شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر تدوین استراتژی های آموزشی مبتنی بر تربیت تمام ساحتی

محورهای موضوعی :

معصومه السادات ابطحی ^{1 *} , پروانه فتحعلی بیگی ² , سمیه سلمانی کله ³

1 - 1. استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشجوی دانشکده ی علوم انسانی، دانشگاه علوم تحقیقات تهران
3 - دانشجوی دکترا واحد علوم تحقیقات

تاریخ دریافت : 1404/08/23 تاریخ پذیرش : 1404/08/23 تاریخ انتشار : 1404/08/23

کلید واژه: تربیت, تمام ساحتی, استراتژی, آموزش,

چکیده مقاله :

تعلیم و تعلم از شئون الهی است و خداوند این موهبت را به پیامبران و اولیای پاک خوش ارزانی کرده است تا مسیر هدایت را به بشر بیاموزند و چنین شد که تعلیم و تربیت به‌صورت سنت هسته¬ی آفرینش در آمد. انسان نیز با پذیرش این مسئولیت نام خویش را در این گروه در قالب واژه مقدس (معلم) ثبت کرده است. معلم ایمان را بر لوح جان و ضمیرهای پاک حک می¬کند و ندای فطرت آن به گوش همه می¬رساند. یکی از رسالت¬های دانشگاه فرهنگیان ایجاد آمادگی در بین دانشجو-معلمان و تأمین منابع مورد نیاز در زمینه افزایش آگاهی دانشجو معلمان برای یک معلم پویا و کارآمد و به روز می¬باشد و باید با برنامه-ریزی جامع به این امر جامه عمل بپوشاند. در تدوین سند تحول بنیادین آموزش‌ و ‌پرورش تربیت تمام‌ساحتی یا یکپارچه رویکردی است که در سال‌های اخیر مورد توجه دست‌اندرکاران تعلیم‌ و ‌تربیت کشور قرار گرفته است. این رویکرد در پی آن است که تربیت همه‌جانبه و متوازنی را برای دانش‌آموزان به ارمغان آورد؛ تربیتی که شامل شش ساحت اساسی است: اعتقادی؛ عبادی و اخلاقی؛ اجتماعی و سیاسی؛ زیستی و بدنی؛ زیبایی‌شناختی و هنری؛ علمی و فناورانه؛ اقتصادی و حرفه‌ای. در این مقاله مولفه¬های موثر آموزش مبتنی بر تربیت تمام ساحتی بررسی و اولویت¬بندی شده است. داده‌ها با استفاده از نظرات و تجربه¬های زیسته و ادراک مشارکت کنندگان و دیدگاه های متخصصان حوزه ی تعلیم وتربیت با شیوه نمونه¬گیری در دسترس و حجم نمونه 12 نفر در دانشگاه فرهنگیان تهران، واحد شرافت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. به منظور گردآوری داده¬ها در بخش کمی پژوهش از اعضای نمونه از پرسشنامه استفاده شد. جهت گردآوری داده¬ها در بخش کیفی پژوهش، ضمن بررسی ادبیات پژوهش و مصاحبه با خبرگان، مولفه هایی که بر تدوین استراتژی¬های آموزشی مبتنی بر تربیت تمام ساحتی موثر بوده است با رویکرد ANP و رویکرد دلفی فازی به منظور اجماع نظر خبرگان و همچنین تعیین اولیت بندی آنها استفاده شد. در تدوین استراتژی‌های آموزشی مبتنی بر تربیت تمام ساحتی، ابعاد مختلفی از فلسفه تعلیم و تربیت، نیازهای جامعه ودانش آموزان، محتوای آموزشی، روش تدریس، ارزشیابی تحصیلی، منابع مالی و انسانی مورد توجه قرار گرفته‌ است. یافته¬های پژوهش حاکی از آن است مولفه های مربوط به فلسفه تعلیم و تربیت و آزادی و اختیار و تفکر همه جانبه به عنوان مهمترین عامل در آموزش مبتنی بر تربیت تمام ساحتی شناسایی شده است.

