual violence in the penal laws of both countries reveals a shared perspective in the general criminalization of many instances of it, while also highlighting differences in criminal titles, the method of criminalization and the legislatures’ perspectives in examining penalties on offenders.

منابع و مأخذ:

1. اوحدی، بهنام، (1384)، گرایش‌ها و رفتارهای جنسی انسان، تهران، انتشارات صادق هدایت.
2. حراج، علیرضا؛ پور محمد، اباست؛ بشیری، اکبر، (1403) اجرای احکام مدنی خسارات روحی در حقوق ایران و انگلستان، فصل¬نامه علمی آموزه‌های فقه و حقوق جزاء، سال سوم، شماره: 1، شماره پیاپی 9.
3. رایجیان اصلی، مهرداد؛ زکوی، مهدی، (1390)، بزه ‌دیدگان خاص در پرتو بزه‌ دیده شناسی‌حمایتی، تهران، انتشارات مجد.
4. زراعت، عبّاس، (1380)، شرح قانون مجازات اسلامی، بخش حدود، تهران، انتشارات ققنوس.
5. سلیمان ‌زاده، میثم؛ سلطانی، اباذر، (1398)، مطالعه تطبیقی زنا فریبکارانه در نظام حقوق کیفری ایران و انگلستان، فصل¬نامه بین ‌المللی قانون یار، شماره: 10.
6. شریفی خضارتی، امیر، (1390)، انحرافات جنسی (مطالعه¬ی تطبیقی جرمشناسی و فقهی)، تهران، انتشارات اندیشه¬ی عصر.
7. عباس‌پور، حسین، (1394)، بررسی خشونت جنسی در حقوق کیفری ایران و حقوق بین ‌الملل، پایان‌نامه دوره کارشناسی‌ارشد، شاهرود، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود.
8. عظیمیان، عسل، (1387)، خشونت علیه زنان و تدابیر حمایتی در برابر آن با نگاهی به سیاست جنایی انگلستان، پایان‌نامه دوره کارشناسی‌ارشد، رشته حقوق جزاء و جرم‌شناسی، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
9. کسل، الین و داگلاس آ. برشتین، (1382)، رفتار جنایی، ترجمه: مرکز تحقیقات و پژوهش‌های ناجا، تهران، مرکز تحقیقات و پژوهش‌های ناجا.
10. گودرزی، فریبا و دیگران، (1395)، بررسی روانشناختی تجاوز جنسی زناشویی با نگاهی بر جنبه فقهی و حقوقی موضوع، پژوهش‌نامه زنان پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، شماره: 4.
11. محبی، فاطمه، (1380)، آسیب‌شناسی اجتماعی علیه زنان، مجله مطالعات راهبردی زنان، شماره: 14.
12. معتمدی مهر، مهدی، (1380)، حمایت از زنان در برابر جرایم خشونت‌آمیز: سیاست جنایی انگلستان، تهران، نشر برگ زیتون.
13. میرمحمد صادقی، حسین، (1388)، مطالعه¬ی تطبیقی مفهوم عنف در جرایم جنسی، مجله دادرسی، شماره: 76.
14. Brunet, Simon H,(1992), Rape and lack of consent, Cri. L. Jour. 16.
15. Galtung, J, Sarukuelle Gewalt, (1975), Beitraeae zur‌ Friedens-und Konfliktforschung. Reinbeck: Rowolt, 1975.
16. Rock, Paul, (1998), Victimology, Dort mouth Publishing Company,.
17. Walston, E. Roderick, (1999), Women’s Rights Handbook Under the Supervision of California Attorney General’s, Dubik Rights Division. Civil Rights Enforcement Unite.