اثر تاریخ کاشت بر برخی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ارقام گندم زمستانه
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیاحمد قنبری 1 , حسن روشنی 2 , ابوالفضل توسلی 3
1 - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل
2 - فرهیخته ی کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل
3 - دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل
کلید واژه: عملکرد دانه, اجزای عملکرد, گندم زمستانه, مناطق سردسیر,
چکیده مقاله :
به منظور ارزیابی اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد و برخی خصوصیات زراعی چهار رقم گندم و همچنین، تغییرات فنولوژیکی این ارقام در طول دوره رشد، تحقیقی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل انجام گرفت. عامل اول شامل چهار رقم گندم دیم (آذر2، سبلان، سرداری و زاگرس) و عامل دوم شامل چهار تاریخ کاشت (10 و 20 مهر، 1 و 10 آبان) بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت، اثر معنی داری بر تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، درصد پوشش سبز، تعداد برگ، روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی، درجه روز رشد، عملکرد بیولوژیک عملکرد دانه و شاخص برداشت داشت. به طوری که در بین تاریخ های کاشت، تاریخ کاشت اول (10 مهر) با میانگین عملکرد 4616 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد و تاریخ کاشت چهارم (10 آبان) با 2197 کیلوگرم در هکتار پایین ترین عملکرد را داشتند. همچنین، تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه با تأخیر در کاشت کاهش نشان داد. عامل رقم نیز اثر معنی داری به جز تعداد برگ و تعداد پنجه بارور و نابارور بر سایر صفات مورد بررسی داشت به نحوی که به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد در رقم سبلان با میانگین 4750 کیلوگرم در هکتار و در رقم زاگرس با میانگین 2757 کیلوگرم در هکتار به دست آمدند. اثر متقابل رقم در تاریخ کاشت در اکثر صفات مورد بررسی به جز ارتفاع ساقه، تعداد برگ، تعداد سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. به نحوی که اکثر صفات مذکور در تمام ارقام مورد بررسی در تاریخ کاشت چهارم (10 آبان) نسبت به تاریخ کاشت اول کاهش معنی داری داشته است. در مجموع، پژوهش حاضر نشان داد که تاریخ کاشت 10 مهر و رقم سبلان به ترتیب به عنوان بهترین تاریخ کاشت و رقم برای منطقه اردبیل و مناطق آب و هوایی مشابه آن می تواند باشد.
To evaluate the effect of sowing dates on yield, yield components and some agronomic characteristics of four winter wheat cultivars and also their phenological changes, a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was carried out at the Agriculture Research Station of Ardabil (Iran) during 2009 growing season. First factor consisted of four wheat cultivars (Azar2, Sabalan, Sardari and Zagros) and second factor consisted of four sowing dates (1st, 10th, 20th and 30th of September). The results showed that sowing date had significant effect on the number of spikes, the number of seed per spike, 1000-seed weight, germination percentage, days to spike appearance, days to ripening, growing degree days, biological yield, seed yield and harvest index. The highest and lowest seed yields of wheat were obtained from sowing date of the September the first (4616 kg/ha) and sowing date of September 30th (2197 kg/ha) respectively. Delaying planting decreased the number of spikes per m2 and 1000-seed weight. Cultivars had significant effect on all of the traits measured, except leaf number, fertile and non-fertilie tillers. The highest and the lowest seed yields were obtained from Sabalan (4750 kg/ha) and Zagros (2757 kg/ha) cultivars respectively. Interaction of sowing date and cultivar were significant on all of traits measured, except stem height, the leaf number, the number of spikes, 1000-seed weight and seed yield (P<%1). On the whole, it can be concluded that the first sowing date (September the first) and Sabalan can be recommended to the farmers of Ardabil region and similar climatic conditions for higher yields.