تبیین دلالتهای اندیشه ریزوماتیک ژیل دلوز با نظر به کاربرد آن در بهبود خلاقیت نظام آموزشی ایران
محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)نجمه احمدآبادی آرانی 1 , مهران فرج الهی 2 , علی عبداله یار 3
1 - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه پیام نور تهران
2 - استاد دانشگاه پیام نور تهران
3 - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شاهد تهران
کلید واژه: "ژیل دلوز ", "ریزوم ", ", خلاقیت ", , "نظام آموزشی ",
چکیده مقاله :
زمینه: خلاقیت نیروی پیش برنده تمدن به جلو و پاسخی مدرن به مسائل و مشکلاتی است که با تغییرات سریع تکنولوژیکی و اجتماعی همراه می باشند لذا پرورش آن یکی از اولویت های نظام های آموزشی جهان است. هدف: این پژوهش در صدد تبیین دلالتهای اندیشه ریزوماتیک ژیل دلوز با نظر به کاربرد آن در بهبود خلاقیت نظام آموزشی ایران است. روش: روشهای پژوهش تحلیل مفهومی و روش استنتاجی متناسب با دو پرسش پژوهشی انتخاب شده است. یافته ها: در اندیشه ژیل دلوز، تعلیم و تربیت باید همواره فعال ، شدنی ، متکثر باشد. بر مبنای چنین اندیشه ای مؤلفه های تربیتی چون روش های تدریس ، نقش معلم و دانش آموز ، برنامه درسی و... با تعلیم و تربیت سنتی تغییراتی چشمگیر خواهد داشت. از مهمترین دلالتهای اندیشه ریزوماتیک ژیل دلوز در بهبود خلاقیت در نظام آموزشی ایران میتوان به پرورش تفکر افقی و خلاق در مدارس ، پرورش دانش آموز مسئله محور ، ارائه مدلهای یادگیری خلاقانه در فرایندهای یاددهی- یادگیری ، برنامه درسی فلات گونه و غیر خطی و معلم خلاق را اشاره نمود. نتیجه گیری: مدل ریزومی دلوز می تواند به عنوان یک مدل پربارور و مثمر ثمر برای نوآوری و خلاقیت در نظام آموزشی ایران استفاده شود زیرا این مدل بر تمامی فعالیت های خلاقانه و نواندیشانه که همیشه حالت انعطاف پذیر و سیال دارند و ضرورتاً از کنترل های هدفمند ، متمرکز ، برنامه ریزی شده و ساختارگرا گریزان می باشند تأکید دارد.
Background: Creativity is the driving force of modern civilization and the respond to the issues and problems that are associated with rapid technological change and social education. Therefore, developing creativity is a top priority for the world's educational systems. Objective: This paper is an attempt to implicate Gilles Deleuze’s idea of the rhizome with a view to using it in improving the educational system in Iran. Method: To answer the first question of research (the main concepts of Deleuze’s rhizomatic thought), the method of conceptual analysis (conceptualization) and to answer the second question (the implications of Gilles Deleuze's rhizomatic thought, to improve the creativity of the educational system of Iran), the method of deducing research have been used. Findings In Gilles Deleuze's thought, education must always be active, achievable, and multiplied. Based on such an idea, educational components such as teaching methods, teacher and student roles, curriculum, etc. will have Impressive changes with traditional education. One of the most important implications of Gilles Deleuze's rhizomatic thought in improving the creativity of Iran's educational system can be the development of horizontal and creative thinking in schools, training problem-centered student education, the provision of innovative learning models in learning-learning processes, planetary and nonlinear curriculum, and creative teacher have been discussed. Conclusion: Deleuze’s model of the rhizome can be used as a fruitful and fruitful model for innovation and creativity in Iran's educational system, since this model focuses on all creative and innovative activities that are always flexible and fluid, and necessarily focused on purposeful, Planned and structurally elusive.
