تطور گفتمان فرهنگی آیت الله العظمی سیدعلی خامنه ای در سایه جنگ رسانه ای
محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگیفرامرز میرزازاده احمدبیگلو 1 *
1 - استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: گفتمان فرهنگی, آیت الله خامنه ای, جنگ رسانه ای, نظام سرمایه داری, استقلال فرهنگی ,
چکیده مقاله :
انقلاب اسلامی ایران به خاطر مبنای فرهنگی نمی تواند با فرهنگ و نظام سرمایه داری هم زیستی داشته باشد. بنابراین، دارای تضاد و مواجهه فرهنگی با سرشت سلطه طلبانه آن است. این مقاله با هدف بررسی ابزار و فرایند این مواجهه و رویکردهای گفتمانی اتخاذ شده توسط آیت الله خامنه ای به این مسأله پرداخته است که گفتمان فرهنگی ایشان در حالی که بنمایه پیش رونده و بنابراین تهاجمی دارد چرا و چگونه با ادبیاتی تدافعی بیان شده است. مقاله حاضر با اتکا به روش توصیفی – تحلیلی و در قالب نظریۀ تا حدودی اصلاح شده گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف به این نتیجه رسیده است که رویکرد گفتمانی آیت الله خامنه ای متناسب با ابزارها و تاکتیک های جنگ رسانه ای در هر دوره – از کتب، رادیو و تلویزیون گرفته تا ماهواره ها و شبکه های مجازی – دچار تغییر و تطور بوده و دارای رویکردهای همچون جهاد فرهنگی، تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی، نفوذ فرهنگی، ناتوی فرهنگی، ولنگاری فرهنگی و آتش به اختیار بوده است. چنین روندی گویای اتخاذ رویکردی مقتضی با تغییر رویکرد جنگ رسانه ای نظام سرمایه داری، از تعمیق دانش زمینه ای به تغییر بینش و نگرش فرهنگی، اعتقادی و رفتاری، در ایران از جانب رهبر انقلاب می باشد.
ابوالقاسمی، میثم، عسگرخانی، ابومحمد، مرادی، مریم و صلاحی، سهراب(1400)، «واکاوی نقش رسانهها در افزایش قدرت نرم ایالات متحده آمریکا (نمونه موردی ایران)»، فصلنامه پژوهشها سیاسی جهان اسلام، سال یازدهم، شماره.
احمدیان، علیاکبر(1394)، «نظریه نفوذ: تبیین ماهیت انواع نفوذ و رابطه آنها با دستگاه چهارطیفی تهدید»، فصلنامه آفاق امنیت، سال هشتم، شماره 28.
بشیریه، حسین(1379)، «توسعه سیاسی و جریان هویت ملی»، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 5.
بیچرانلو، عبداله(1395)، سنجش و ذائقه شنیداری ایرانیان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
حسینی، حسین، مقدم‌فر، حمیدرضا و قنبرپور، مصطفی(1393)، «واکاوی نقش و کارکرد شبکههای اجتماعی مجازی در حوادث انتخابات سال 1388 در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره 24.
جمشیدی، مهدی(1400)، «مسالههای بنیادی فرهنگ اسلامی در اندیشه آیتالله خامنهای»، دو فصلنامه پژوهشهای گفتمان تمدنی انقلاب اسلامی، سال اول، شماره 1.
خامنهای، سیدعلی، بیانات و سخنرانیها در دیدار با گروهها در سالهای مختلف: قابل دسترس در:Khamanei.ir
خلفزاده، رشید، خوزین، حسن و منوچهر شریفی(1400)، «راههای مقابله با نفوذ فرهنگی از منظر مقام معظم رهبری»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 7، شماره 1.
خمینی، روحالله(1378)، صحیفه امام، تهران، موسسه تنظیم و نشر امام خمینی(س).
رضاپور، دانیال و اسکندرینسب(1398)، «امنیت فضای سایبری در رویکرد فرهنگی مقام معظم رهبری»، مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی، سال پنجم، شماره 10.
سیمبر، رضا و رضاپور، دانیال(1397)، «امنیت فرهنگی از منظر آیتالله خامنهای»، فصلنامه سیاستپژوهی، دوره پنجم، شماره 11.
ضیاء، علیمحمد(1402)، «تبیین مبانی فکری استکبارستیزی در اندیشه تمدنسازانه آیتالله خامنهای»، دو فصلنامه مطالعات سیاسی تمدن نوین اسلامی، سال سوم، شماره پنجم.
عبدالرحمانی، رضا، حسینپور، جعفر و جباری، میثم(1400)، «بررسی رابطه کاربری پیامهای فضای مجازی با گرایش به اغتشاش»، فصلنامه امنیت ملی، سال یازدهم، شماره 40.
عبدالهینژاد، علیرضا(1390)، «مطالعه الگوهای نوین جنگ رسانهای غرب علیه جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال اول، شماره 1.
فرجی، غلامحسین، حاتمی، محمدرضا و محمودی، مرتضی(1399)، «راهبرد مقاومت فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در اندیشه و عمل آیتالله خامنهای»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال دهم، شماره 2.
فرکلاف، نورمن(1379)، تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمه فاطمه شایستهپیران و دیگران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
محسنی، محمدجواد(1391)، «جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان فرکلاف»، معرفت فرهنگی‌اجتماعی، سال سوم، شماره 3.
میرزازاده، فرامرز(1403)، «تربیت سیاسی و نقش آن در تبیین تمدن نوین اسلامی: بسترها و موانع»، دو فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره هفتم، شماره 1.