تبیین نقش و جایگاه توانمندسازی زنان در توسعه پایدار گردشگری (مطالعه موردی: فعالان زن صنعت گردشگری استان اردبیل)
محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری
محمد علیزاده
1
,
ولی نعمتی
2
,
مهسا صدیق
3
1 - استادیار گروه ایران شناسی، دانشکده ایران شناسی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان
2 - استادیار گروه مدیریت دولتی و گردشگری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی
3 - دانشجوی دکتری گردشگری، دانشگاه علامه طباطبائی
کلید واژه: گردشگری, توانمندسازی, زنان, استان اردبیل,
چکیده مقاله :
یکی از مهمترین معیارها برای سنجش توسعه‌یافتگی در هر کشوری اعتبار زنان در آن کشور می‌باشد. با وجود این‌که نیمی از جمعیت کل جهان را زنان تشکیل می‌دهند فقط یک دهم از درآمد جهان و یک صدم از مالکیت اموال و دارایی‌های جهان به زنان اختصاص دارد. گردشگری ابزاری برای توانمندسازی زنان از جنبه‌های مختلف است و می‌تواند زنان را برای توانمندسازی اقتصادی، آموزشی و سیاسی یاری نماید. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، این پژوهش در پی بررسی تبیین نقش و جایگاه توانمندسازی زنان در توسعه پایدار گردشگری است. جامعه آماری این پژوهش فعالان زن شاغل در صنعت گردشگری استان اردبیل است. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار PLS انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که توانمندسازی زنان در ابعاد روانشناختی، سیاسی و اجتماعی نقش مهم و کلیدی جهت مشارکت زنان در توسعه پایدار گردشگری دارد. هم‌چنین نتایج پژوهش نشان داد که این عوامل از طریق متغیر میانجی (مشارکت در گردشگری) متغیر وابسته را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
Women’s status is one of the key indicators of development in any country. Despite comprising half of the global population, women account for only one-tenth of the world’s income and hold just one-hundredth of its assets. Tourism is a powerful tool for empowering women across economic, educational, and political dimensions. Given its significance, this study aims to explore the role of women’s empowerment in the sustainable development of tourism. The research focuses on female activists in the tourism industry of Ardabil province. Data were analyzed using PLS software. The findings reveal that empowering women in psychological, political, and social dimensions plays a crucial role in enhancing women’s participation in sustainable tourism development. Additionally, the study shows that these empowerment factors influence the dependent variable (sustainable tourism development) through the mediating variable of participation in tourism.
1- احمدی، س.، صلاحیمقدم، ن.، 1392. گردشگری روستایی فرصتی برای توانمندسازی زنان روستایی. اولین همایش ملی مدیریت گردشگری، طبیعت‌گردی و جغرافیا، همدان، انجمن ارزیابان محیط زیست هگمتانه.
2- حجاریان، ا.، 1402. ارزیابی کاربست گردشگری جامعه‌محور در توانمندسازی زنان روستایی. گردشگری و اوقات فراغت، 8(16)، 296-273.
3- حیدریساربان، و.، یاری، ا.، 1393. بررسی نقش گردشگری روستایی در توانمندسازی اجتماعی زنان روستایی. مطالعه موردی: روستای ده زیارت، شهرستان بوانات، استان فارس. اولین همایش ملی توریسم و گردشگری سبز، همدان.
4- خواجه شاهکویی، ع.، خوشفر، غ.، کریمی، ل.، 1391. نقش گردشگری در توانمندسازی زنان روستایی؛ مطالعه موردی: روستای زیارت شهرستان گرگان. مجله‌ی برنامهریزی و توسعه‌ی گردشگری. دوره‌ی یکم. شماره سوم. 114- 95.
5- دفتر امور زنان نهاد ریاست جمهوری و صندوق کودکان سازمان ملل متحد. 1372. نقش زنان در توسعه، تهران: روشنگران.
6- راهپیکر، و.، تبریزی، ن،. میرزائی، ر.، 1403. نقش توسعه گردشگری غذا در توانمندسازی زنان (مطالعه موردی: شهرستان مریوان). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 27-1.
7- شادیطلب، ژ.، وهابی، م،. ورمزیار، ح.، 1384. فقر درآمدی، فقط یک جنبه از فقر زنان سرپرست خانوار. فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی. سال چهارم. شماره 17.