ابراهیم زاده ، عیسی. (1383). ضرورت بازنگری در آموزش فناوری و چالشهای پیش رو، چکیده مقالات دومین همایش فناوری آموزشی، تهران: دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.
افروز، غلامعلی.(1380). تابستان و دانش آموزان- خلاقیتها و آسیب پذیری ها، پیوند، 261-263.
ایمان زاده ، علی. (1387). بررسی مبانی و پیامدهای تربیتی دیدگاه معرفت شناختی ژیل دلوز و نقد آن بر اساس معرفت شناسی صدرایی، رساله دکتری دانشگاه تربیت مدرس.
باقرزاده گل مکانی، زهرا؛ بنی جمالی، شکوه السادات؛ سیف، علی اکبر.(1394). مقایسه روند تحول خلاقیت دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه در مناطق بالا و پایین، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،5(3)،57-33 .
باقری نژاد ، زهره. (1388). تبیین و نقد رویکرد ریزوماتیک به معرفت و چالشهای آن برای تربیت دینی(با تأکید بر رویکرد معرفت شناختی رئالیسم)، پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه تربیت مدرس.
باقری، خسرو؛ سجادیه، نرگس؛ توسلی، طیبه.(1389). رویکردها و روش های پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
حسینی افضل السادات، خلیلی سمانه. (1389). تبیین جایگاه خلاقیت در اندیشه های تربیتی پست مدرنیسم، مجله اندیشه های نوین تربیتی، دوره 6، شماره 4.
حق وردی، رضا.(1390). تحلیل و نقد رویکرد ریزوماتیک بر اساس فلسفه اشراق، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بو علی سینا.
سجادی، سید مهدی. (1387). چالش های اساسی تربیت دینی در فضای ریزوماتیک، مجله علوم تربیتی و روان شناسی، زمستان 1386, 14(4)، 1-20.
سجادی سید مهدی، ایمان زاده علی. (1388). بررسی و تبیین فضای ریزوماتیک و دلالت های آن در برنامه درسی، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 4(12)، 23-32.
سجادی سید مهدی، باقری نژاد ، زهره. (1390). رویکرد ریزوماتیک به معرفت و نقد چالشهای آن برای تربیت اسلامی(از منظر ملاحظات معرفت شناختی رئالیسم انتقادی)، مجله تربیت اسلامی، 6(13) ،123-144.
سجادی سید مهدی، ایمان زاده علی.(1391). تبیین و تحلیل دلالت های تربیتی دیدگاه معرفت شناختی ژیل دلوز و نقد دلالت های آن برای تعلیم و تربیت، فصلنامه اندیشه های نوین تربیتی، 8(4)، 53-80.
سلحشوری احمد، ایمان زاده علی.(1390). نگاهی به رویکردهای تحلیلی و فراتحلیلی در فلسفه تعلیم و تربیت. همدان : انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
زارع صفت صادق، دهقانی مرضیه ، جوادی پور محمد. (1396). بررسی ظرف ذهنی دانش آموزان اول متوسطه در سمفونی تدریس، فصلنامه تدریس پژوهی،5(2)،17-33.
زیباکلام مفرد فاطمه، محمدی حمداله. (1393). بررسی تطبیقی تفکر انتقادی از منظر رابرت انیس و هنری ژیرو با نظر به کاربرد آن برای اصلاح نظام تربیت معلم، فصلنامه پژوهش های کاربردی روانشناختی، 5(3) ،19-38.
صالحی، مرجان.(1395). دلالت های اندیشه ریزوماتیک ژیل دلوز بر پرورش تفکر خلاق، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
ضیمران ، محمد.(1383). ژیل دلوز و فلسفه دگرگونی و تباین، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ماه خرداد و تیر.
طالبیان محمد حسن ؛ تصدیقی محمد علی.(1385). مشکلات فراروی ساختار تعلیم و تربیت ایران در هزاره سوم و راهکارهای آن، مجله پژوهش در برنامه ریزی درسی، شماره 9،صص99-120.
