بررسی علل تأسیس نمایندگی سیاسی امپراطوری عثمانی در بوشهر
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
عباس عاشوری نژاد
1
(عضو هیأت علمی گروه تاریخ
دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر)
کلید واژه: ایران, آلمان, خلیج فارس, بوشهر, قاجاریه, عثمانی, انگلیس, شهبندری,
چکیده مقاله :
امپراطوری عثمانی پس از دولت‌های بزرگ انگلیس و هلند، سوّمین دولت بزرگ جهانی بود که نمایندگی سیاسی خود را در بندر بوشهر با عنوان شهبندری در سال 1871 م/ 1288 ق تأسیس کرد. این امر نشان‌دهندة اهمیّت فوق‌العاده بندر بوشهر و خلیج فارس در مناسبات جهانی و منطقه‌ای در نیمة دوم قرن نوزدهم و در آستانة قرن بیستم میلادی می‌باشد. عثمانی‌ها به چند دلیل مهم، نمایندگی سیاسی خود را در بوشهر تأسیس کردند، اوّل اینکه بندر بوشهر در کنار خلیج فارس نقش بسیار مهمّی در سیاست و تجارت بین‌المللی و ترانزیت کالا به پس‌کرانه‌های ایران یعنی هندوستان و شبه‌جزیرة عربستان دارد . دوم این که انگلیسی‌ها به عنوان یکی از مهمترین رقبای جهانی عثمانی، نفوذ فوق‌العاده‌ای بر جنوب ایران، بوشهر و خلیج فارس داشتند. بنابراین حضور عثمانی‌ها در این منطقه علی‌القاعده به محدودیت قدرت رقیب دیرینه منجر می‌شد . ثالثاً احساسات ضد انگلیسی مردم جنوب ایران به‌خصوص در بوشهر به قدری فراوان بود که عثمانی‌‌های متّحد آلمان عملاً می‌توانستند از این احساسات در جهت شورش مردم علیه انگلیسی‌ها در آستانة جنگ جهانی اوّل استفاده کنند.
Following England and Netherland Ottoman Empire was the third international power which opened its political agency in BoushehrPort entitled "Shahbandari" in 1871 AD/1288 AH. This verifies the exceptional significance of BoushehrPort and Persian Gulf waterway in regional and international relations throughout the second half of the 19th and the beginning of 20th centuries. The Ottomans established their political agency for some reasons: firstly, BoushehrPort which was close to the strategic Persian Gulf waterway had a significant role from ancient times in international politics and business also in transiting goods to hinterland India and the ArabiaPeninsula. Secondly, the English as the most important international rival of the Ottomans had peculiar influence on South of Iran, Boushehr, and Persian Gulf. The presence of the Ottomans would az a rule limit the activities of the old rival. Thirdly, the anti-English feeling of the people in the southern Iran, especially in Boushehr was so high that Ottomans, united with Germany, could practically benefit from this feeling of people against England on the threshold of First World War. This article tries to study the afore-mentioned issues on the basis of first-hand documents and records, some of which being still unpublished.