بررسی تطبیقی باغ‌های ایرانی چهل‌ستون و هشت بهشت اصفهان با پارامترهای پایداری منظر در پاسخگویی به اهداف اقلیمی منطقه گرم و خشک
محورهای موضوعی : معماریهانیه فدایی تمیجانی 1 , سید مجید مفیدی شمیرانی 2 , سید امیر منصوری 3 , محسن فیضی 4
1 - دانش‌آموخته دکتری معماری، گروه معماری، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
3 - استادیار، دانشکده هنر و معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4 - استاد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
کلید واژه: اصفهان, باغ هشت بهشت, راهبردهای اقلیمی, اقلیم گرم و خشک, باغ چهل‌ستون,
چکیده مقاله :
فضاهای سبز شهری مانند باغ و پارک، در انطباق با شرایط اقلیمی می‌توانند به‌عنوان منظر پایدار، موجب کاهش آلودگی زیست‌محیطی شوند. ازجمله این فضاها می‌توان به باغ‌های تاریخی ایران‌زمین اشاره نمود. هدف این پژوهش دستیابی به ضوابط و معیارهای طراحی باغ‌های ایرانی مناطق گرم و خشک بوده که بتوانند در هماهنگی با ضوابط امروز در طراحی منظر و محیط‌های پایدار به کار گرفته شوند. روش تحقیق اتخاذشده در این پژوهش به‌صورت توصیفی- تحلیلی با استخراج داده‌ها از نمونه باغ‌های چهل‌ستون و هشت بهشت در شهر گرم و خشک اصفهان است. با بررسی راهبردهای اقلیمی در باغ‌های انتخابی میزان پاسخگویی آن‌ها به اهداف اقلیمی ارزیابی گشته و نشان می‌دهد که مؤلفه‌های اقلیمی از عوامل مؤثر در طراحی الگوهای کالبدی و عناصر تشکیل‌دهنده باغ‌های ایرانی در مناطق گرم و خشک می‌باشند.
It is a necessity in modern life, especially in the metropolitans to create urban green spaces thatcorresponds to sustainable parameters. Urban green spaces such as gardens and parks, as parts of urban landscape have effective roles in identifying urban public spaces, and because of their correspondence with climatic and environmental conditions, they can decrease environmental pollutions, use of fossil fuel consumptions, and also respond to life requirements, as sustainable landscapes.According to scholar studies, one of the main strategies to respond to climatic conditions and environmental obstacles is historical gardens of Iran, created to moderate local climate of vast arid regions of Iran. The creation of historical gardens of ancient Persia are usually determined by different factors such as intellectual, economic, political, artistic and etc., Which in their turn mirrored in them. Persian garden as a cultural, historical, and environmental phenomenon has had background and it could respond to human comfort for many millennia. It seems that considering to parameters of environmental sustainability and climatic factors was an essential strategy in Iranian garden design. Thus, the use of Persian gardens’ design method in arid regions of contemporary green spaces in Iran and the other similar climatic regions can moderate local climate. This paper has applied objective research method to achieve principles and parameters of Persian gardens in arid regions, so that they can be used in accordance with contemporary patterns and parameters of landscape design and creation of sustainable environments. The main question of this research is “how the climate has effected the process of Persian garden design?” Analysis method of this paper is descriptive-analytical, based on both quantitative and qualitative methods, and the data collection from chosen samples of gardens and analyzing them based on library research and field studies. The main reasons for the authors to achieve the logical and accurate results are to select gardens located in arid regions, with specific framework of natural and built elements and orders. In addition, it was possible for the authors to access the architectural documents of the gardens. Thus, the selected case studies in this research are Chehelsotoun and Hashtbehesht gardens, two reminder gardens of arid region of Isfahan city. The main hypothesis of this research is: “The climatic parameters are the essential factors to create the Persian garden in the hot and arid regions of Isfahan”. The framework of this research includes these three processes: First, description of climatic features and parameters of hot and arid regions and the city of Isfahan. Second, exploration of climatic design strategies in architecture and landscape architecture design in hot and arid regions. And third, explanation and validation of climatic design strategies in the gardens of Chahelsotoun and Hashtbehesht as selected case studies of this paper. By the analysis of sustainable characteristics and climatic strategies in selected gardens, their response to climatic objects are assessed, and shows that climatic characteristics and objectives are the main factor in physical models and principles, spatial organization and composition of elements of Persian garden design in arid regions.
ابوالقاسمی، لطیف. (1372). هنجار باغ ایرانی در آیینه تاریخ. مجموعه مقالات نخستین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی. اسفند 12-7، (ص290-282). کرمان: ارگ بم.
