نقش اقامتگاه های بوم‌گردی در توسعه و رونق گردشگری غذا در ایران(مطالعه موردی:ماسوله در استان گیلان)

محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری

معصومه فتوحی گلریز ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا، واحد الکترونیکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
مریم ایلانلو ² (گروه جغرافیا، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران)
علی اصغر قاسمی فیروزآبادی ³ (گروه محیط زیست، دانشکده محیط زیست، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/11/09 تاریخ پذیرش : 1402/03/08 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: گردشگری, غذا, ماسوله, اقامتگاه‌ بوم‌گردی,

چکیده مقاله :

مکان‌هایی چون اقامتگاه‌های بوم‌گردی و سنتی در بافت تاریخی شهرهای ایران، ازجمله ظرفیت‌های تازه گردشگری برای انتقال میراث فرهنگ غذا هستند. این مکان‌ها در انتقال تجربه فرهنگی بومی نقش مهمی ایفا می‌کنند و ارائه خدمات گردشگری در آنها برای دست‌یابی به این هدف، به شرایط و ضوابط ویژه‌ای نیاز دارد. خدمات ارائه غذا ازجمله مهمترین این خدمات است که از سوی نهاد‌های ذیربط برای آن ضوابط و ویژگی‌های معینی طراحی نشده است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر روی گردشگری غذا در شهر ماسوله می‌باشد. از این رو، در این پژوهش از مجموعه‌ای از روشهای گردآوری اطلاعات که هدف آن‌ها توصیف و تحلیل بوده، بهره برده شده است. پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر پژوهش‌های پیشین در دو بخش طراحی شد. بخش اول سؤالات جمعیت شناختی پاسخگویان از قبیل: سن و جنس و تحصیلات و... را در بر می‌گرفت. بخش دوم و اصلی پرسشنامه به سؤالاتی مبتنی بر شاخصهای اصلی (در طیف پنج گزینه‌ای لیکرت) اختصاص یافت. با استفاده از تکنیک دیمیتل به بررسی مدل مفهومی تحقیق پرداخته شده است. آزمون همبستگی شاخص‌ها با یکدیگر نشان می‌دهد بین کمیت اقامت‌گاه‌ها بوم‌گردی و کیفیت اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی رابطه منفی وجود دارد. بین کمیت اقامت‌گاه‌ها بوم‌گردی و توسعه گردشگری غذا رابطه مثبت 004/0 با ضریب 005/0 برقرار است. بین کیفیت اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی و توسعه گردشگری نیز رابطه مثبت 145/0 با ضریب 000/0 وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

Ecotourism destinations and traditional residences within the historical context of Iranian cities represent new opportunities for transferring the heritage of food culture through tourism. These locales play a pivotal role in transmitting local cultural experiences, and the provision of tourism services in these places demands specific terms and conditions to achieve this objective. Food service stands out as one of the most vital services that have not been adequately designed by relevant institutions with specific criteria and features in mind. This research aims to investigate the impact of ecotourism residences on food tourism in Masuleh city. To accomplish this, a set of data collection methods aimed at description and analysis were employed. A researcher-designed questionnaire, consisting of two parts, was used. The first part included demographic questions, such as age, gender, and education, among others. The second and principal part of the questionnaire contained questions based on key indicators, assessed using a five-point Likert scale. Dimitl’s technique was applied to examine the research’s conceptual model. The correlation analysis of indicators revealed a negative relationship between the quantity of ecotourism accommodations and their quality. A positive relationship with a coefficient of 0.005 was found between the quantity of ecotourism accommodations and the development of food tourism, and a positive relationship with a coefficient of 0.000 was observed between the quality of ecotourism accommodations and tourism development.

منابع و مأخذ:

1. آذر، ع؛ بیات، ک، ١٣٨7، طراحی مدل فرآیند محوری کسب‌وکار با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری، نشریه مدیریت فناوری اطلاعات1 (1)، 23-35.


2. احدنژاد روشتی؛ م، صالحی میشانی‌، ح، ١٣٩1، ارزیابـی‌ تـوزیع فضایی زیرساخت‌های گردشگری و تعیین نقش فرایندهای اقتصادی - سیاسی و رشد فیزیکی شهرها در شکل‌گیری آن‌ (مطالعه موردی: شهر زنجان)، دو فصلنامه مطالعات گردشگری، 1(1)، 44-61.


3. اسماعیلی، ر؛ گـندمکار، ا؛ حبیبی نوخندان، م، ١٣٩٠، ارزیابی اقلیم ‌‌آسایش‌ چند شهر اصلی گردشگری ایران با استفاده از شاخص‌های دمای معادل فیزیولوژیک‌ PET، پژوهش‌‌های جغرافیای طبیعی، 57(3)، 212-228.


4. امین، م، 1394، بررسی نقش غذا در ارزیابی گردشگری غذا و جذب توریسم، اولین همایش بین‌المللی و چهارمین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست پایدار، همدان.


5. ایزدی، ح، ١٣٩٤، گردشگری غذا، فرصتی بـرای تـوسعۀ‌ پایدار روستایی در ایران، پژوهش‌های روستایی، 6(1)، 1-15.