چکیده انگلیسی:

God has assigned the duty of education and teaching to the prophets and pure saints. Education is fundamental to creation. One of the missions of the Teacher Training University is to prepare student-teachers and provide resources necessary for increasing their awareness to develop dynamic, effective, and up-to-date educators. This study examines and prioritizes the effective components of holistic education-based teaching. The data were analyzed based on the opinions and lived experiences of participants, as well as perspectives from specialists in the field of education, utilizing a convenience sampling method with 12 individuals at the Teacher Training University in Tehran, Sharaf Unit. For quantitative data collection, a questionnaire was employed. In the qualitative section, data were collected through a review of the literature and interviews with experts, identifying components that influence the formulation of education strategies based on holistic education, using ANP and fuzzy Delphi approaches to achieve expert consensus. In developing educational strategies based on holistic education, various dimensions were considered, including philosophies of education, community and student needs, educational content, teaching methods, academic evaluation, and financial and human resources. The findings of the research indicate that components related to the philosophy of education, freedom and choice, and comprehensive thinking have been identified as the most critical factors in education based on holistic upbringing.

منابع و مأخذ:


شاهسواری، سعیده ؛ احمدی، کوثر؛ رستمی قراعینی، مائده ؛ اومویی میلان، ثریا. (۱۴۰۲). «رابطه آموزش تمام ساحتی در عصر دیجیتال بر پیشرفت تحصیلی دانش.»
کیانی معصومه، پورجمشیدی مریم. تبیین تربیت معنوی برای کودکان با تأکید بر مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تربیت رسمی عمومی ایران و بررسی فرصت‌ها و چالش‌های یادگیری الکترونیکی برای آن؛ مسائل كاربردي تعليم و تربيت اسلامي ۱۴۰۰; ۶ (۲) :۱۳۲-۱۰۹ ۱۰,۵۲۵۴۷/qaiie.۶.۲.۱۰۹
آقامحمدی, جواد. (1400). تبیین مؤلفه‌های اخلاق مدیریتی و میزان انعکاس آن‌ها در اسناد تحولی آموزش و پرورش؛ الگویی جهت انتخاب مدیران دانشگاه فرهنگیان. مطالعات سیاست گذاری تربیت معلم, 4(1), -.
گل صنم لو, محمد, نعیمی, ابراهیم, خورسندی طاسکوه, علی, & شریعتی, سید صدرالدین. (1400). طراحی الگوی معلم خوب با تکیه بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. مطالعات راهبردی بسیج, 24(90), 179-222.
شیخ بهائی, ابراهیم, رحمانی, جهانبخش, & سعادتمند, زهره. (1400). بررسی راهکارهای مواجهه با جهانی شدن در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. پژوهش های روابط بین الملل, 11(3), 297-310. doi: 10.22034/irr.2022.368035.2288
آقامحمدی, جواد, & اسدی, سودابه. (1398). واکاوی ابعاد و مؤلفه‌های شاخصه هویت ملی در اسناد تحولی آموزش و پرورش ایران. سیاست‌های راهبردی و کلان, 7(27), 454-471. doi: 10.32598/JMSP.7.3.7
جلایری لایین، زینب. جعفری ثانی، حسین. سعیدی رضوانی، محمود و نوغانی دخت، محسن. (1390). بومی‌سازی برنامه‌های درسی تحولی در نظام آموزش ایران، مجموعه مقالات اولین همایش ملی تحول بنیادین در نظام برنامه درسی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.
سند برنامه ملی درسی آموزش‌وپرورش. (1391). وزارت آموزش‌وپرورش ایران، تهران.
سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش. (1390). وزارت آموزش‌وپرورش ایران، تهران.
شورای عالی آموزش‌وپرورش (1390). مبانی نظری سند تحول بنیادین، تهران: شورای عالی وزارت آموزش‌وپرورش.
فرهادی، نوازالله. گرامی طیبی، زهرا. (1400). تحلیل محتوای کتاب‌های فارسی متوسطة اول بر پایة ساحت‌های شش‌گانة تربیت در سند تحول بنیادین، علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 9(16): 151-177
