معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه ندوشن (استان یزد)

محورهای موضوعی : ژنتیک

علی میرحسینی ¹ (کارشناس ارشد بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد)
عباس زارع زاده ² (عضو هیئت علمی بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد)
ناصر باغستانی میبد ³ (عضو هیئت علمی بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد)
مهدی سلطانی گرد فرامرزی ⁴ (کارشناس ارشد بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد)

تاریخ دریافت : 1388/02/04 تاریخ پذیرش : 1388/06/16 تاریخ انتشار : 1388/12/25

کلید واژه: ایران, شکل زیستی, فلور, استان یزد, جغرافیای گیاهی, ندوشن,

چکیده مقاله :

منطقه ندوشن بخشی از شهرستان صدوق به وسعت 109400هکتاراست که در فاصله80 کیلومتری غرب شهر یزد قرار دارد. از نظر موقعیت جغرافیایی در محدوده 46 و 31 تا 15و32 عرض شمالی و 24 و 52 تا 47 و 53 طول شرقی قراردارد. حداقل و حداکثر ارتفاع منطقه از سطح دریا 1529 و3260 متر می‌باشد. میزان متوسط بارندگی سالیانه منطقه بین 109 تا 220 میلیمتراست که درارتفاعات بیشتر به صورت برف می‌باشد. بررسی به عمل آمده (1385-1375) نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 282 گونه گیاهی متعلق به 204 جنس و 48 تیره وجود دارد. بیشترین تعداد گونه‌ها، به ترتیب مربوط به تیره‌های Asteraceae با 44 گونه (6/15 درصد)، Papilionaceae با 27 گونه (57/9 درصد)، Brassicaceae با 25 گونه (86/8 درصد) و Lamiaceae با 24 گونه (51/8 درصد) است. بررسی اشکال زیستی گیاهان به روش رونکیه نشان داد که همی کریپتوفیتها با 94/37 درصد (107 گونه) فراوانترین شکل زیستی هستند. شکل‌های زیستی تروفیت با 72/28 درصد (81 گونه) و کامفیت با 31/16 درصد (46 گونه) در درجه بعدی قرار دارند. پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه نشان می‌دهد که 47/74 درصد گونه‌ها (210 گونه) به ناحیه ایرانی ـ تورانی تعلق دارند. سایرگونه‌ها علاوه بر ناحیه ایرانی ـ تورانی در نواحی رویشی دیگر نیز پراکنش دارند. از 282 گونه فلور منطقه 55 گونه (5/19 درصد) گیاه دارویی، 32 گونه (35/11 درصد) انحصاری ایران و 3 گونه انحصاری یزد هستند.

چکیده انگلیسی:

 The Nodooshan region is a part of Sadoogh Township with 109400 hectars. It located in 80 Km West of Yazd city. Its geographical position is 52, 24 to 53, 47 N and 31, 46 to 32, 15 E. The lowest and highest of its heigh are 1529 to 3260 meters and average annual precipitation reaches between 109 to 220 mm.  Flora of this region includes 282 plant species that belong to 204 genera and 48 families. Plant samples were collected between 1995 to 2005 years. The important families are Asteraceae with 44 species (15.6%), Papilionaceae with 27 species (9.57%), Brassicaceae with 25 species (8.86%) and Lamiaceae with 24 species (8.51%) respectively. Studying of plants life form by Raunkiaar method showed that Hemicryptophytes with 37.94 percent (107 species) are the most frequent life forms. Therophytes with 28.72 and Champhytes with 16.31 percent of species are less important. Investigation on geographical distribution of plants species showed 74.47 percent (210 species) of the species belong to Irano-Touranian region. Other species can be observed in other zone too. From the 282 species of flora this region 55 species (19.5%) are medicinal plants, 32 species (11.35%) endemic of Iran and 3 species endemic of Yazd.

منابع و مأخذ:

اسدی و همکاران. (1386 – 1367). فلور ایران‌، جلد 57 – 1، انتشارات‌ مؤسسه‌ تحقیقات‌ جنگلها و مراتع‌ کشور.

باغستانی‌ میبدی‌، ن. (1379). گزارش نهایی طرح جمع آوری و شناسایی گیاهان استان یزد و تشکیل هرباریوم فاز1، مرکز تحقیقات‌کشاورزی‌ و منابع‌ طبیعی‌ استان‌ یزد.130 ص.

زارع‌ زاده‌، ع. و همکاران. (1379). گزارش‌ نهایی‌ طرح‌ جمع‌ آوری‌، شناسایی‌ و اهلی‌کردن‌ گیاهان‌ دارویی‌ استان‌ یزد،‌ مرکز تحقیقات‌ کشاورزی و منابع‌ طبیعی‌استان یزد.

عصری، ی. (1382). تنوع گیاهی در ذخیره گاه بیوسفر کویر،انتشارات موسسه‌ تحقیقات‌ جنگلها و مراتع کشور،‌ شماره‌ انتشار326،305 ص.

قهرمان‌، ا. (1386- 1362). فلور رنگی‌ ایران‌، جلد 26ـ1، انتشارات‌ مؤسسه‌ تحقیقات‌ جنگلها و مراتع‌ کشور‌.

قوچانی، ر. (1383). مطالعه فلور و جوامع گیاهی‌ منطقه خضرآباد یزد (ارزانک)، پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ ارشد علوم گیاهی‌، دانشکده‌ علوم دانشگاه پیام نور - واحد تهران 65 ص.

کاشی پزها، ا.ح.‌ (1381). بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیکی جوامع گیاهی منطقه باغ شاد و تهیه جوامع گیاهی آن به کمک .GIS پایان نامه کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده علوم دریایی و منابع طبیعی،دانشگاه تربیت مدرس نور.

مبین‌، ص.‌ (1374ـ1354). رستنی‌های‌ ایران‌ جلد 4ـ1، انتشارات‌ دانشگاه‌ تهران‌.

مظفریان‌،و. (1379). فلور یزد، مؤسسه‌ انتشارات‌ یزد.

معصومی‌، ع. (1374ـ1365). گون‌های ایران‌ جلد 4ـ1، انتشارات‌ مؤسسه‌ تحقیقات‌جنگلها و مراتع کشور‌.

میرحسینی، ع. و همکاران‌. (1385). گزارش نهایی طرح جمع آوری و شناسایی فلوراستان یزد و تشکیل هرباریوم استانی فاز2، مرکز تحقیقات‌کشاورزی‌ و منابع‌ طبیعی‌ استان‌ یزد.144 ص.

میرجلیلی‌، س.ع. (1376). مطالعه‌ فلورستیک‌ و بررسی‌ جوامع‌ گیاهی‌ منطقه‌ هرات‌ ومروست‌ یزد، پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ ارشد علوم‌ گیاهی‌، دانشکده‌ علوم‌ دانشگاه‌ تهران‌.

Archibold, O.W. (1995). Ecology of word vegetation. Chapman and Hall Inc., London.509 p.

Rechinger, K.H. (1963– 2001). Flora Iranica, nos.1-175. Akademische Drucku.Verlasan stalt,Graz.

Takhtajan, A. (1986). Floristic region of the word university of California press. Ltd.,522p.

White, F., & Leonard, J. (1999). Phytogeographical links between Africa and south west of Asia. Flora et vegetation Mundi 9: 229 – 246.

Zohary,M. (1973). Geobotanical foundation of the Middle east.2 vols. Stuttgart.739p.

Zohary, M. (1963). On the geobotanical structure of Iran, Bulletin of the Research Council of Israel section, Botany.Supplement, 113p.