پهنه بندی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم و گردشگری استان فارس

محورهای موضوعی : اکوسیستم ها

الهام اسراری ¹ , مسعود مسعودی ²

1 - دانشیار دانشگاه پیام نور، گروه مهندسی عمران ( مهندسی محیط زیست) ، تهران، ایران *(مسئول مکاتبات).
2 - دانشیار دانشگاه شیراز، دانشکده کشاورزی ،گروه مدیریت مناطق بیابانی، شیراز، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/01/31 تاریخ پذیرش : 1394/07/21 تاریخ انتشار : 1395/07/01

کلید واژه: اکوتوریسم گسترده, اکوتوریسم متمرکز, امکان سنجی, سامانه اطلاعات جغرافیایی,

چکیده مقاله :

این پژوهش شناسایی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم دراستان فارس با استفاده از بهبود مدل دکتر مجید مخدوم را مدنظر دارد. هر یک از پارامترهای ارایه شده در مدل از قبیل درصد شیب، ،پوشش گیاهی، سنگ شناسی، خاک‌شناسی، مناطق حفاظت شده، وضعیت اقلیمی) و آب به طور جداگانه بررسی و برای هر یک نقشه ی رقومی تهیه گردید. تجزیه وتحلیل، جمع بندی وارزیابی داده‌ها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. در نهایت نقشه‌ی پهنه بندی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم استان تولید شد. نقشه‌های تولید شده بیان کننده‌ی موارد زیر می‌باشد: مکآن‌های مستعد اکوتوریسم متمرکز، مکآن‌های مستعد اکوتوریسم گسترده و مکآن‌های دیگر گردشگری(آثار باستانی و تاریخی، ملی، مکآن‌های زیارتی). با توجه به نقشه‌های مذکور در حدود یک درصد کل مساحت استان فارس در کلاس یک اکوتوریسم متمرکز و حدود پنج درصد آن در کلاس دو قرار گرفته است. بقیه قسمت‌های استان برای این کاربری نامناسب هستند(بیش از 90 درصد). 25درصد متناسب با کلاس یک اکوتوریسم گسترده،67 درصد متناسب با کلاس دو اکوتوریسم گسترده و 8 درصد نامناسب برای این کاربری می‌باشد. طبق اطلاعات موجود بیش‌ترین مناطق زیارتی درشهرستان ممسنی و کم‌ترین در شهرستان استهبان می یاشد. بیش‌ترین مناطق باستانی در شهرستان نیریز مشاهده می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

This study identifies the apt area for ecotourism development in Fars Province by developed Dr. Majeed Makhdoum model. Every given parameters in the model including slope, herbaceous, petrology, Geology ,conserved areas, continental situation  and water are separately evaluated and digital maps were prepared. Data analysis and evaluation of data were performed by using Geographical Information System. Finally maps of apt area for ecotourism development have been prepared. This maps showed below class. Condensed apt ecotourism zones, extended apt ecotourism zones and other jaunt zones (ancient, historical, national and pilgrimage place) by considering these maps about 1% belongs to condensed ecotourism zones class I and about 5% belong to class II. Other zones in the Province are unsuitable for this usage (more than 90%). 25% proportionate to extended ecotourism zone class I, 67% proportionate to extended ecotourism zone class II and 8% not proportionate for this usage. According to the available information the most and the least visited religious visiting zones are Mamasani and Estahban, respectively. Neyriz has the largest number of primeval visiting zones.

منابع و مأخذ:

1-      Berry, J.K.1991. GIS in Island Resource Planning: A Case Study in Map Analysis, in Geographic Information Systems: Principles and Applications ed. D.J. Maguire, M.F. Goodchild, and D.W. Rhind, Longman Scientific and Technical Press, Essex UK,         Vol 2, pp 285-295.                                           

2-      Boyd, S.W., Butler, R.W., Haider, W., Perera, A., 1996. Identifying areas for ecotourism in northern Ontario: application of a geographic information system              methodology. Journal of Applied Recreation Research Vol, 19, No, 1, pp. 41-66.          

3-      Tanaka and Minagava., 1998. Application of geographic information systems, Tourism management. Journal of sustainable Tourism. Vol, 7, No, 1, pp, .50-61.                                   

4-      Bahaire, M. and White, E., 1999. The Application of Geographical Information Systems (GIS) in Sustainable Tourism Planning: A Review. Journal of Sustainable Tourism, Vol, 7, No, 2, pp, 159-174.                        

5-      Chen, L and et al,.2015.Impact assessment of land use planning driving forces on environment. Environmental Impact      Assessment Review.Vol, 55, pp, 126–135.      

6-      Zabihi, H and et al,.2015. Land suitability procedure for sustainable citrus planning using the application of the analytical network process approach and GIS.Computers and Electronics in Agriculture,Vol, 117,       pp,114–126.                                                      

7-      شایان، سیاوش و پارسایی، اسماعیل،"امکان سنجی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم در استان کهگیلویه و بویراحمد"، فصلنامه مدرس علوم انسانی، ویژه نامه جغرافیا.،1386، جلد11، 181 -.153.

8-      فروزنده شهرکی، گوهر و همکاران ،" مکان یابی و طراحی دهکده توریستی در دره عشق"، سومین همایش ملی فضای سبز و منظر شهری ،1386.

9-   پیر محمدی، زیبا و همکاران، "ارزیابی توان زیست محیطی متناسب با رویکرد طبیعت گردی در جنگلهای زاگرس"، فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 1389،  جلد18، شماره 2 ، 241-230.

10- کریمی، آزاده و مخدوم فرخنده، مجید، "مکان یابی اکوتوریسم در مناطق ساحلی شرق استان گیلان با استفاده از "GIS ، علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 1388، جلد 16 ،503-493.

11- کریم‌‌پناه، رفیق و فرج‌زاده اصل، منوچهر،."تحلیل پهنه‌های مناسب توسعه اکوتوریسم دراستان کردستان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی"، نشریه پژوهشهای جغرافیایی، 1387، جلد 65،50-35.

12-  مخدوم. مجید و همکاران، " ارزیابی و برنامه ریزی محیط زیست با سامانه های اطلاعات جغرافیایی"، چاپ اول، موسسه انتشارات دانشگاه تهران،1383.

13-  مخدوم، مجید.، "شالوده آمایش سرزمین"، چاپ دهم، موسسه انتشارات دانشگاه تهران. 1389.