بررسی خصوصیات خاک زیست بوم اکوسیستم تالاب هامون در اعماق مختلف به منظور ایجاد محیط گردشگری
محورهای موضوعی : اکوسیستم ها
1 - دانشیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران٭ (مسئول مکاتبات).
کلید واژه: بیوماس, عمق خاک, تالاب هامون, خصوصیات فیزیکی و شیمیایی,
چکیده مقاله :
هدف از اجرای این پژوهش، بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اعماق مختلف خاک تالاب هامون که ناشی از رسوبات دهه‌های اخیرتالاب هامون می‌باشد. برای اجرای این پژوهش نمونه‌ها به روش تصادفی انتخاب و پس از حفر پروفیل خاک به عمق 100 سانتیمتری، نمونه‌ها از اعماق 5-0، 50-5، 75-50 و 100-75 سانتیمتری برداشت و خصوصیات، pH، EC، مواد آلی، ازت، کربنات کلسیم، درصد رطوبت اشباع، فسفر و بافت خاک اندازه‌گیری شد. داده‌ها با استفاده از برنامه آماری SPSS موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش عمق از میزان pH، EC، رطوبت، مواد آلی، کربن آلی، ازت، کربنات کلسیم، درصد رطوبت اشباع، فسفر و رس کاسته شده و از لحاظ آماری نیز در سطح 01/0اختلاف معنی‌داری بین این ویژگی‌ها در اعماق مختلف وجود دارد که دلیل آن بالا بودن مواد عالی در سطح خاک ناشی از برگشت بیوماس هوایی گیاهان و تجزیه لاش برگ‌ها بوده است که چنین روندی بر روی سایر خصوصیات خاک نیز تأثیر داشته است. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش عمق بر میزان سیلت و شن خاک تالاب هامون افزوده می‌شود و در سطح 01/0 اختلاف معنی‌داری بین آن‌ها وجود دارد. با توجه به کمبود مکان‌های تفرجگاهی در منطقه سیستان، تالاب هامون با خاک مناسب پتانسیل بالایی در ایجاد محیط تفرجگاهی و گردشگریدارد.
The aim of this research was Study on soil chemical and physical properties at various depths of Hamoun wetland soil ecosystem causes in recent decade floods. In this research soil samples were taken from the 0-5, 5-50, 50-75 and 75-100 cm depth at each location, and analyzed for pH, EC, ESP, CaCO3, organic mater, organic carbon, potassium, nitrogen, phosphorus, SAR, SP, calcium and texture. The data was organized and entered into Statistical Package for Social Sciences (SPSS) software version 20.0 for windows. The data shows that pH, EC, ESP, CaCO3, organic mater, organic carbon, potassium, nitrogen, phosphorus, SAR, SP, calcium and clay has been indirectly relationship with depth. The relationships between this parameters and soil depth has significantly in 1% level (P
1- Mengel, K., and E. Kirkby. 1987. Principles of plant nutrition. 4th ed. 687 p. Internal Potash Institute, Worblaufen-Bern, Switzerland.
2- Bengough, A.G., B.M. McKenzie, P.D. Hallett, and T.A. Valentine. 2011. Root elongation, water stress, and mechanical impedance: a review of limiting stresses and beneficial root tip traits. Journal of Experimental Botany, 62:59-68.
3- Christopher, J.T., A.M. Manschadi, G.L. Hammer, and A.K. Borrell. 2008. Developmental and physiological traits associated with high yield and stay-green phenotype in wheat. Australian Journal of Agricultural Research 59:354-364.
4- Heuvelmans, G. 2010. Development and credibility assessment of a metamodel relating water table depth to agricultural production. Agricultural Water Management 97:1731-1741.
5- Adugna. A and A. Abegaz .2015. Effects of soil depth on the dynamics of selected soil properties among the highlands resources of Northeast Wollega, Ethiopia: are these sign of degradation, Solid Earth Discuss., 7, 2011–2035.
6- Assefa, A. and Van Keulen, H. 2009. Modeling soil nutrient dynamics under alternative farm management practices in the Northern Highlands of Ethiopia, Soil Till. Res., 103, 203–215.
7- Foth, D. H. 2009. Fundamentals of Soil Sciences, 8th edn., John Wiley and Sons, New York, 1990. Gol, C.: The e_ects of land use change on soil properties and organic carbon at Dagdami river catchment in Turkey, J. Environ. Biol., 30, 825–830.
8- Abubakar, M. 1997. Monitoring land degradation in the semi-arid tropics using an inferential approach: the Kabomo basin case study, Nigeria, Land Degrad. Dev., 8, 311–323.
9- Ali, M. M., Shaheed, S. M., and Kubota, D. 1997. Soil degradation during the period 1967–1995 in Bangladesh. II. Selected chemical characteristics, Soil Sci. Plant Nutr., 43, 879–890.
