دانشـسراهـا و مسئله تربیت و تأمین معلم در ایران دهـه 1320ش.

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

علی رضا سنگتراشان ¹ , منیژه صدری ² , حسن زندیه ³ , معصومه قره داغی ⁴

1 - گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران
2 - گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران.
3 - گروه تاریخ ، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4 - گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران

تاریخ دریافت : 1398/02/10 تاریخ پذیرش : 1398/06/03 تاریخ انتشار : 1398/03/01

کلید واژه: «تربیت معلم», « دانشسرا», «نظام آموزشی», «محمدرضاشاه»,

چکیده مقاله :

کمبود معلم در تاریخ معاصر ایران یکی از معضلات نظام آموزشی بوده و دولت برای حل این موضوع اقدامات زیادی انجام داده است. گرچه در اواخر دوره قاجار دارالمعلمین و سپس در اواسط دوره رضاشاه دانشسراهای تربیت معلم تأسیس گردید، اما تا پایان سلطنت وی، تعداد معلمان با تعداد مراکز آموزشی و داوطلبان تحصیل همخوان نبود. با آغاز سلطنت محمدرضاشاه تا سقوط دکتر مصدق و آغاز انتقادات از دولت و ساختار وزارتخانه‌ها، نظام آموزشی نیز مورد هدف قرار گرفت و تغییراتی در آن ایجاد گردید. در این دهه نیز دولت برای جبران کمبود معلم و افزایش تعداد دانش‌آموزان تدابیری برای تربیت معلم به کار گرفت که بررسی آن، مسئله مقاله پیش‌رو است. پژوهش حاضر با هدف تبیین وضعیت نظام آموزشی کشور و شناخت اقدامات دولتی برای تأمین معلمان در برهه زمانی سقوط رضاشاه تا سقوط دولت مصدق، انجام شده و بر اساس منابع اسنادی و کتابخانه‌ای و با روش تحلیل تاریخی تدوین گردیده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در کابینه‌های بعد از دوره رضاشاه توجه زیادی به موضوع تربیتِ معلم شد و با مصوبات مختلف، احتیاج به معلم تا حدودی مرتفع گردید. از طرفی این موضوع عامل مهمی در گسترش سواد و علاقه به تحصیل نزد عموم بود.

چکیده انگلیسی:

Iran’s government has taken steps to obviate lack of teachers, which was a long-term problem through its history. Although, at the end of Qajar era, normal schools were established to educate teachers, soon afterwards, in the middle of the reign of Reza Shah, their place took by training colleges. Until the end of the reign of Reza Shah, the number of teachers was not consistent with the number of educational centers and students. Since 1941 up to 1954, due to criticize government and the structure of ministries, the educational system has been also criticized so that some changes were made. To obviate the lack of teachers and increase in the number of students, government has taken steps whose circumstances shall be analyzed as the main subject of this study. Based on documentaries and librarian resources and with the aid of historical analysis method, we shall explain circumstances of the educational system and government’s proceedings to educate and provide teachers throughout of 1940s. The results show that, in the cabinets appointed after Reza Shah, much more attention was paid to the issue of teacher training so that, by various measures, lack of teacher was resolved to some extent. Furthermore, it was an important factor in expanding literacy and interest in education.