موسوی ندوشن, فاطمه سادات, نیلی احمدآبادی, محمدرضا, & نیستانی, محمد رضا. (1401). کاوش پدیدارشناختی بر شایستگی‌های پایۀ آموزگاران برای تحقق ساحت تربیت اجتماعی و سیاسی. جامعه شناسی کاربردی, 33(4), 29-48. doi: 10.22108/jas.2022.131720.2234
احمدی، غ.؛ عصاره، ع. و امینی‌زرین، ع. (1397). «تبیین مراحل تعلیم‌و‌تربیت سیاسی (گذرگاه سیاست‌پذیری) برمبنای مراحل رشد شناختی با تأکید بر دوره‌های تحصیلی»، دانش سیاسی، 1 (14)، 23-60.
سبحانی‌نژاد، م.؛ نجفی، ح. و نورآبادی، س. (1396). «مفهوم تعالی و نقد وضعیت موجود آن در سند تحول بنیادین آموزش‌و‌پرورش ایران»، مطالعات ملی، 2 (18)، 25-44.
شریعتمداری، ع. (1399). اصول و فلسفۀ تعلیم‌وتربیت، تهران: انتشارات امیرکبیر.
طهماسب‌زاده‌ شیخلار، د. و جلیل‌زاده، م. (1400). «تبیین مؤلفه‌های تربیت معنوی در آموزه‌های دینی (قرآن) و غیردینی (سکولاریسم) و مطابقت آن با اسناد بالادستی برنامۀ درسی»، فصلنامۀ پژوهش در مسائل تعلیم‌و‌تربیت اسلامی، 50 (29)، 231-277.
فتحی‌واجارگاه، ک. (1398). اصول برنامه‌ریزی درسی، تهران، انتشارات ایران.
مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم‌و‌تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران. (1390). تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
یزدانی، ف.؛ عباسی، ع.؛ حسنی، م. و علی‌عسگری، م. (1397). «طراحی و اعتبار‌سنجی الگوی برنامۀ درسی تربیت اجتماعی در دورۀ متوسطۀ اول با تأکید بر اسناد بالا‌دستی»، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2 (6)، 117-95.
یوسف‌زاده، م.ر. و شاه‌مرادی، م. (1399). «ارائۀ مدل برنامل درسی تربیت سیاسی بر‌اساس ساحت تربیت اجتماعی-سیاسی سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش برای دانش‌آموزان دورۀ متوسطۀ اول»، مسائل کاربردی تعلیم‌و‌تربیت اسلامی، 5 (1)، 173-206
همایی لطیف غلامرضا، جدیدی هوشنگ، صفایی راد ایرج، زندی فرزاد. تدوین برنامه آموزشی والد – فرزند بر اساس تربیت تمام ساحتی سند تحول بنیادین و اثربخشی آن بر عزت‌نفس، خودکارآمدی و خودنظم جویی دانش‌آموزان دچار اختلال یادگیری ویژه مجله علوم روانشناختی ۱۴۰۲; ۲۲ (۱۲۷) :۱۵۰۵-۱۴۸۵ ۱۰,۵۲۵۴۷/JPS.۲۲.۱۲۷.۱۴۸۵.
Dashmir Sulemanoski. (2022). TEACHING STRATEGIES WITH A FOCUS ON THE STUDENT-CENTERED APPROACH TO LEARNING. https://doi.org/10.5281/zenodo.7125351
Irene Styles, Susan Beltman, Alex Radloff, Irene Styles, Susan Beltman, & Alex Radloff. (2016). STUDENTS ' CHANGING CONCEPTIONS OF LEARNING STRATEGIES.
Jamaluddin, Nor Sa’adah, Abd. Kadir, Suhaida, Alias, Siti Noormi, & Abdullah, Arnida. (2021). A review of learning strategies towards learning outcome. Everant Journals. https://doi.org/10.47191/ijsshr/v4-i12-26
Lyudmila Slavnetskova, Tatyana Odintsova, Kseniya Chepelenko, & Yulia Baurova. (2020). On the Question of the Content of Educational Strategy Concept. EDP Sciences. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202020809036
Mihăilă, Maria & Petrovschi, Nina. (2020). A new vision on teaching strategies. https://doi.org/10.5281/zenodo.4415227
novinsah, ahmad. (2020). Strategi Pembelajaran Bahasa Arab di MI. State Islamic University (UIN) Mataram. https://doi.org/10.20414/elhikmah.v14i2.2571
Ozel, A., Bayindir, N., Uşak, Muhammet., & Bahar, M. (2007). The instruction of learning strategies and their reflection on cognitive processes: Elementary teacher and student in Turkey. Science Alert. https://doi.org/10.3923/jas.2007.2584.2590
Stukalina, Yulia. (2013). Management of the Educational Environment: The Context in which Strategic Decisions are Made . The Authors. Published by Elsevier Ltd. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.10.579