غربال ارقام گندم نان برای قابلیت انتقال مجدد، محتوای نسبی آب برگ و تنظیم اسمزی در شرایط تنش خشکی

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

زینب سلیمانی ¹ (دانش آموخته ی کارشناسی ارشد زراعت، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، تهران، ایران)
حسینعلی رامشینی ² (استادیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، تهران، ایران)
سیدمحمد مهدی مرتضویان ³ (استادیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، تهران، ایران)
بهروز فوقی ⁴ (مربی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1392/11/19 تاریخ پذیرش : 1393/12/09 تاریخ انتشار : 1394/02/01

کلید واژه: تحمل به خشکی, ارقام گندم نان, تنش یدید پتاسیم, صفات فیزیولوژیکی,

چکیده مقاله :

خشکی یکی از مهم‌ترین تهدیدهای جهانی برای تولید گندم است. به‌منظور شناسایی صفات فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل به تنش خشکی، تعداد 52 رقم گندم نان در دو شرایط عادی و تنش خشکی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه کشت شده و صفات مورد نظر اندازه‌گیری شدند. همچنین، در آزمایش گلدانی تنظیم اسمزی این ارقام در مرحله گیاهچه‌ای بررسی شد. نتایج نشان داد ارقام استار و بزوستایا دارای بالاترین میزان RWC (به ترتیب 79/0 و 78/0) بودند. تنظیم اسمزی در ارقام رسول و Unknown11 دارای بیشترین مقدار (به ترتیب 58/0 و 56/0 مگاپاسکال) بود. ارقام تیپیک، Unknown11 و آذر 2 پس از محلول پاشی با یدید پتاسیم کمترین کاهش را در وزن هزار دانه از خود نشان دادند (به ترتیب 8/4، 5/5 و 5/5 گرم). همچنین، ارقام دز، گاسپارد و MV-17 دارای بیشترین درجه نقره ای شدن برگ بودند و ارقام نیک نژاد، استار و کوهدشت تحت تنش خشکی قادر بودند بهتر از سایر ارقام برگ های خود را به حالت لوله ای درآورند و با تنش کم آبی مقابله کنند. تحت تنش خشکی ارقام البرز، زاگرس و اینیا زودرس تر و ارقام گاسپارد و کاسکوژن دیررس تر از بقیه ارقام بودند. در مجموع می‌توان از ارقام کوهدشت، استار و بزوستایا به عنوان منابع ژنتیکی صفت حفظ آب در برگ در شرایط تنش خشکی برای اصلاح دیگر ارقام استفاده کرد. ارقام آذر 2 و Unknown11 را می‌توان در تلاقی با دیگر ارقام برای اصلاح قابلیت انتقال مجدد به کار برد.

چکیده انگلیسی:

Drought one of the most important global threats against bread wheat production. In order to identify physiological traits associated with drought tolerance, 52 bread wheat varieties were cultured under two normal and drought stress condition in a randomized complete block desigen with three replications. RWC (in three independent times), leaf rolling, leaf silvering, days to flowering, days to maturity and stem reserve remobilization were investigeted. Also in a pot experiment osmotic adjustment of the varieties were measured at seedling stage. varieties Star and Bezostaya had the highest RWC (0.79 and 0.78, respectively). Osmotic adjustment in Rasol and Unknown11 were highest (0.58 and 0.56, respectively). Varieties Tipik, Unknown11 and Azar2 showed the least decrease in thousand grain weight after spraying with KI (4.8, 5.5 and 5.5, respectively). Also varieties Dez, Gaspard and MV-17 have the highest degree of leaf silvering and varieties Niknejad, Star and Kohdasht under drought stress were able than the other varieties bring their leaves to form a rolling and cope with water deficit. Under drought stress, Varieties Alborz, Zagros and Inia were observed premature than the other varieties and Gaspard and Kaslojen varieties were observed late mature than the other varieties. Altogetehr varieties Kohdasht, Star and Bezostaya can be used as genetic resources for leaf water retention under drought stress condition for imjproving other varieties. Also as Azar2 and Unknown11 had highest amount of thousand grain weight under normal condition and simoultanously showed high ability in stem reserves remobilization they can be selected as parents in crosses for improving these traits.