اعتضادی، لادن. (1392). دریچه‌ای به باغ ایرانی، اهمیت پژوهش‌های چندجانبه باغ ایرانی. فصلنامه منظر، 5(24)،6-3.
تفضل، سمیرا؛ و بهرامیان، آرمین. (1392). بازخوانی باغ و کوشک هشت بهشت در عنوان معماری پایدار محیطی. دومین همایش ملی اقلیم، ساختمان و بهینه‌سازی مصرف انرژی. اردیبهشت 22، (ص7-6). اصفهان.
حیدری، فاطمه؛ و ایرانی بهبهانی، هما. (1387). باغ ایرانی. تهران: روزنامه همشهری.
سفلایی، فرزانه. (1382). پایداری عناصر اقلیمی در معماری سنتی ایران.مجموعه مقالات سومین همایش بین‌المللی بهینه‌سازی مصرف سوخت در ساختمان. بهمن 26، (ص133-155). تهران.
شاهچراغی، آزاده. (1389). پارادایم‌های پردیس: درآمدی بر بازشناسی و بازآفرینی باغ ایرانی.(ویرایش1). تهران: جهاد دانشگاهی.
شیبانی، مهدی؛ و چمن‌آرا، ساناز. (1391). شبکه مثمر شهری، راهکاری برای دستیابی به توسعه پایدار.منظر، 4(20)،23-18.
شیخ بیگلو، رعنا؛ و محمدی، جمال. (1389). تحلیل عناصر اقلیمی باد و بارش با تأکید بر طراحی شهری، مطالعه موردی شهر اصفهان. مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. 21(3)، 82-61.
قیومی بیدهندی، مهرداد. (1383). باغ ایرانی حکمت کهن، منظر جدید.(ویرایش1). تهران: انتشارات موزه هنرهای معاصر تهران.
مصطفی‌زاده، مصطفی. (1387).طراحی موزه باغ ایرانی بر اساس فرهنگ باغ سازی در ایران.پایان‌نامه کارشناسیارشد معماری. دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
مفیدی شمیرانی، سید مجید. (1387). اقلیم‌شناسی در معماری. (ویرایش1). تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
میرفندرسکی، محمدامین. (1383). باغ ایرانی چیست؟ باغ ایرانی کجاست؟. ماهنامه موزه‌ها، (41)، 19.
میرمیران، سید هادی. (1383). باغ ایرانی حکمت کهن، منظر جدید. (ویرایش1). تهران: انتشارات موزه هنرهای معاصر تهران.
واتسون، دانلد؛ و لب، کنت. (1376). طراحی اقلیمی. (وحید قبادیان و محمد فیض مهدوی،مترجمان). (ویرایش2). تهران: دانشگاه تهران.(نشر اصلی اثر1983).
Benson, J., & Roe, M. (2007). Landscape and Sustainability. (2th Ed). UK: Taylor & Francis.
Hooshangy, F. (2000). Isfahan City of Paradise, A Study of Safavid Urban Pattern and Symbolic Interpretation of the Chaharbagh Gardens. Unpublished Master of Architecture Thesis. Carleton University,Ottawa, MA.
Leszczynski, N.A. (1997). Planting the Landscape; A Professional Approach to Garden Design. New York: John Wiley and Sons Inc Publishers.
Nielsen, H.K. (2002). Stay Cool: a Design for the Built Environment in Hot Climates. Uk: James & James (Science Publishers).
Norouzian Pour, H., Motahari rad , M., & Motaghi pishe,S. (2012). Persian Gardens are SustainableGardens: Scrutinize the Sustainability Features in Persian Gardens. 2th International Conference on Architectural Transition through the Silk Road. Jul, P:280-285.Nishinomya.
Pineo, R., & Barton, S. (2009). Sustainable Landscape Materials and Practices. Retrieved April 5,2014. from http://extension.udel.edu/factsheet/sustainable-landscape-materials-and-practices.
Pidwirny,M. (2012). Dry Climate- B climate type. Retrieved October10,2012.from.http://www.eoearth.org/view/article/162271
Klett,J.E., & Cummins, A. (2014).sustainable landscaping. Retrieved February. 29,2014,Fromhttp://www.ext.colostate.edu/pubs/garden/07243.htm
ASLA. (2014). Retrieved December2014 from:http://www.asla.org/sustainablelandscapes/about.html
Unesco. (2012). Retrieved August 2014 from: https://whc.unesco.org/uploads/nominations/1372