فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - بررسی علل تأسیس نمایندگی سیاسی امپراطوری عثمانی در بوشهر
  عباس عاشوری نژاد
  امپراطوری عثمانی پس از دولت‌های بزرگ انگلیس و هلند، سوّمین دولت بزرگ جهانی بود که نمایندگی سیاسی خود را در بندر بوشهر با عنوان شهبندری در سال 1871 م/ 1288 ق تأسیس کرد. این امر نشان‌دهندة اهمیّت فوق‌العاده بندر بوشهر و خلیج فارس در مناسبات جهانی و منطقه‌ای در نیمة دوم قر چکیده کامل

  امپراطوری عثمانی پس از دولت‌های بزرگ انگلیس و هلند، سوّمین دولت بزرگ جهانی بود که نمایندگی سیاسی خود را در بندر بوشهر با عنوان شهبندری در سال 1871 م/ 1288 ق تأسیس کرد. این امر نشان‌دهندة اهمیّت فوق‌العاده بندر بوشهر و خلیج فارس در مناسبات جهانی و منطقه‌ای در نیمة دوم قرن نوزدهم و در آستانة قرن بیستم میلادی می‌باشد. عثمانی‌ها به چند دلیل مهم، نمایندگی سیاسی خود را در بوشهر تأسیس کردند، اوّل اینکه بندر بوشهر در کنار خلیج فارس نقش بسیار مهمّی در سیاست و تجارت بین‌المللی و ترانزیت کالا به پس‌کرانه‌های ایران یعنی هندوستان و شبه‌جزیرة عربستان دارد . دوم این که انگلیسی‌ها به عنوان یکی از مهمترین رقبای جهانی عثمانی، نفوذ فوق‌العاده‌ای بر جنوب ایران، بوشهر و خلیج فارس داشتند. بنابراین حضور عثمانی‌ها در این منطقه علی‌القاعده به محدودیت قدرت رقیب دیرینه منجر می‌شد . ثالثاً احساسات ضد انگلیسی مردم جنوب ایران به‌خصوص در بوشهر به قدری فراوان بود که عثمانی‌‌های متّحد آلمان عملاً می‌توانستند از این احساسات در جهت شورش مردم علیه انگلیسی‌ها در آستانة جنگ جهانی اوّل استفاده کنند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - درآمدی بر سبک و شیوه تاریخ نگاری رشیدالدین فضل الله همدانی
  ابوالحسن مبیّن
  از آن جایی که رشید الدین به اسناد و مدارک مربوط به مغولان دسترسی داشت، گزارش‌های نافذ و درستی از تاریخ و وقایع آن دوره ارائه وی دهد. حفظ دقت نظر در ثبت وقایع تاریخی و در کنار آن اشاره اجمالی به علل و نتایج امور و حوادث با در نظر گرفتن شرایط زمان و مکان از دیگر ویژگیهای چکیده کامل

  از آن جایی که رشید الدین به اسناد و مدارک مربوط به مغولان دسترسی داشت، گزارش‌های نافذ و درستی از تاریخ و وقایع آن دوره ارائه وی دهد. حفظ دقت نظر در ثبت وقایع تاریخی و در کنار آن اشاره اجمالی به علل و نتایج امور و حوادث با در نظر گرفتن شرایط زمان و مکان از دیگر ویژگیهای کار رشید الدین فضل الله است . وی همچنین فرایند تدریجی جذب مغولان در فرهنگ و تمدن ایرانی ـ و اسلامی را باز گو می کند واینکه آنان نیز بتدریج جزیی از تاریخ طولانی این سرزمین گردیدند. کتاب اصلی رشید الدین یعنی جامع التواریخ که شهرت رشید الدین اکنون به آن اثر وابسته است اولین اثری است که در عالم ایرانی و اسلامی تقریبا به روش و سبک معمول تحقیقا ت تاریخی جدید اروپایی تألیف شده است. از سوی دیگر جامع التواریخ مهم ترین سرچشمه شناخت تاریخی این دوره به شمار می آید. مولف همچنین در این اثر یک دوره تاریخ کامل کلیه اقوام آسیایی و اروپایی عصر خود را از روی مدارک و منابع اقوام مزبور تدوین و تألیف کرده است در مقاله حاضر، سعی بر آن است تا با نگاهی کلی سبک وشیوه تاریخ نگاری رشیدالدین فضل الله وبه خصوص ویژگیهای بارز اثر وی جامع التواریخ از زوایای جدید مورد بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - بررسی تحولات تاریخی کرمان از ورود مسلمانان تا پایان خلافت حضرت علی (ع)
  فخری زنگی آبادی
  رویارویی اعراب مسلمان وسپاه ساسانی در واقعۀ ذی قار بود که به شکست ایرانیان انجامید. این حادثه مقدمه‌ای برای جنگهای قادسیه، جلولاء، نهاوند وشکست نهایی امپراطوری ساسانی از مسلمانان وورود اسلام به نقاط مختلف ایران شد. با شکست ساسانیان و فرار یزدگرد از مسیر کرمان به خراسان چکیده کامل