10- Islam, K. R. and Weil, R. R. 2000. Land use effects on soil quality in a tropical forest ecosystem of Bangladesh, Agriculture, Ecosystem and Environment (ELSEVIER), 79, 9–16.
11- Lelissa, A., Hager, H., and Sieghardt, M. 2010. Effects of land use types on soil chemical properties in smallholder farmers of central highland Ethiopia, Ekologia, 29, 1–14, 2010.
12- McAlister, J. J., Smith, B. J., and Sanchez, B. 1998. Forest clearance: impact of land use change on fertility status of soils from the Sao Francisco Area of Niteroi, Brazil, Land Degrad. Dev., 9, 425–440.
13- Jin, J. W., Ye, H. C., Xu, Y. F., Shen, C. Y., and Huang, Y. F. 2011. Spatial and temporal patterns of soil fertility quality and analysis of related factors in urban-rural transition zone of Beijing, Afr. J. Biotechnol., 10, 10948–10956.
14- Alan, J. 2010. Depth distribution of soil organic carbon as a signature of soil quality, 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World, Brisbane, Australia.
15- Kosmas, C. Gerontidis, St. Marathianou, M. Detsis, B. Za®riou, Th. Nan Muysenb, G. Govers, T. Quine, K and S. Vanoost. 2000. The effects of tillage displaced soil on soil properties and wheat biomass, journal of Soil & Tillage Research 58, p: 3144.
16- Weaver R.W. 1982. Methods of soil analysis. Soil Science Society of America. Washington, D.C. 1094P.
17- Bremmer, J.M. & C.S. Mulvaney, 1982. Nitrogen total, In: Page, A.L., R.H. Miller and
18- Moreno, G., J.J. Obrador & A. Garcia, 2007. Impact of evergreen oaks on soil fertility and
19- احمدی، توفیق.، ملک‌پور، بهروز و سیده سوده، کاظمی مازندرانی.، "بررسی تأثیر قرق بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در کهنه لاشک کجور مازندران"، مجله اکوفیزیولوژی گیاهی، 1390. سال سوم، ص 100-90.
20- رضایی، حسین.، جعفرزاده، علی‌اصغر و فرزین، شهبازی.، "تأثیر پوشش گیاهی بر خواص میکرو مرفولوژیک خاک (مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقاتی کرکج)"، نشریه دانش آب و خاک،1392، جلد 23 شماره 1، ص 93-83.
21- عباسیان،آسیه.، گلچین، احمد و محسن، شکل آبادی.، "بررسی ویژگی‌های بیولوژیکی و فعالیت‌های آنزیمی خاک تحت تأثیر نوع خاک و عمق نمونه‌برداری"، نشریه زیست‌شناسی خاک، 1394، جلد 3، شماره 1، ص43-31.
22- علی جوری، مجید.، ناصری، عبد علی.، برومند نسب، سعید و علیرضا، کیانی.، "اثر کم آبیاری و شوری آب آبیاری بر توزیع شوری خاک و رشد رویشی نهال‌های خرما"، نشریه حفاظت منابع آب و خاک، 1394، سال چهارم، شماره 3، ص 13-1.
23- ساداتی نژاد، جواد.، زارع پور،هادی.، قضاوی، رضا و عباسعلی، ولی.، "بررسی اثرات بادشکن بر برخی از ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و رطوبت خاک در مناطق خشک و تأثیر آن بر فرسایش‌پذیری خاک (مطالعه موردی: اراضی بیابانی شهرستان آران و بیدگل)"، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های فرسایش محیطی، 1391، شماره 2، ص 62-53.
24- Rees. H. W., T. L. Chow, Z. Xing, S. Li, J. O. Monteith, L. Stevens. 2015. Depth to compact subsoil effects on soil properties and barley–potato yields on a loamy soil in New Brunswick, Canadian Journal of Soil Science, 95(3): 203-218.
_||_1- Mengel, K., and E. Kirkby. 1987. Principles of plant nutrition. 4th ed. 687 p. Internal Potash Institute, Worblaufen-Bern, Switzerland.
2- Bengough, A.G., B.M. McKenzie, P.D. Hallett, and T.A. Valentine. 2011. Root elongation, water stress, and mechanical impedance: a review of limiting stresses and beneficial root tip traits. Journal of Experimental Botany, 62:59-68.
3- Christopher, J.T., A.M. Manschadi, G.L. Hammer, and A.K. Borrell. 2008. Developmental and physiological traits associated with high yield and stay-green phenotype in wheat. Australian Journal of Agricultural Research 59:354-364.
4- Heuvelmans, G. 2010. Development and credibility assessment of a metamodel relating water table depth to agricultural production. Agricultural Water Management 97:1731-1741.
5- Adugna. A and A. Abegaz .2015. Effects of soil depth on the dynamics of selected soil properties among the highlands resources of Northeast Wollega, Ethiopia: are these sign of degradation, Solid Earth Discuss., 7, 2011–2035.