8- شایان، ح.، حسینزاده، ر.، خسروبیگی، ر.، 1390. ارزیابی پایداری توسعه روستایی مطالعه‌‌ی موردی: شهرستان کمیجان. فصلنامه جغرافیا و توسعه. 102-101.
9- صفری شالی، ر.، 1380. نقش توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی زنان در توسعه پایدار روستایی». مجموعه مقالات همایش اعتبارات خرد زنان روستایی و عشایر، معاونت ترویج و مشارکت مردمی وزارت جهاد کشاورزی.
10- ضرغام بروجنی، ح.، 1391. برنامهریزی توسعه جهانگردی رویکردی همپیوند و پایدار. انتشارات مهکامه، چاپ دوم.
11- فرخی، ط.، 1376. نقش زنان در توسعه پایدار، تواناسازی زنان، ماهنامه‌ی تعاون، دوره‌ی جدید، شماره 74، 79- 76.
12- کتابی، م.، یزدخواستی، ب.، فرخی‌راستایی، ز.، 1382. توانمندسازی زنان برای مشارکت در توسعه. فصلنامه زن در توسعه و سیاست، شماره 7.
13- مهدوی، د.، 1381. نقش توریسم در توسعه‌ی نواحی روستایی پیرامون شهرها و ارائه‌ی مدل استراتژیک؛ مطالعه موردی: دهستان لواسان کوچک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. جغرافیا. تهران. دانشگاه تربیت مدرس. 308 صفحه.
14- نیازی، م.، 1391. دانشگاه کارآفرین و کارآفرینی زنان فارغ التحصیل دانشگاهی. اولین همایش ملی کارآفرینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر.
15- وثوقی، ل.، قاسمی، م.، 1393. اکوتوریسم و توانمندسازی زنان روستایی؛ مورد مطالعه: روستای شیب دراز جزیره‌ی قشم. زن در توسعه و سیاست. دوره دوازده. شماره 4. 610- 593.
1. Pottine,M.,casentini,B.,Fazi,S.,giovanardi,F.2007.A revisiation of TRIX for tropic status assessment in the European Water Framework Directive application.Journal of Environmental Pollution,24(3):413-426.
2. Afifi, G., AL-Sherif, N. 2014. Women Occupational Empowerment In The Omani Tourism Sector. European Journal of Tourism, Hospitality and Recreatiin. Vol 5, Issue 1, 53- 84.
3. Anju, M., Sidney, R., & Boender, C. 2002. Measuring women’s empowerment as a variable in international development. In Background paper, World Bank workshop on poverty and gender: International Centre for Research on women, June 28.
4. Ateljevice, I . 2008. Empowering Women through Tourism Project. Wageningen University the Netherlands.
5. Boley, B. B., & Mc Gehee, N. G., 2014, Measuring empowerment: Developing and validating the Resident Empowerment through Tourism Scale (RETS), Tourism Management, vol. 45,pp 85-94.
6. Boley, B. B., Ayscue, E., Maruyama, N., & Woosnam, K. M. 2017. Gender and empowerment: Assessing discrepancies using the resident empowerment through tourism scale. Journal of Sustainable Tourism, 25(1), 113–129.
7. Boudrias, J. S., Gaudreau, P., & Laschinger, H. K. S. 2004. Testing the structure of psychological empowerment: Does gender make a difference? Educational and Psychological Measurement, 64(5), 861–877.
8. Buhsan, H., Mohanty, K. 2015. Empowering Women through Tourism Development. Odisha Review.
9. Call, C. E. Mearns, K. F. 2021. empowering women through community-based tourism in the western cape, south Africa, Tourism Review International, Vol. 25, pp. 157–171.
10. Chaudhary, A., Chani, M. I., & Pervaiz, Z. 2012. Analysis of different approaches to women’s empowerment: A case study of Pakistan. World Allied Sciences Journal, 16 (7), 971–980.
11. Cingranelli, D. L., & Richards, D. 2014. The CIRI human rights data project. Human Rights Quarterly, 2(2), 401–424.
12. Cole, S. 2006. Information and empowerment: The keys to achieving sustainable tourism. Journal of Sustainable Tourism, 14 (6), pp 629-644.
13. Corral, T. 2002. Women’s Sustainable Development Agenda. Natural Resources Forum 26, 249- 253.
14. Ferguson, L. 2011. Promoting gender equality and empowering women? Tourism and the third Millennium Development Goal. Current Issues in Tourism, 14(3), 235–249.