  رویارویی اعراب مسلمان وسپاه ساسانی در واقعۀ ذی قار بود که به شکست ایرانیان انجامید. این حادثه مقدمه‌ای برای جنگهای قادسیه، جلولاء، نهاوند وشکست نهایی امپراطوری ساسانی از مسلمانان وورود اسلام به نقاط مختلف ایران شد. با شکست ساسانیان و فرار یزدگرد از مسیر کرمان به خراسان، مسلمانان در تعقیب وی و نیز برای فتح کامل ایران، در زمان خلافت عمر و عثمان، سرزمین کرمان را فتح کردند. ابتدا این منطقه، در زمان خلیفه عمر(23 هـ)توسط عبدالله عتبان وسهیل بن عدی فتح شد. سپس در زمان خلیفه عثمان(31 هـ) به علت سرکشی وشورش مردم کرمان، خصوصاً زرتشتیان، مجاشع بن مسعود سلمی از سوی عبد الله بن عامر مأمور فتح دوباره کرمان شد. بعد از ورود اعراب مسلمان به کرمان وتثبیت قدرتشان از دامنه نفوذ زرتشتیان وآیینهای دیگر در کرمان کاسته شد. بدین گونه زرتشتیان مجبور به پرداخت جزیه به مسلمانان شدند. همچنین در زمان خلافت حضرت علی (ع)، زیادبن ابیه از سوی ایشان حاکم کرمان شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - ملوک خوارزم (آفریغی) از آغاز تا ظهور سامانیان
  جواد هروی
  عصر حکومت ملوک خوارزم که خاستگاه آنان به اساطیر و شخص آفریغ می‌رسد، نا شناخته باقی مانده است. این حاکمیت در منطقه خوارزم و در شمال شرق جیحون شکل گرفت. نخستین ملوک خوارزمشاهی در این منطقه، خاندان آفریغ هستند که بنابر نوشته ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه، پیشینه‌ی آن ها چکیده کامل