6- Assefa, A. and Van Keulen, H. 2009. Modeling soil nutrient dynamics under alternative farm management practices in the Northern Highlands of Ethiopia, Soil Till. Res., 103, 203–215.
7- Foth, D. H. 2009. Fundamentals of Soil Sciences, 8th edn., John Wiley and Sons, New York, 1990. Gol, C.: The e_ects of land use change on soil properties and organic carbon at Dagdami river catchment in Turkey, J. Environ. Biol., 30, 825–830.
8- Abubakar, M. 1997. Monitoring land degradation in the semi-arid tropics using an inferential approach: the Kabomo basin case study, Nigeria, Land Degrad. Dev., 8, 311–323.
9- Ali, M. M., Shaheed, S. M., and Kubota, D. 1997. Soil degradation during the period 1967–1995 in Bangladesh. II. Selected chemical characteristics, Soil Sci. Plant Nutr., 43, 879–890.
10- Islam, K. R. and Weil, R. R. 2000. Land use effects on soil quality in a tropical forest ecosystem of Bangladesh, Agriculture, Ecosystem and Environment (ELSEVIER), 79, 9–16.
11- Lelissa, A., Hager, H., and Sieghardt, M. 2010. Effects of land use types on soil chemical properties in smallholder farmers of central highland Ethiopia, Ekologia, 29, 1–14, 2010.
12- McAlister, J. J., Smith, B. J., and Sanchez, B. 1998. Forest clearance: impact of land use change on fertility status of soils from the Sao Francisco Area of Niteroi, Brazil, Land Degrad. Dev., 9, 425–440.
13- Jin, J. W., Ye, H. C., Xu, Y. F., Shen, C. Y., and Huang, Y. F. 2011. Spatial and temporal patterns of soil fertility quality and analysis of related factors in urban-rural transition zone of Beijing, Afr. J. Biotechnol., 10, 10948–10956.
14- Alan, J. 2010. Depth distribution of soil organic carbon as a signature of soil quality, 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World, Brisbane, Australia.
15- Kosmas, C. Gerontidis, St. Marathianou, M. Detsis, B. Za®riou, Th. Nan Muysenb, G. Govers, T. Quine, K and S. Vanoost. 2000. The effects of tillage displaced soil on soil properties and wheat biomass, journal of Soil & Tillage Research 58, p: 3144.
16- Weaver R.W. 1982. Methods of soil analysis. Soil Science Society of America. Washington, D.C. 1094P.
17- Bremmer, J.M. & C.S. Mulvaney, 1982. Nitrogen total, In: Page, A.L., R.H. Miller and
18- Moreno, G., J.J. Obrador & A. Garcia, 2007. Impact of evergreen oaks on soil fertility and
19- احمدی، توفیق.، ملک‌پور، بهروز و سیده سوده، کاظمی مازندرانی.، "بررسی تأثیر قرق بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در کهنه لاشک کجور مازندران"، مجله اکوفیزیولوژی گیاهی، 1390. سال سوم، ص 100-90.
20- رضایی، حسین.، جعفرزاده، علی‌اصغر و فرزین، شهبازی.، "تأثیر پوشش گیاهی بر خواص میکرو مرفولوژیک خاک (مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقاتی کرکج)"، نشریه دانش آب و خاک،1392، جلد 23 شماره 1، ص 93-83.
21- عباسیان،آسیه.، گلچین، احمد و محسن، شکل آبادی.، "بررسی ویژگی‌های بیولوژیکی و فعالیت‌های آنزیمی خاک تحت تأثیر نوع خاک و عمق نمونه‌برداری"، نشریه زیست‌شناسی خاک، 1394، جلد 3، شماره 1، ص43-31.
22- علی جوری، مجید.، ناصری، عبد علی.، برومند نسب، سعید و علیرضا، کیانی.، "اثر کم آبیاری و شوری آب آبیاری بر توزیع شوری خاک و رشد رویشی نهال‌های خرما"، نشریه حفاظت منابع آب و خاک، 1394، سال چهارم، شماره 3، ص 13-1.
23- ساداتی نژاد، جواد.، زارع پور،هادی.، قضاوی، رضا و عباسعلی، ولی.، "بررسی اثرات بادشکن بر برخی از ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و رطوبت خاک در مناطق خشک و تأثیر آن بر فرسایش‌پذیری خاک (مطالعه موردی: اراضی بیابانی شهرستان آران و بیدگل)"، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های فرسایش محیطی، 1391، شماره 2، ص 62-53.
24- Rees. H. W., T. L. Chow, Z. Xing, S. Li, J. O. Monteith, L. Stevens. 2015. Depth to compact subsoil effects on soil properties and barley–potato yields on a loamy soil in New Brunswick, Canadian Journal of Soil Science, 95(3): 203-218.