15. Flintan, F. 2008. Report on women’s empowerment in pastoral societies. Available at: https://cmsdata.iucn.org/downloads/gender_format.pdf.
16. Forrest. W.D. 1999. Education and Empowerment, Oxford University Press and Community Development Journal, Vol. 34 NO. 2, PP: 93- 107.
17. Gholipour, A., Rahiman, A., Mirzamani, A., & Zehtabi, M. 2010. Impact model of women’s empowerment. International Business Research, 3(1), 57–65.
18. Jakson, M,.A . 2010. Empowering Women of Nepal: An experience of empowerment in the land of the Himalaya. M.A Thesis, Prescott College in Adventure education.
19. Joo, D., Woosnam, K. M., Strzelecka, M., & Boley, B. B. 2020. Knowledge, empowerment, and action: Testing the empowerment theory in a tourism context. Journal of Sustainable Tourism, 28(1), 69–85.
20. Krishna, P. 2014. Woman Empowerment through Entrepreneurship in Service Sector with special Reference to SHGs in Tourism. Social Science, Vol 3, Issue,9.
21. Landman, T., & Carvahlo, E. (2009). Measuring human rights. New York: Routledge.
22. Lucas, E. 2001. Social Development Strategies of a Non-governmental Grassroots Women’s Organization in Nigeria. International Journal of Social Welfar. 10:185- 193.
23. Malhatra, S., R. schuler and C. Boender .2002. Measuring Womens Empowerment as a Variable in International Development, http://sitere sources. Worldbank.org.
24. McMillan, C., O’Gorman, K., & MacLaren, A. 2011. Commercial hospitality: A vehicle for the sustainable empowerment of Nepali women. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 23(2), 189–208.
25. Mosedale, S. 2005. Assessing women’s empowerment: Towards a conceptual framework. Journal of International Development, 17(2), 243–257.
26. Movono, A., & Dahles, H. 2017. Female empowerment and tourism: A focus on businesses in a Fijian village. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 22(6), 681-92.
27. Mwangi, E. 2001. Not yet Paradise: Gender, Environment And Sustainable Development In Africa. Available Electronically At: www. World summit 2002. org/texts/ EstherMwangi. Pdf.
28. Ontiveros, M. M. & Carrillo, 2015. Tourism, female work and women's empowerment at Bahía1s de Huatulco, Oaxaca. Estudios y Perspectivas en Turismo, Vol. 24 No. 2 pp 316-335
29. Pearl, R. 2003. Common Ground. Women’s Access to Natural Resources and The United Nations Millennium Development Goals. Printed on Recycled, Chlorine- free Paper By Astoria Graphics, Inc.
30. Reynolds, F. Goldsmith, J. 2002. Women And Sustainable Development- From Local To International Issues. The Millennium Papers Issue 3 Is Edited By Amy Cruse.
31. Scheyvens, R. 2000. Promoting women’s empowerment through involvement in ecotourism: Experiences from the Third World. Journal of Sustainable Tourism, 8(3), 232–249.
32. Segger, M. 2004. Significant Developments In Sustainable Development Law And Governance: A Proposal. Natural Resources Forum 28, 61- 74.
33. Sundstrom, A., Pamela, P., Yi-Ting, W., & Staffan, I. L. 2017. Women’s political empowerment: A new global index, 1900-2012. World Development, 94(1), 321–335.
34. Sutawa, G. K. 2012. Issues on Bali tourism development and community empowerment to support sustainable tourism development. Procedia Economics and Finance, 4, 413–422.
35. Tristanti, T. Astuti Nurhaeni, I. D. Devi Sakuntalawati, R .2022. The Role of Women in Tourism: A Systematic Literature Review, KnE Social Sciences,
36. UNWTO (United Nations World Tourism Organization). .2020b. Sustainable development. https://www.unwto.org/sustainable-development (accessed January 17, 2020).
37. World Tourism Organisation. 2010. Global report on women in tourism. Availableat:http://dtxtq4w60xqpw.cloudfront.net/sites/all/files /pdf/global _report_on_women_in_tourism_pdf.(Accessed 31 May 2017).
38. Rewal Chugh, S. 2012. Empowering women through tourism: A study of Kullu Valley. Asia-Pacific Journal of Innovation in Hospitality and Tourism, 1(2), 215-227.
39. https://www.fasms.ir/