6. بیگی، ح، بیگی، م، 1396، نقش جشنواره‌ای غذای بومی و محلی در توسعه گردشگری مقاصد، اولین همایش ملی تکنولوژی‌های نوین در علوم و صنایع غذایی و گردشگری ایران، بابلسر.


7. رنجبریان، بـ؛ خزاعی پول، ج؛ بازوئی جام‌خانه، ه، ١٣٩١، تحلیل‌ نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای گردشگری خارجی استان اصفهان با استفاده از تکنیک فرایند سلسله مراتبی فازی، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 13 (1)، 38-52.


8. جعفری مهرآبادی، م؛ اکبری، م؛ عطایی، ف؛ رزاقی، ف، 1396، مدل‌یابی ساختاری - تفسیری عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری غذا، مطالعه موردی: شهر رشت، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 12(3)، 43-57.


9. حق ویسی، ع، 1394، کتاب خوراک‌های بومی ایران، انتشارات اندیشه ماندگار، چاپ دوم، شابک: 9786006782706


10. سرور، ر؛ اکبری، م، درویش، ب، 1396، طراحی مدل توسعه گردشگری غذا در ایران با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری، مجله جغرافیا، 53(2)، 78-91.


11. غفاری، م؛ شفیعی رود پشتی، م؛ حاتمی ورزنه، ا، 1400، عوامل تعیین‌کنندة موفقیت بازاریابی کششی در گردشگری غذا رهیافت فراترکیب، نشریه گردشگری و توسعه، 28(2)، 13-28.


12. فـیروزجائیان، ع؛ فیروزجائیان، م؛ پطرودی، س؛‌هاشمی، غ، ١٣٩٢، کاربرد تـکنیک مدل‌سازی ساختاری تفسیری در مطالعات گردشگری (تحلیلی با رویکرد آسیب شناسانه)، مجله‌ی برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری‌، 2(6)، 125-159.


13. کـرمانی، ‌م، امیریان، س، ١٣٨٣، بررسی اثرات اقتصادی توریسم در جمهوری اسلامی ایران با استفاده از تحلیل داده -ستانده، فـصلنامه پژوهش‌های‌ بازرگانی، 7(26)، 96-121.


14. کرمی، ف؛ زینبی، ب‌؛ شجاعی‌ وند، ب؛ عمرانی، خ، ١٣٩2، بررسی و تحلیل نابرابری در تـوزیع زیرساخت‌های گردشگری (مطالعه موردی: استان گلستان)، دو فصلنامه مطالعات گردشگری‌، 2(3)، 159-139.


15. کـشاورز، پ؛ اکبری، م، ١٣٩٢، ارزیابی گردشگری غذا در توسعه شهری و منطقه‌ای، اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست‌ پایدار‌، انجمن ارزیابان محیط زیست هگمتانه


16. صادقی، ح، آقآزاده، م، 1401، بررسی ظرفیت‌های گردشگری غذا (مطالعه موردی: بررسی غذاهای بومی محلی استان قم)، مجله علوم زیست محیطی و دانش جغرافیا، 2(3)، 12-27.


17. مطیعی، ص، زیاری، ر، 1396، نقش غذا در توسعه گردشگری، اولین همایش ملی تکنولوژی‌های نوین در علوم و صنایع غذایی و گردشگری ایران، بابلسر.


18. مولایی هشجین، ن، رهنمایی، م، رهنمایی، س، 1394، گردشگری غذا و نقش آن در جذب گردشگر (مطالعه موردی: شهرستان تالش)، همایش ملی تالش شناسی، رشت.


19. Apak, Ö, Gürbüz, A, 2023, The effect of local food consumption of domestic tourists on sustainable tourism, Journal of Retailing and Consumer Services, Volume 71, 103192


20. Azman Ashley Marie, (2012), Food Tourism in Special Events and Festivals in Appalachian Ohio, Master thesis, Ohio University;


21. Grbac, B & Milohanovic, A, 2008, Contribution of Food Products in Creating Cultural Identity of Tourist Destination, WSEAS International Conference on Cultural Heritage and Tourism (CUHT'08), Heraklion, Crete Island, Greece, July 22-24, PP. 83-88;


22. Horng, J & Tsai, C. 2010, Government websites for promoting East Asian culinary tourism: A cross-national Analysis Tourism Management, Pages 74-85;


23. Kabassi, K, 2010, Personalizes recommendations for tourists, Journal of Telematics and Informatics, Vol. 27, Pp. 51-66;


24. Lin Yi-Chin, P, Thomas E. & Cai Liping A., 2011, Food as a Form of Destination Identity: A Tourism Destination Brand Perspective, Tourism and Hospitality Research, 11, PP. 30-48.


25. Matlovičová, K, & Pompura, M, 2013, The Culinary Tourism in Slovakia Case Study of the Traditional Local Sheep's Milk Products in the Regions of Orava and Liptov, GeoJournal of Tourism and Geosites, No. 2, Vol. 12, PP. 129-144;


26. Park, E, Andy, W, 2022, Food tourism experience and changing destination foodscape: An exploratory study of an emerging food destination, Tourism Management Perspectives, Volume 42, 100964