عیدی زاده کاوه.(1388). دلوز و فلسفه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
فراهانی،علیرضا؛ نصر احمدرضا؛ شریف مصطفی.(1389). ارزشیابی شیوه های آموزش و تربیت معلمان ابتدایی در نظام آموزش عالی کشور، فصلنامه فنآوری آموزش، 5(1)،61-76.
کمالی، محسن.(1383). فلسفه فولدینگ، تهران: مهر.
کولبروک ،کلر.(1387). ژیل دلوز، ترجمه : رضا سیروان، تهران: نشر مرکز.
موسوی، ماهرخ؛ مقامی، حمید رضا. (1391). مقایسه اثر بخشی دو شیوه جدید و قدیم ارزشیابی تحصیلی بر نگرش به خلاقیت و پیشرفت درسی دانش آموزان دوره ابتدایی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،2(2)، 125-146.
میرکمالی سیدمحمد، خورشیدی عباس.(1388)، عوامل موثر در پرورش خلاقیت دانش آموزان دوره ابتدایی استان گیلان، مجله روان شناسی و علوم تربیتی،39(2)،51-75.
میلر، جان.(1379). نظریه های برنامه های درسی، ترجمه محمود مهرمحمدی، تهران: انتشارات سمت.
Adams, E. (2004). Deleuzian Concepts for Education: The subject undone,Educational Philosophy and Theory, 36 (3):283-296.
Bissola R. and Alferdo Biff (2016), A rhizomatic learning process to create collective knowledge in entrepreneurship education: innovation beyond boundaries, Management Learning:1-21. http://ow.ly/GNhn309Xzr4
Colbrook,C.(2002).Understanding Deleuze (Crows Nest, Allen & Unvin).
Deleuze, G., and Guitar, F. (1987). A Thousand plateaus: capitalism and Schizophrenia,Minneapolis: university of Minnesota press.
Deleuze, G. (1994). Difference and Repetition (Paul Patton), New York: Columbia University.
Deleuze, G. & Guattari,F. (1994). What is philosophy, New York, Columbia. University press.
Deleuze, G., and Guattari, F. (1995). Negotiations,Translated by Martin Joughin, Columbia : Columbia university.
Deleuze, G., and Guattari, F. (1986). Nomadology: The War Machine, Paperback. Trans by Brian Massumi.
Fleming, David H. (2016), Affective Teaching for Effective Learning: A Deleuzian Pedagogy for the (Corporate Era and) Chinese Context, Educational Philosophy and Theory, Vol. 46, No. 10, 1160–1173.
Freitas, E. (2012), The Classroom as Rhizome: New Strategies for Diagramming Knotted Interactions, Qualitative Inquiry, 18(7) 588–601, http://qix.sagepub.com.
Jones, A. Jones, A. and Bennett, R. (2016). Reaching beyond an online/offline divide: invoking the rhizome in higher education course design, Technology, Pedagogy and Education, 26(2):193-210.
Munday, I. (2012), Roots and Rhizomes—Some Reflections on Contemporary Pedagogy, Journal of Philosophy of Education, Vol. 46, No. 1.
Roy, K. (2003). Teacher in nomadic spaces: Deleuze and Curriculum Peter.
Semetsky, I. (2004). Not by breadth a lone: imagining a self-organized classroom, An international journal of complexity and Education, Vol 2, Number, I. Pp.19-36.
Semetsky, I. (2007). Towards a semiotic theory of learning: Deleuze’s philosophy and educational experience, Semiotic, 164-1/4: 197-214
Styhre A. and Sundgren M. (2003). Creativity as connectivity: a rhizome model of creativity, Int. J. Internet and Enterprise Management, Vol. 1, No. 4: 421-456.
Usher, R & Edwards, R, (1994). Postmodernism and Education, New York & London: Routledge.
Wrisberg, C. A. and Schmidt, R. A. (2008). Motor learning and performance: A situation- based learning approach (4nd ed.). Human kinetics publisher.
_||_