پهنه‌بندی توانمندی‌های استان قزوین به‌منظور کشت انگور

محورهای موضوعی : هیدرولوژی

صیاد اصغری سرسکانرود ¹ , مهدی بلواسی ² , بتول زینالی ³ , سعیده صاحبی وایقان ⁴

1 - دانشگاه ارومیه
2 - دانشگاه تبریز
3 - دانشگاه محقق اردبیلی
4 - دانشگاه خوارزمی

تاریخ دریافت : 1392/02/12 تاریخ پذیرش : 1392/06/23 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه: پهنه‌بندی, سامانه اطلاعات جغرافیایی, استان قزوین, آب‌وهوا, انگور,

چکیده مقاله :

امروزه کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور به شمار می‌آید به‌طوری‌که می‌توان گفت رشد اقتصادی کشور بدون رشد کشاورزی امکان‌پذیر نیست. استان قزوین به لحاظ شرایط محیطی و اقلیمی یکی از قطب‌های اصلی تولید انگور در کشور محسوب می‌شود. بر این اساس در مطالعه حاضر جهت شناخت توانمندی‌های اقلیمی این استان در کشت و تولید انگور با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) انجام‌شده است. در این رابطه با استفاده از مشخصه‌های مکانی همچون شیب، کاربری اراضی و عمق خاک و متغیرهای هواشناختی متعلق به 34 ایستگاه هواشناسی واقع در منطقه موردمطالعه و استان‌های پیرامون آن استخراج‌شده به محیط ArcGIS منتقل گردید و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی وزن‌دهی شدند. آنگاه اولویت اهمیت هر یک از پارامتر در تولید انگور، اراضی استان قزوین از لحاظ میزان مطلوبیت برای عمل‌آوری این محصول مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که از لحاظ دما بیش‌ترین محدودیت مربوط به مراحل گریه مو و رشد جوانه‌ها و از لحاظ بارش بیش‌ترین محدودیت مربوط به مراحل گل‌دهی، گرده‌افشانی و تشکیل میوه است. از نظر رطوبت نسبی 31% از استان دارای شرایط محدودیت ‌متوسط و 68% محدودیت‌نسبتاً شدید مواجه می‌باشد. به لحاظ شیب شرایط متفاوتی حاکم می‌باشد به‌طوری‌که یک سوم در شیب بیش از 16% و بیش از نیمی از منطقه در شیب‌های کم‌تر از 8% قرار دارند. نتایج کاربری اراضی نمایانگر آن است که 95% اراضی بدون‌محدودیت و یا محدودیت‌کم هستند. عمق کم خاک باعث گردیده است تا تقریباً نیمی از استان با محدودیت‌شدید و نسبتاًشدید مواجه باشد. همچنین نتایج حاکی از آن است که در بین پارامترهای تأثیرگذار در کشت انگور به ترتیب اقلیم، عمق‌خاک، شیب و کاربری بیشترین اهمیت را دارند. نتایج پهنه‌بندی نهایی نشان داد 9/59% از مساحت قزوین در وضعیت نامناسب 1/40% در وضعیت مناسب جهت کشت انگور قرار گرفته‌اند.