سنجش غلظت فلز سنگین سرب در آب و بافت‌های آبشش، کبد و ماهیچه سیاه ماهی (Capoeta capoeta ) رودخانه پلنگ‌رود گیلان

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

مجتبی عظیمی اسک شهر ¹ , مریم شاپوری ²

1 - کارشناس ارشد تکثیر و پرورش آبزیان، گروه منابع طبیعی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران.
2 - استادیار گروه منابع طبیعی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/10/04 تاریخ پذیرش : 1395/11/13 تاریخ انتشار : 1398/01/01

کلید واژه: آلودگی فلزات سنگین, سرب, سیاه ماهی, بافت, استاندارد,

چکیده مقاله :

آلودگی سرب به علت اثرات سمی، از بزرگ ترین مشکلات منابع طبیعی و محیط زیستی است. تحقیق حاضر در زمستان 1391 تا تابستان 1392 به منظور ارزیابی میزان آلودگی فلز سنگین سرب در آب و بافت های (کبد، آبشش و ماهیچه) سیاه ماهی Capoeta capoeta gracilisرودخانه پلنگ رود در منطقه اباتر شهرستان صومعه سرا در استان گیلان صورت گرفته است. نمونه های آب و ماهی در 3 ایستگاه مشخص جمع آوری شد. برای نمونه برداری از آب رودخانه از دستگاه واتر سمپلر (water sampler) و برای صید ماهیان از تور ماشک استفاده شد. پس از انجام آزمایش بر روی نمونه ها با کمک نرم افزار اکسل مورد بررسی آماری قرار گرفت و برای بررسی همبستگی از آزمون رگرسیون استفاده شد. غلظت سرب در بافت های آبشش، کبد و ماهیچه به ترتیب mg/kg 7/50، mg/kg 2/34 و mg/kg 3/24 است و طبق داده ها غلظت سرب بالاتر از استانداردهای WHO، FAO، USFDA و NHMRC است. نتایج حاصل، بیان گر بالاتر بودن حد مجاز عنصر اندازه گیری شده در نمونه ها در مقایسه با استانداردهای مورد بحث است و منطقه از لحاظ فلز سنگین سرب بسیار آلوده می باشد.

چکیده انگلیسی:

Lead pollution due to toxic effects is one of the biggest problems of natural resources and environment. The current research have been done in winter 2012 till summer 2012, in order to measure the rate of pollution in the heavy metal, lead, in the water and the tissues of Lenkoran (Capoeta capoeta gracilis) fish (liver, gills and muscles) in Palangrood river, located in Abatar city of Somesara, Gilan province. Water and fish samples have been collected from three specific stations. Water sampler and net vetch were used respectively for taking samples from water of the river and catching fish. After carrying out tests on the samples, we analyzed them statistically by excel software; also regression test was used for the study of cohesion. The density of lead in gills, liver and muscles are respectively 50.7 mg/kg, 34.2 mg/kg and 24.3 mg/kg; according to data, lead density is higher than WHO, FAO, USFDA and NHMRC standards. The results are showed that rates of the measured element in the samples higher than limitations of discussed standards and the region is densely polluted with the lead heavy metal.

منابع و مأخذ:

1. فرهادی، اردوان.، یاوری، وحید. "پایش زیستی فلزات سنگین (Pb, Cd, Fe, Zn, Ni, Cu) توسط بافت­های مختلف سیاه ماهی فلس ریز(Capoeta damascina) در رودخانه سزار استان لرستان"، مجله علمی شیلات، 1392، شماره 3، صفحات 126 – 131.
   
   
   1. Karadede, H., Oymak, S. A., & Ünlü, E. 2004. Heavy metals in mullet, Liza abu, and catfish, Silurus triostegus, from the Atatürk Dam Lake (Euphrates), Turkey. Environment International, Vol. 30, pp. 183-188.
   
   
   2. Acquavita, A., Predonzani, S., Mattassi, G., Rossin, P., Tamberlich, F., Falomo, J. and Valic, I., 2010. Heavy metal contents and distribution in coastal sediments of the Gulf of Trieste (Northern Adriatic Sea, Italy). Water, Air, & Soil Pollution, Vol. 211, pp.95-111.
   
   
   3. Sivaperumal P, Sankar TV, Nair PV. 2007. Heavy metal concentrations in fish, shellfish and fish products from internal markets of India vis-a-vis international standards. Food Chemistry; Vol. 102, pp. 612-620.
   
   
   4. Türkmen M, Ciminli C. 2007. Determination of metals in fish and mussel species by inductively coupled plasma-atomic emission spectrometry. Food Chemistry; Vol. 103, pp. 670-675.
   
   
   5. Kalay M, Canli M. 2000. Elimination of essential (Cu, Zn) and non-essential (Cd, Pb) metals from tissues of a freshwater fish Tilapia zilli. Turkish Journal of Zoology; Vol. 24, pp. 429-436.
   
   
   6. Karadede H, Ünlü E. 2000. Concentrations of some heavy metals in water, sediment and fish species from the Atatürk Dam Lake (Euphrates), Turkey. Chemosphere; Vol. 41, pp.1371-1376.
   
   
   7. Jezierska, b., & Witeska, M. 2001. Metal toxicity to fish. University of Podlasie. Monografie. pp.279.
   
   


2. منصوری، برهان.، ابراهیم پور، محمد.، بابایی، هادی. "تعیین میزان برخی فلزات سنگین در بافت های مختلف سیاه ماهی در قنات های بخش مرکزی بیرجند"، نشریه دامپزشکی، 1389، شماره 4، صفحات 45-52.


3. بناگر، غلامرضا.، رحمانی، حسین.، گل محمدی، سمانه.، مقدس، داریوش."مقایسه تجمع فلز سنگین کادمیم در بافت عضله و کبد سیاه ماهی Capoeta capoeta در رودخانه تجن استان مازندران"، مجله آبزیان شیلات، شماره 4، صفحات 21-29.


4. خسروی، معصومه.، بهرامی فر، نادر.، قاسمپوری، محمود. "بررسی آلودگی فلزات سنگین (Hg، Pb، Cd،Cu) در رسوب سه بخش تالاب انزلی"، مجله سلامت و محیط زیست، 1390، شماره 2، صفحات 223 – 232.


5. عسکری ساری، ابوالفضل.، جواهری، مهران.، محجوب، ثمین.، ولایت زاده، محمد. "میزان فلزات سنگین جیوه، کادمیوم و سرب در ماهیچه ماهی شوریده در بنادر صیادی آبادان و بندر عباس"، مجله علمی شیلات، 1391، شماره 3، صفحات 99 – 106.
   
   
   1. Khoshnood, Z., Khoshnood, R., Mokhlesi, A., Ehsanpour, M., & Afkhami, M. 2012. Determination of Cd Pb, Hg, Cu, Fe, Mn, Al, As, Ni and Zn in important commercial fish species in northern of Persian Gulf. Journal of Cell and Animal Biology, Vol. 6, pp.1-9.
   
   
   2. Roomiani, L., Mashayekhi, F. and Ghaeni, M., 2016. Determination and Comparison of Heavy Metals (Hg, Cd, Pb and As) of Barbusgrypus and Capoetacapoeta in Heleh River from Iran. International Journal of Environmental Science and Development, Vol. 7, pp.693.
   
   


6. ملازاده، نسترن.، میر سجادی، میثم. "فلزات سنگین در کبد و عضله سیاه‌ماهی (Capoeta capoeta) رودخانه سرداب‌رود استان مازندران و تأثیر آن بر سلامت انسان"، مجله اکوبیولوژی تالاب، 1395، شماره 3. صفحات 27-34.