  عصر حکومت ملوک خوارزم که خاستگاه آنان به اساطیر و شخص آفریغ می‌رسد، نا شناخته باقی مانده است. این حاکمیت در منطقه خوارزم و در شمال شرق جیحون شکل گرفت. نخستین ملوک خوارزمشاهی در این منطقه، خاندان آفریغ هستند که بنابر نوشته ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه، پیشینه‌ی آن ها به سال 305 میلادی می‌رسد. این ملوک که تعدادشان به بیست و دو نفر می‌رسد، و نسب خویش به کیخسروی کیانی می‌رسانند، بعدها به آل عراق شهرت یافته‌اند. در سال 93 ھ/712م، خوارزمشاه که در برابر فتنه‌ی برادرش ناتوان شده بود، قتیبه بن مسلم را به فتح خوارزم دعوت نمود. از این زمان به بعد، خوارزم در قلمروی جهان اسلام قرار گرفت. قتیبه بن مسلم پس از این توفیق، منصب ملوک خوارزم را ابقاء نمود. لیکن در جوار آنان، عمّالی از عرب را نیز منصوب کرد که دارای قدرتی افزون بودند. منازعات و مجادلات این دو خاندان بعد ها اسباب تفکیک خوارزم به دو منطقه و قلمرو با مرکزیت کاث پایتخت ملوک خوارزم شاهی، و گرگانج محل حضور عمال عرب گردید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - تََاَمّلی در اندیشه اقتصادی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی
  امیر تیمور رفیعی
  رشیدالدین فضل‌الله همدانی (645-718 ق/ 1247- 1318 م) طبیب، مورخ، وزیر و سیاستمدار برجسته سلاطین بزرگ ایلخانی، غازان و اولجایتو، به شمار می رود. بدون تردید فعالیت‌های اجتماعی این وزیر مدبر و دانشمند در گرایش سلاطین متأخر ایلخانی به اعمال یک سلسله اقدامات اصلاح طلبانه خصوص چکیده کامل

  رشیدالدین فضل‌الله همدانی (645-718 ق/ 1247- 1318 م) طبیب، مورخ، وزیر و سیاستمدار برجسته سلاطین بزرگ ایلخانی، غازان و اولجایتو، به شمار می رود. بدون تردید فعالیت‌های اجتماعی این وزیر مدبر و دانشمند در گرایش سلاطین متأخر ایلخانی به اعمال یک سلسله اقدامات اصلاح طلبانه خصوصاً در زمینه اقتصادی و توسعه شهر و روستا و تثبیت نظام مالیاتی به نحو کاملاً چشم‌گیری مؤثر بوده است. از این روی شایسته است فعالیتهای اجتماعی خواجه رشیدالدین فضل‌الله به طور فراگیر و جامع مورد مطالعه انتقادی قرار گیرد. در مقاله حاضر کوشش بر این است تا اندیشه اقتصادی خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی را در عهد سلطنت غازان خان، که درغالب یک سلسله اقدامات اقتصادی به منصه ظهور رسید مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد. به طور مشخص موارد زیر از منظر اندیشه اقتصاد سیاسی خواجه رشید الدین مطمح نظر خواهد بود: 1- ترمیم شبکه‌های ویران آبیاری در جهت کمک به رشد کشاورزی و باغداری . 2-احیای اراضی بایر و حمایت از کشاورزان و روستائیان با تثبیت نرخ مالیات ارضی (خراج) و مالیاتهای دیگری که به دیوان واریز می شد. 3 – به رسمیت شناختن حق تملک برزمین و بازگرداندن زارعان متواری پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - هویت سازی ملی در عصر رضا شاه: روشها و ابزارها
  امین دیلمی معزی
  یکی از اقدامات روزگار پهلوی اول به عنوان دولت مطلقه مدرن، هویت سازی ملی بود. رضا شاه هویت اجتماعی مدرن را به گونه‌ای مدیریت نمود که با سایر اولویتهای وی از جمله دولت سازی و موقعیت وی در تعارض قرار نگیرد. این طرح متجددانه به واسطه مجموعه‌ای از ابزارها و روشها پیاده شده ا چکیده کامل

