رویکردی نوین به نمودهای جهانی شدن در کلان شهرهای کشورهای جنوب

محورهای موضوعی : معماری

مهرداد نوابخش ¹ , رسول ملکی نظام آباد ² , محمد تقی معصومی ³

1 - دانشیار گروه دکترای جامعه‌شناسی شهری
2 - دانشجوی دکترای تخصصی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.
3 - دانشجوی دکترای تخصصی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری واحد علوم تحقیقات تهران، ایرا

تاریخ دریافت : 1388/08/12 تاریخ پذیرش : 1388/09/26 تاریخ انتشار : 1388/10/01

کلید واژه: جهانی شدن, Globalization, کشورهای جنوب, مگالاپلیس, پسامدرنیسم, سامانه‌های شهری, South Countries, Megalopolises, Post-Modernism, Urban Systems,

چکیده مقاله :

هزاران سال است که شهرها کانون فرهنگ1، اندیشه ، تعامل اجتماعی2 انسان ها و جایگاه بالندگی شهرنشینی هستتند. گر چه از هنگام پیدایش انسان در کره زمین، اکثریت افراد در آبادی ها، دهکده ها، شهرک ها و بافت های جمعی می زیسته اند اما با فرا رسیدن قرن بیست و یک و به ویژه دو دهه پایانی قرن بیستم میلادی زمان وقوع دو رخداد مهم جهانی در تاریخ حیات بشری است. یکی از این دو رخداد، شهری شدن جهان و دیگری ظهور شهرهای جهانی است. در این میان کلان شهرهای کشورهای جنوب از یک ماهیت عینی یک دست و فراگیر برخوردار نبوده و تحت تاثیر عوامل جهانی قرار گرفته اند. پژوهش حاضر بر آن است تا تاثیرات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهانی شدن بر کلان شهرهای کشورهای جنوب مورد بررسی قرار داده تا با مطالعه تطبیقی و استفاده از تجربیات کشورهای توسعه یافته، راهکارهای مناسبی در جهت ساماندهی و برنامه ریزی شهری درکلان شهرهای کشورهای جنوب اتخاذ گردد.

چکیده انگلیسی:

  For thousands of years cities have been centers for a variety of thoughts, cultures, human beings' social interactions, and places for development of urbanism. Although when human beings came into existence, most of them started living and working in villages, settlements, towns and communities, but in year 2000 and especially in the later decades of the 20th century, two important events were urbanism and global cities appearance. Meanwhile metropolises in south countries with a first world city inside them have an objective and wide entity and are affected by global agents These days, each city in the First World and industrialized countries has a Third World town inside. These Third World-oriented towns face problems such as unemployment, environment, malnutrition, starvation, diseases, children death and child labor. On the contrary, each Third World city has a First-World Town inside which enjoys high-tech communications and facilities. This reveals contradictions, challenges and great gaps which cities are involved.    In this research we try to study political, economical, social and cultural effects of globalization on metropolises cities in south countries in different dimensions and through comparative study and use of developed countries' experience to make suitable solutions in developing countries' urban planning and ordering.

منابع و مأخذ:

• بهکش، محمد مهدی، (1381). «اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن»، نشر نی، تهران.


• پاتر، ر. ب- ایونز س. ل، (1384). «شهر در جهان در حال توسعه»، ترجمه ایراندوست، دهقان، احمدی، انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور وزارت کشور، تهران.

• رنای شورت، جان و یونگ هیون کیم، (1384). «جهانی شدن و شهر»، ترجمه پانته آ لطفی کاظمی، انتشارات پردازش و برنامه­ریزی شهری (وابسته به شهرداری تهران).


• جمعی از مؤلفان، (1383). « کتاب درسی جغرافیای 2 کد 4/271 رشته ادبیات و علوم انسانی»، وزارت آموزش و پرورش، انتشارات شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران، تهران.


• دیوید دراکاسیس، اسمیت، (1377). «شهر جهان سومی» ، ترجمه فیروز جمالی، نشر توسعه، تهران.


• ساعی، احمد، (1386 ). «جهانی شدن و جنوب» ، نشر قومس، تهران.


• سایت همکلاسی به نشانی" "http://www.Hamkelasy.com/content/view/753/


• شکویی، حسین، (1372). «جغرافیای شهری» ، چاپ دوم ، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.


• شکویی، حسین، (1372). «جغرافیای اجتماعی شهرها- اکولوژی اجتماعی شهر»، انتشارات جهاد دانشگاهی، دانشگاه تبریز.


• شکویی، حسین، (1378). «اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا» ، جلد اول، انتشارات گیتا شناسی، تهران.


• شکویی، حسین، (1379). « دیدگاههای نو در جغرافیای شهری »، انتشارات سمت، تهران.


• سلیمانی، علیرضا، (1386). « همایش منطقه ای جهنی شدن و شهر»، سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی، اداره آموزش و پرورش شهرستان میاندوآب.


• کاظمی، علی اصغر، (1380). «جهانی شدن فرهنگ و سیاست»، نشر قومس، تهران.


• فرید، یدالله، (1368). «جغرافیا و شهر شناسی»، انتشارات دانشگاه تبریز.


• نصیری، محمد، (1386). «جهانی شدن و خانواده» ، مجله پیوند، انجمن اولیاء و مربیان، وزارت آموزش و پرورش، فروردین و اردیبهشت ماه.


• نظریان، اصغر، (1372). «جغرافیای شهری ایران»، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.


• نظریان، اصغر، (1380). «شهرهای آینده: کانون فاجعه انسانی یا بستر تعامل فرهنگی» ، مجله فضای جغرافیایی، دانشگاه آزاد واحد اهر، سال اول، شماره سوم.


• نظریان، اصغر، (1386). «شهر نشینی در حال دگرگون و جایگاه شهرهای کوچک تجربه ایران» ، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، دانشگاه آزاد اسلامی، تابستان سال چهارم، شماره 14.

 

 

19- Brunn and William, (1991). “ cities of the world ” world regional urban development" , newyork: harper & ROW.

20- Sassen,S., (1996). “THE GLOBAL CITY ” in Fainstein , ,s. and Campbell,s.(eds) , Readings in urban theory" oxford.

21- Simon, D., (1989). “colonial cities: post-colonial Africa and the world economy”: a reinterpretation, International Journal of Urban and Regional Research.

22- Smith, D.M, (1995). “Redistribution and social justice after apartheid, in lemon”, A. (ed), The Geography of change in south Africa, Chichester:Wiley.

23- Friedmann, j., (1986). “the world city hypothesis, development and change”, Cambridge University Press