تأثیر دور آبیاری و اسیدهیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی آویشن (Thymus vulgaris L.)
محورهای موضوعی : ژنتیک
حسین گرگینی شبانکاره
1
(گیاهان دارویی، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران)
سارا خراسانی نژاد
2
(گیاهان دارویی، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران)
محمدرضا عباسی
3
(معاونت تولیدات گیاهی، سازمان جهاد کشاورزی گلستان، گرگان، ایران)
علیرضا طبسی
4
(موسسه غیرانتفاعی بهاران، گرگان، ایران)
کلید واژه: پرولین, اسانس, تیمول, فعالیت آنتی‌اکسیدانی, ترکیبات فنلی,
چکیده مقاله :
به‌منظور بررسی اثر دور آبیاری و کاربرد اسیدهیومیک بر برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی آویشن (Thymus vulgaris L.) آزمایشی به‌صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه غیرانتفاعی بهاران گرگان در سال زراعی 96-1395 به اجرادرآمد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح دور آبیاری (شامل سه، شش و نه روز یکبار و هر روز آبیاری به‌عنوان شاهد) و سه سطح محلول‌دهی اسیدهیومیک (شامل 300، 150 و صفر میلیگرم در لیتر)، لحاظ گردید. نتایج نشان داد افزایش میزان دور آبیاری سبب افزایش معنی‌دار در ترکیبات فنلی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، پرولین و قند‌های محلول گردید. اثر فاصله آبیاری در بیشترین سطح (نه‌روز یکبار)، منجربه افزایش به‌ترتیب 07/1، 016/0، 53/14، 87/1 و 72/3 درصدی پرولین، ترکیبات فنلی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و قند‌های محلول گردید. همچنین بالاترین میزان اسانس با 15 درصد اختلاف نسبت به شاهد از سطح سوم دور آبیاری (شش روز یکبار) مشاهده شد. از طرفی افزایش فاصله دور آبیاری سبب کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، وزن تازه و خشک گیاه گردید. کاربرد اسیدهیومیک نیز بر تمامی صفات مورد بررسی اثر معنی داری داشت. همچنین اثر متقابل دور آبیاری و کاربرد اسیدهیومیک روی تمام صفات به‌جز ترکیبات فنلی اثر معنی‌دار داشت به‌طوری‌که فعالیت آنتی‌اکسیدانی و درصد تیمول در شرایط محلول‌پاشی با 150 میلی گرم در لیتر اسیدهیومیک و آبیاری نه‌روز یکباربه بیشترین حد رسیدند. در همین راستا حداکثر درصد اسانس در سطح سوم آبیاری (شش‌روز یکبار) با کاربرد 300 میلیگرم در لیتر اسیدهیومیک به‌دست آمد و پرولین گیاه نیز در شرایط آبیاری نه روز یکبار و 300 میلیگرم در لیتر اسیدهیومیک بیشترین مقدار را نشان داد. به‌طورکلی نتایج این آزمایش، کاربرد 300 میلیگرم در لیتر اسیدهیومیک را در فاصله آبیاری نه‌روز یکبار به‌عنوان بهترین تیمار از لحاظ صرفه‌اقتصادی معرفی می‌کند، زیرا با مصرف کمتر آب همراه با کاربرد اسیدهیومیک، می‌توان در این گیاه به همان میزان عملکرد که در سطوح بالاتر مصرف آب دارند، دست یافت.
In order to study the effects of irrigation period and humic acid on some morpho-physiological and biochemical characteristics of Thymus vulgaris L., an experiment was conducted as split plots based on randomized complete block design with three replications at research farm of Baharan University of Gorgan, during growing season of 2016- 2017. Treatments were four levels of irrigation periods (every 3, 6, 9 days and everyday as control) and humic acid at three levels (0, 150, and 300 mg/l). Results showed that irrigation periods increased phenolic compounds, antioxidant activity, proline, and soluble carbohydrate. The effect of the longest irrigation period (every 9 days) increased 1.07, 0.016, 14.53, 1.87 and 3.82 percent of proline, phenolic compounds, antioxidant activity and soluble carbohydrate, respectively. Also the highest concentration of essential oils was observed with the every 6 days irrigation treatment showing 15% difference as compare with the control. On the other hand irrigation period decreased significantly shoot height and wet and dry weight. Moreover, humic acid had a significant effect on all characteristics under study. Also, interaction effect of humic acid and irrigation periods had significant effects on all traits except for phenolic compounds. Foliar application with 150 mg/l humic acid and every 9-day irrigation resulted in the maximum increase in thymol and antioxidant activities. The highest level of essential oils was achieved in 300 mg/l humic acid and every 6-day irrigation period. Maximum proline content was also recorded under 300 mg/l humic acid and every 9-day irrigation period. Generally, findings suggested application of 300 mg/l humic acid and every 9-day irrigation as economically the best treatment since under humic acid application and less irrigation water the same yield is achieved as under high water consumption.
_||_