تعیین شاخص‌های ارزیابی بلوغ فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران

محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتی

نجلا حریری ¹ (دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
معصومه شیخ زاده ² (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)

تاریخ دریافت : 1391/10/05 تاریخ پذیرش : 1392/01/30 تاریخ انتشار : 1392/03/31

کلید واژه: بلوغ فناوری اطلاعات, شاخص‌های ارزیابی, دانشگاه تهران, کتابخانه‌های دانشگاهی, مدل نولان,

چکیده مقاله :

هدف: هدف از این پژوهش تعیین شاخص‌های بلوغ فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران است. روش: در این پژوهش از روش کتابخانه‌ای و مطالعه دلفی استفاده شده است. برای تعیین شاخص‌ها از مدل مرحله‌ای نولان استفاده شد و سیاهه‌ای شامل شاخص‌ها تهیه و در قالب پرسشنامه‌ای تنظیم شد که میزان اهمیت هر یک از شاخص‌های بلوغ فناوری اطلاعات را از دیدگاه اعضای پنل دلفی متشکل از متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات مورد سنجش قرار می‌دهد. یافته‌ها: تعداد 88 شاخص برای بلوغ فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران در چهار بُعد: نرم‌افزارهای کاربردی، کاربران، منابع، و مدیریت با استفاده از روش دلفی تعیین گردید. نتیجه‌گیری: شاخص‌های بلوغ فناوری اطلاعات که در پژوهش حاضر تعیین و معرفی شدند ، ابزارهای مدیریتی هستند که کتابخانه‌ها می‌توانند با به کارگیری آن‌ها وضعیت خود را از نظر بلوغ فناوری اطلاعات ارزیابی نمایند.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The purpose of this research is to determine index of information technology maturity in the university libraries of Iran, and evaluation of Tehran University libraries using this index. Method: The methods conducted in this research were documentary research, Delphi method and survey. "Nolan Model" was used to determine index. A questionnaire based on the model was prepared and the degree of importance of each one of the elements of the index was determined by Delphi panel consisted of specialists of library and information science. Findings: 88 indice were determined for maturity of information technology in the Iranian university libraries consisted of four dimensions of "Application portfolio, Users, Resources, and Management". Conclusions:The index for maturity of information technology which determined and introduced in this research are management tools that can be used by the university libraries for assessing their status in terms of maturity of information technology.

منابع و مأخذ:

آقازاده، هاشم؛ اسفیدانی، محمدرحیم(1385). بررسی سطح بلوغ تجارت الکترونیکی صادرکنندگان برتر سال 1382 ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 75.

باقری، علی (1387). توسعه چارچوب نیازمندی‌های سازمان به نظام‌های اطلاعاتی/ فناوری اطلاعات (IS/IT) بر اساس رویکرد دوره عمر سازمان. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، تهران: دانشگاه آزاد، واحد علوم وتحقیقات، دانشکده مدیریت و اقتصاد.

به‌منش، ایمان(1388). ارائه مدلی برای بررسی تأثیر تاثیر بلوغ فناوری اطلاعات بر عملکرد سازمان با در نظرگرفتن بلوغ رابطه‌ای. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده فنی.

پاول، رونالد ار. (1385)، روش‌های اساسی پژوهش برای کتابداران. ترجمه نجلا حریری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، مرکز انتشارات علمی.

ثاقب تهرانی، مهدی؛ تدین، شبنم (1380). مدیریت فناوری اطلاعات. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.

خانلری، امیر(1385). ارائه مدلی مفهومی جهت سنجش بلوغ مدیریت ارتباط با مشتری در سازمان‌های فناوری اطلاعات. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت.

غضنفری، مهدی؛ فتحیان، محمد؛ رئیس‌صفری، مجتبی (1390). اندازه گیری بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در صنعت خدمات مالی ایران مقایسه بانک‌های بخش (خصوصی و دولتی) با استفاده از چارچوب COBIT 4.1. مدیریت فناوری اطلاعات، 3(6)، 63- 88.

قربانی، محمد جواد؛ شاکری، عبدالرضا(1389). مدل مرحله‌ای نولان؛ ابزاری برای برنامه‌ریزی فناوری اطلاعات. رشد فناوری؛ فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، 6(6)، 65- 69.

محمودی، جعفر؛ موسی‌خانی، محمد؛ بیریایی، هانیه‌سادات (1388). ارائه چارچوبی برای ارزیابی بلوغ معماری سازمانی. مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 1، شماره 3 .

منتظری، ایمان(1385). ارزیابی میزان بلوغ سازمانی مدیریت پروژه با استفاده از استاندارد OPM3 (مطالعه موردی پیمانکاران پروژه‌های پتروشیمی). (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، تهران، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.

Arribas, E. Huerta, Inchusta, P.J. Sanchez (1999). Evaluation models of information technology in Spanish companies: a cluster analysis, Information & Management,
 36(3), 151- 164.

Becker, Jorg, Knackstedt, Ralf (2009). Developing Maturity Models for IT Management – A Procedure Model and its Application, Business & Information Systems Engineering,
3(1), 213-222.

Hsieh, P., Lin, B., Lin, C.o (2009). The construction and application of knowledge navigator model (KNMTM): An evaluation of knowledge management maturity. Expert Systems with Applications 36.

Martin, A. Valerir, Hatzakis, Tally, Lycett,Mark, Macredie, Robert (2005). Cultivating knowledge sharing through the relationship management maturity model. The Learning Organization. 12 (4),340-354.

Nejati, Mehran, Nejati, Mostafa (2008). Service quality at University of Tehran Central Library, Library Management, 29(6/7), 571-582

Nolan, Richard L., Koot, William J.D. (1992). Nolan stages theory today: A framework for senior and IT management to manage information technology. Melbourne, Astralia: Nolan Norton And Co.

Wang, Mei-Yu (2008). Measuring e- CRM service quality in the library context: a preliminary study, Electronic Library, 26(6), 896-911

Wilson, F., Town, J. (2006). Benchmarking and library quality maturity. Performance Measurement and Metrics. 7 (2), 75-82.