  یکی از اقدامات روزگار پهلوی اول به عنوان دولت مطلقه مدرن، هویت سازی ملی بود. رضا شاه هویت اجتماعی مدرن را به گونه‌ای مدیریت نمود که با سایر اولویتهای وی از جمله دولت سازی و موقعیت وی در تعارض قرار نگیرد. این طرح متجددانه به واسطه مجموعه‌ای از ابزارها و روشها پیاده شده است. ازجمله این ابزارها می توان به تمرکزگرایی از طریق سرکوب نیروهای خودمختار( ایلات و عشایر و ولایات استقلال طلب)، تغییر نام کشور از پرس به ایران، تغییر ماه های عربی و ترکی به فارسی و سال قمری به شمسی، سازمان پرورش افکار، شورای عالی فرهنگ و رادیو و وسایل ارتباط جمعی می توان اشاره کرد. آموزش، سازوکارهای حقوقی، نظام قضایی جدید و تبلیغات نیز از جمله روشهای مورد نظر وی برای رسیدن به ایران متجدد بودند. در واقع حکومت وی با دخالت در کلیه ابعاد زندگی اتباع، پروژه ملت سازی را به پیش برده است و آنرا به عنوان یکی از ملزومات دولت متجدد و مدرن قرار داده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - تأثیر انقلاب اسلامی بر جنبش شیعیان عراق
  فیروز نجفی
  بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی بر این باور هستند،که حرکت انقلابی و شیعی مردم عراق (جنبش شیعیان) نشأت گرفته از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. چراکه علاوه بر داشتن مرزهای طولانی و مشترکات تاریخی و فرهنگی فراوان بین دوملت ایران و عراق، وجود مذهب مشترک، دو کشور را به یکدیگر نز چکیده کامل

  بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی بر این باور هستند،که حرکت انقلابی و شیعی مردم عراق (جنبش شیعیان) نشأت گرفته از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. چراکه علاوه بر داشتن مرزهای طولانی و مشترکات تاریخی و فرهنگی فراوان بین دوملت ایران و عراق، وجود مذهب مشترک، دو کشور را به یکدیگر نزدیک می‌کندوازدیگر علل اصلی نزدیکی قلوب دو ملت مسلمان وجوداماکن متبرکه ومسافرت زائران به هردو کشور می باشدکه درنهایت ایجادانگیزه انقلابی در بین شیعیان عراق که اکثریت را نیز در آن کشور دارا می‌باشندباتأثیرپذیری ازانقلاب اسلامی ایران بوجودآورده است. با پشتیبانی انقلاب اسلامی ازمبارزان شیعه علیه رژیم سابق بعث این انگیزه انقلابی ادامه یافت و باحمله آمریکابه عراق(جنگ دوم خلیج فارس)و فروپاشی رژیم دیکتاتوری سابق نیز این انگیزه کمک‌های ایران چه از نظر سیاسی، اقتصادی، دیپلماسی وعلمی و پزشکی و امنیتی و. .. همچنان از طرف ملت ودولت جمهوری اسلامی ایران برای مردم مسلمان عراق ادامه دارد وادامه خواهد داشت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - وضعیت ارامنه ایران در عصر شاه عباس اول
  محمد باقر خزائیلی
  شاه عباس اول با کوچ ارامنه از مرزهای شمالی غربی کشور به داخل، علاوه بر هدف سیاسی که همانا ضربه زدن به دولت عثمانی بود، اهداف تجاری- اقتصادی را نیز دنبال می کرد. زیرا وی برای توسعه تجارت خارجی ایران حضور ارامنه را ضروری می شمرد و می خواست از تجارب آنها در توسعه روابط ایر چکیده کامل

  شاه عباس اول با کوچ ارامنه از مرزهای شمالی غربی کشور به داخل، علاوه بر هدف سیاسی که همانا ضربه زدن به دولت عثمانی بود، اهداف تجاری- اقتصادی را نیز دنبال می کرد. زیرا وی برای توسعه تجارت خارجی ایران حضور ارامنه را ضروری می شمرد و می خواست از تجارب آنها در توسعه روابط ایران و اروپا- خصوصاً تجارت ابریشم- استفاده کند. در راستای همین سیاست شاه عباس برای جذب ارامنه سیاست مدارای دینی را در پیش گرفت و به آنها در جامعه ایران آزادیهای اجتماعی داد و بدین ترتیب به دور از تعصبات مذهبی توانست از توانایی و پتانسیل مثبت آنها در شکوفایی اقتصاد تجاری ایران بهره ببرد. در این پژوهش به دنبال بررسی روابط شاه عباس اول با ارامنه ایران و تأثیر این روابط در جامعه ایران عصر صفوی می باشیم و از این منظر به بررسی حضور ارامنه در ایران را می‌پردازیم. پرونده مقاله