سنت قرآن پژوهی سیاسیاجتماعی در ایران معاصر (شیخ هادی نجم آبادی و اسدالله خرقانی)
محورهای موضوعی : تحولات سیاسی در ایران
سید محسن آل سیدغفور
1
(استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)
منا حمیدی‌نسب
2
(دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
کلید واژه: اسدالله خرقانی, سنت, شیخ هادی نجم‌آبادی, اسلام نواندیش, قرآن‌پژوهی, نظام سیاسی,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش جریان‌شناسی چگونگی ساختارهای تعاملی فکری سیاسیاجتماعی و بازشناسی مؤلفه‌‌های آلترناتیو نظم گفتمانی دین و سیاست در تطور نظام اندیشگی ایران، است. نگارش تاریخی سنت اسلام نواندیش صورت‌بندی نظام دانایی و ارتباطش با دیگر سنت‌های فکری-سیاسی محور اصلی این پژوهش است. پرسش اصلی این نوشتار بر این مطلب است که رویکرد نواندیش‌‌گرای اسلامی در رابطه تعاملی منابع اصیل و مبارزه با انحطاط فکری مسلمانان در جامعه سیاسی چگونه بوده است؟ و این سنت چه تحولاتی در دوره پهلوی اول به خود دیده و در این دوران، چه ارتباطی (تضاد، سایش و گفت‌وگوهایی) با سایر سنت‌ها نظیر سنت اسلام فقاهتی، تجربه کرده است؟ روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی است. طرح و پاسخ این پرسش‌‌ها مستلزم شناخت و بازفهم تاریخ ایران و تاریخ اندیشه سیاسی ایران جدید است. سنت اسلام نواندیش آوردگاه تلاش و تقلای سه سنت باستانی، اسلامی و غربی است. در این سنت مفاهیم و آموزه‌‌های ایرانی-اسلامی که در هاله‌ای از تقدس آسمانی و ماورایی آرمیده‌‌اند با سنت غربی که برداشت زمینی از آنها دارد درهم‌آمیخته شده و بازخوانی مجددی از اسلام ارائه می‌‌شود. این سنت، از سویی حوزه‌‌ی سیاسی را از تقدس آسمانی تهی ساخته و حوزه عمومی را متعلق به مردم می‌داند و از دیگر سوی علم را نه‌تنها در تنافی و تغایر با دین ندانسته که مقصد آن دو را یکی می‌انگارد. بر این اساس، این نوشتار به بررسی سنت قرآن‌پژوهی سیاسی با مطالعه نظریات دو اندیشمند شیخ هادی نجم‌آبادی و اسدالله خرقانی می‌پردازد.
The purpose of this study is to study the flow of socio-political intellectual interactive structures and to identify the alternative components of the discursive order of religion and politics in the development of Iran's thought system. The historical writing of the tradition of "new-thinking Islam" is the main focus of this research. The main question of this article is about the Islamic neo-thinker's approach in the interactive relationship between original sources and the fight against the intellectual degeneration of Muslims in the political society. And what changes did this tradition see in the first Pahlavi period and what kind of connection (contradiction, friction and dialogues) did it experience with other traditions such as Faqahati Islamic tradition? The research method in this article is descriptive and analytical. Designing and answering these questions requires knowing and re-understanding the history of Iran and the history of the political thought of modern Iran. The tradition of Navandish Islam is the result of efforts and struggles of three ancient traditions, Islamic and Western. In this tradition, Iranian-Islamic concepts and teachings, which rest in an aura of heavenly and otherworldly sanctity, are mixed with the western tradition, which has an earthly perception of them, and a reinterpretation of Islam is presented. This tradition, on the one hand, deprived the political sphere of heavenly sanctity and considered the public sphere to belong to the people, and on the other hand, it did not consider science to be in conflict with religion, but considered the goal of both to be the same. Therefore, this article examines the tradition of political research on the Qur'an by studying the views of two scholars, Sheikh Hadi Najmabadi and Asadullah Kharaghani
_||_