تأثیر تراکم بوته، آرایش کاشت و علف کش نیکوسولفورون بر ترکیب، تنوع و تراکم علف های هرز ذرت سیلویی (Zea mays L)
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیمجتبی ظفریان 1 , رضا صدرآبادی حقیقی 2 , لیلا علیمرادی 3
1 - فرهیخته ی کارشناسی ارشد شناسایی و علف های هرز دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
2 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
3 - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
کلید واژه: جمعیت علف هرز, شاخص تشابه جاکارد, شـاخص تنوع شانون- وینر, شـاخص غالبیت سیمپسون,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر تراکم بوته، آرایش کاشت و علف کش نیکوسولفورون بر تنوع و ترکیب علف های هرز ذرت سیلویی (Zea mays L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در شهرستان چناران خراسان رضوی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم بوته در سه سطح (120،100 و 140 هزار بوته در هکتار) و آرایش کاشت در دو سطح (یک ردیفه و دو ردیفه) و علف کش نیکوسولفورون در چهار دز (شامل 0، 1 ،1.5 و 2 لیتر در هکتار) بودند. نمونه برداری از جمعیت علف های هرز در پنج مرحله از 37 روز پس از سبزشدن ذرت آغاز و هر 20 روز یک بار انجام شد. نتایج حاکی از کاهش تراکم و ماده خشک علف هرز در مرحله اول بعد از تیمار علف کش بود. در طول دوره رشد ذرت اثر متقابل معنی داری بین تراکم با آرایش کاشت و بین آرایش کاشت با دز علف کش بر کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز مشاهده گردید. علف کش نیکوسولفورون کاهش تراکم علف های هـرز را در ابتــدای فصل رشد و آرایش کاشت دوردیفه کاهش تراکم علف های هرز را در ادامه در طول فصل رشد به دنبال داشت. ترکیب تیماری تراکم کاشت 140 هزار بوته در هکتار، آرایش کاشت دو ردیفه و دز 1.5 و 2 لیتر در هکتار علف کش نیکوسولفورون کمترین ضریب تشابه جاکارد (Sj) گونه های علف هرز را به دنبال داشت. همچنین، با افزایش سطوح تیمارهای تراکم و دز علف کش به خصوص در ترکیب با آرایش کاشت دو ردیفه بر اساس شاخص شانون- وینر جمعیت گونه های حساسی نظیر خرفه، بارهنگ، هفت بند، تاج ریزی و قیاق به تدریج در طول فصل رشد کاهش یافت. شاخص غالبیت سیمپسون نیز نشان داد که گونه های محدودی نظیر تاج خروس، سلمه و پیچک و خارلته با متحمل شدن تغییرات فنولوژیکی رشد تا انتهای فصل رشد، بقاء خود را در درون مزرعه حفظ و به رقابت با ذرت ادامه دادند.
In order to study the effect of plant density, planting pattern and herbicide dosage of nicosulfuron, a field experiment was arranged in a factorial split plot treatments based on RCBD with three replications in Chenaran, Khorasan Razavi, in 2010. The experimental treatments consisted of a factorial plant density (100000, 120000 and 140000 plants ha-1) in the planting pattern (single and double row) as main plot and herbicide dosage of nicousulforon in four levels (0, 1, 1/5 and 2, l.ha-1) as sub-plot. Samplings were made at in five stages (37days after the emergence of corn and it was repeated once per 20 days). The results indicated reducing the weed density and dry matter of weeds in the first stage after the herbicide treatment. Moreover, it was observed a significant interaction effect between plant density with planting pattern and between planting pattern with herbicides dosages during growth season on reducing weed density and dry matter. Also results indicated that in between of this experiment's treatments, nicosulfuron herbicide reduced weed density at the beginning of growth season and double row planting pattern suppressed weed density during growing season, and resulted in lowest Jacard similarity index (Sj) of weed species. Results also indicated that with increasing of plant density and herbicide dosage especially in composition of double row planting pattern, according to Shannon- Wiener index, sensitive population such as common purslane (Portulaca oleracea L.), buckhorn plantain (Plantago lanceolata L.), prostrate knotweed (Polygonum aviculareL.), black nightshade (Solanum nigrum L.) and Johnson grass (Sorghum halepens L.) was reduced in during growing season. Simpson dominance index, showed that some low populated weeds such as redroot pigweed (Amaranthus retroflexus L.), common lambsquarters (Chenopodium album L.), field bindweed (Convolvulus arvensis L.) and Canada thistle (Circum arvensis L.) persisted their growth up to the end of growing season.