بررسی مسایل بازاریابی و صادرات خرما در استان خوزستان

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

ساناز کریمی فرد ¹ , عباس عبدشاهی ² , رضا مقدسی ³

1 - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان
2 - استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان
3 - دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

تاریخ دریافت : 1394/09/27 تاریخ پذیرش : 1394/09/27 تاریخ انتشار : 1390/10/01

کلید واژه: حاشیه ی بازاریابی, ضریب هزینه ی بازاریابی, الگوی مارک آپ, الگوی حاشیه ی نسبی, الگوی هزینه ی بازاریابی,

چکیده مقاله :

در این مطالعه، به بررسی مسایل بازاریابی و صادرات خرما در استان خوزستان به عنوان یکی از مهم ترین مناطق تولیدکننده ی خرما پرداخته شد. بدین منظور، مقادیر حاشیه ی بازاریابی، سهم عوامل بازاریابی، ضریب هزینه ی بازاریابی و انواع کارایی برای 5 نوع خرمای مهم استان(کبکاب، گنتار، استعمران، بریم و زاهدی) محاسبه گردید. همچنین تابع حاشیه ی بازاریابی با استفاده از مدل های مارک آپ(اضافه بها)، حاشیه ی نسبی و هزینه ی بازاریابی، برآورد گردید. آمار و اطلاعات موردنیاز برای این مطالعه به دو صورت اسنادی با مطالعه ی منابع موجود و پیمایشی از طریق نمونه گیری تصادفی ساده و تکمیل 240 پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و EVIEWS به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. نتایج نشان داد که در بین انواع خرما، خرمای کبکاب با هزینه ی بازاریابی6000 ریال در هر کیلو، کمترین و خرمای زاهدی با 12000ریال در هر کیلو، بیشترین هزینه های بازاریابی را به خود اختصاص داده اند. نتایج مربوط به کارایی بازاریابی، نشان می دهد که در رابطه با کارایی تکنیکی برای انواع خرما نیز بیشترین آن مربوط به خرمای استعمران(67%) و کمترین آن مربوط به خرمای کبکاب (13%) بوده است و کارایی قیمتی انواع خرما نیز بالا می باشد. نتایج تخمین تابع حاشیه ی بازاریابی نشان داد که حاشیه ی بازاریابی در مدل های مارک آپ و حاشیه ی نسبی با قیمت خرده فروشی دارای رابطه ی مستقیم و همچنین در مدل هزینه بازاریابی نیز حاشیه ی بازاریابی با هزینه ی بازاریابی رابطه ی مستقیم دارد. در رابطه با صادرات خرما نیز کوواریانس میان قیمت و مقدار صادراتی خرما برای ایران 046/0 بوده که مثبت بودن این مقدار حاکی از آن است که وجود نوسان در تقاضای محصول، عامل ناپایداری درآمدهای صادراتی می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده، پیشنهاد می شود که با توجه به پایین بودن سهم تولیدکننده از قیمت نهایی محصول، اقداماتی به عمل آورده شود که انجام خدمات بازاررسانی توسط باغداران و از طریق تشکیل تعاونی های بازاریابی صورت گیرد تا نقش واسطه ها کاهش یافته و سهم تولیدکننده از قیمت نهایی محصول افزایش یابد. همچنین می توان از طریق برگزاری کلاس های آموزشی در مراحل مختلف تولید، باعث بالا بردن کیفیت محصول تولیدی شده و از این طریق میزان صادرات محصول با کیفیت بالا را افزایش داد  

چکیده انگلیسی:

This article aims to examine issues in marketing and export of dates in Khozestan province as one of the most important date producing areas in the country. To this end, marketing margins, share of marketing agents, marketing costs and various efficiency indices for five varieties of dates (Kbkab, Gantar, Estameran, Bereim and Zahedi) were calculated. Also, marketing margin functions by using models of mark-up, relative margin and marketing cost were estimated. Needed data were collected from a sample of 240 farmers and marketing agents. Results showed that the highest technical efficiency was related to Astmran variety (67%) and lowest were related to Kabkab (13%). Price efficiency for various date varieties were too high. Function estimation results indicated that marketing margins in the mark-up and relative margin models had direct relationship with retail price and marketing margin in the marketing cost model had direct relationship with marketing cost . The results showed that covariance between export price and quantities were equal to 0.046 which indicated the existence of fluctuations in product demand which causes instability in export earnings. Based on the findings of the study, formation of marketing cooperatives and more efficient extension services has been recommended  

منابع و مأخذ:

1. Amirnezhad,H and h, rafiee,1388. Study of margins and marketefficiency of rice in Mazandaran Province.7th Biennial

Conference on Iranian agricultural economy:1-11.

2. Hajian, S and A mohammad zadeh,1386. Khuzestan dates.Kerdegar publications:1-33.

3. Hosseini, S and A ahooghalandari,1384. Analysis of marketingmargins of Iranian saffron. 5th Biennial Conference on Iranianagricultural economy:2-8.

4. Khaledi,K, nasr esfahani, A, haghani, F and hafarardestani,M,1384. Exports of agricultural products, opportunities,

challenges and strategies for its development. Planning andAgricultural Economics Research Institute Publications -

Management planning process and research findings: 1-10.

5. Rahmani,R,1382. Marketing and export Estameran dates inKhuzestan province 4th Biennial Conference on Iranianagricultural economy: 1-20.

6. Business Organization in Khuzestan, 1387.Date is a Gold inKhuzestan, Khuzestan Province Commerce Organization. Deputyforeign trade development. 1-75.

7. Shajari,SH,1381. Study of marketing and export SHahani dates inFars province (Jahrom). Journal of Agricultural and DevelopmentEconomics. 10 (39): 141-166.

8. Tahmasebi,A and R, moghaddasi,1388. Meat marketing marginsand factors affecting it in Iran. Seventh Biennial Conference onIranian Agricultural Economics: 1-7.

9. Karbasi,A,1388. Marketing of agricultural products. Nor elm: 154-175.

10. Moradi farahabadi,Z and S,mojaverian,1388. Review themarketing of peaches in the Mazandaran province and the factorsinfluencing marketing margins.7th Biennial Conference onIranian agricultural economy: 801.

11. Najafi,B and M, Kazemnezhad,1383. Marketing of agriculturalproducts in Iran. Planning and Agricultural Economics ResearchInstitute Publications - Management planning process andresearch findings: 2-3.

 

12. Brorsen, B.W, 1985. Marketing Margins and Price Uncertainty:The Case of The U.S Wheat Market, American JournalofAgricultural Economics, 67, 521-528.

13. Lyon, C and G.D, Thompson, 1993. Temporal and SpatialAggregation: Alternative Marketing Margin Models, AmericanJournal of Agricultural Economics, 75, 523-536.

14. Pal, S, 1992. Agricultural Exports of India: Issues GrowthInstability, American Journal of Agricultural Economics, 47, 183-194.

15. Richard, 1996. Marketing order Suspensions and Fresh LemonRetail-FOB Margin, Journal of Agricultural and Applied

Economics, 33, 263-270.

16. Wohlgenant, MK, 1985. Competitive Storage, RationalExpectations and Short-run Food Price Determination, AmericanJournal of Agricultural Economics,67, 736-748.