کاربرد آنالیز شبکه در برنامه ریزی فضاهای سبز شهری (مطالعه موردی: کلان شهر اهواز)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
سرور شفیع نژاد
1
,
فاطمه پودات
2
,
فروزان فرخیان
3
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - استادیار گروه معماری، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
3 - استادیار گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران. *(مسوول مکاتبات)
کلید واژه: اهواز, پیوستگی اکولوژیک, اولویت بندی حفاظتی, سیمای سرزمین شهری, شبکه فضاهای سبز,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: توسعه بی رویه شهری باعث منقطع شدن پوشش های گیاهی بومی و انزوای زیستگاه هایی می گردد که توسط ساخت و سازهای شهری احاطه شده اند. با این وجود لکه های سبز شهری دارای شرایط مطلوب و ارزشمند هم چنان می توانند هم چون یک شبکه ی پیوسته در حفظ تنوع زیستی و بهبود کارکرد اکولوژیک سیمای سرزمین نقش ایفا کنند. هدف از این پژوهش ارزشیابی فضاهای سبز موجود، در حفظ پیوستگی شبکه سبز شهری کلانشهر اهواز و استفاده از یافته های حاصل در مطالعات برنامه ریزی فضای سبز و افزایش سرانه سبز شهری است. روش بررسی: روش این مطالعه مدلسازی و مطالعه ی موردی است و رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین و روش آنالیز شبکه اتخاذ شده است. در مدل سازی شبکه، کلیه لکههای سبز عمومی و خصوصی موجود در سیمای سرزمین شهر اهواز، نمونه ی مطالعاتی، جهت ارزش های زیستگاهی لحاظ گردید. شبکه سبز شهری در محیط GIS بر اساس تئوری گراف مدل سازی شد و با سنجه IIC، پیوستگی شبکه و اهمیت اجزای آن سنجش شد. همچنین اهمیت هریک از لکههای سبز در پیوستگی شبکه، بررسی و لکه‌ها بر اساس اهمیت‌شان با سنجه ی dIIC اولویت بندی شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد لکههای سبز وسیع تر، اولویت بالاتری بدست آوردند که عمده آنها زمین های کشاورزی ناحیه 4 و 5 و پارک شهری در ناحیه 3 می باشند. لکههای با ارزش اکولوژیک بالا، پراکنشی خطی در امتداد رودخانه دارند. بحث و نتیجه گیری: مدل سازی شبکه سبز شهر و استفاده از سنجه ی مذکور موجب گردید که لکههای سبز شهری با اهمیت بالاتر در سیمای سرزمین شهر اهواز، که نقش حیاتی در بقا حیات جانوری و گیاهی و تنوع زیستی دارند با دقت بالاتری شناسایی و برجسته گردند. شناخت دقیق لکههای سبز ارزشمند، منجر به افزایش هدفمند سرانه فضای سبز و توزیع صحیح آن ها در شهر بویژه مناطق دارای سرانه پایین می گردد. شناخت لکههای سبز ارزشمند توسط مسئولان و برنامه ریزان شهری، موجب حفاظت و تقویتشان در روند روبه رشد توسعه شهر می شود.
Background and Objective: Uncontrolled urban expansion leads to fragmentation and isolation of native vegetation that are surrounded by built environment. Nevertheless, urban green patches with suitable condition are still able to serve as a connected network to support biological diversity and enhance the ecological functioning of landscape. This research aims to study the value of green spaces, in maintenance of connectivity of the urban green network of Ahvaz and applying the results in urben green patches planning. Material and Methodology: The method is through modelling and studying the case study of ahvaz metropolis. Also the landscape ecological approach and a network analysis is used. To determine a network, all green patches in Ahvaz landscape, both in the public and private were incorporated due to their habitat values in nesting native animal species. Landscape network is modelled based on Graph Theory and using IIC metric and the network connectivity and the importance of nodes were assessed. Also, patches are prioritized based on their importance. Findings: Resaults revealed the largest patches are of higher priority that are the farms in 4th and 5th district and a large urban park in 3rd district. Indeed, the most valuable patches are located in a linear pattern along the river path. Discussion and Conclusion: Accurate identification of ecological valuable patches assist the targeted increases in per capita green space and suitable distribution of green spaces within the city of Ahvaz, in particular, those districts that suffer from the low per capita of green patches, which leads to effective enhancement and conservation of most important green spaces.
_||_