محاسبه شاخصهای اقلیم گردشگری مدل RayMan در شهر یاسوج و بررسی روند آنها
محورهای موضوعی : گردشگریوجیهه قربان نیا خبیری 1 , الهه عظیمی 2 , محسن آرمین 3
1 - گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، ایران
2 - کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران
3 - استادیار، گروه مهندسی منابع طبیعی- آبخیزداری- دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه یاسوج
کلید واژه: شاخص, روند, یاسوج, مدل Rayman, واژه های کلیدی: اقلیم گردشگری, آزمون من&ndash, کندال,
چکیده مقاله :
در این تحقیق تقویم گردشگری شهر یاسوج با استفاده از شاخصهای PET، SET و PMV حاصل از اجرای مدل RayMan به لحاظ قابلیت استفاده از پارامترهای مختلف اقلیمی، فرم محاسباتی مناسب و پشتیبانی توسط نرم‌افزار مربوطه در یک دوره زمانی 30 ساله (1988 تا 2018) تعیین شد و سپس روند این شاخص‌ها و پارامترهای هواشناسی مؤثر بر آنها با استفاده از آزمون ناپارامتری من – کندال مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس هر سه شاخص مورد بررسی شرایط آسایش و راحت بدون تنش گرمایی یا سرمایی برای گردشگران در شهر یاسوج، 6 تا 7 درصد از کل روزهای سال یعنی حدوداً معادل یک ماه است که این شرایط بر اساس شاخص PET، در ماه فروردین و بر اساس شاخصهای PMV و SET در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد است. بر اساس شاخصهای PET و PMV شرایط اقلیم گردشگری در شهر یاسوج در یک سال عمدتاً سرد تا خیلی سرد با تنش سرمایی شدید تا بسیار شدید است. در صورتی که شرایط عمده اقلیم گردشگری بر اساس شاخص SET، خنک تا خیلی خنک است. در مقایسه با واقعیت‌های اقلیمی به نظر می‌آید که شاخص PMV نسبت به دو شاخص دیگر بهتر گویای تقویم گردشگری شهر یاسوج هم به لحاظ تعیین مناسب‌ترین زمان گردشگری هم به لحاظ شرایط عمده اقلیم گردشگری در طول سال است. در موضوع بررسی روند شاخصهای اقلیم گردشگری و پارامترهای مؤثر بر آنها، نتایج به طور کلی نشان دهنده این است که پارامترهای دمای خشک و فشار بخار از ماه بهمن تا تیر دارای روند افزایشی و از ماه مرداد تا دی دارای روند کاهشی هستند. پارامترهای رطوبت، سرعت باد و میزان ابرناکی از ماه بهمن تا تیر بدون روند و از ماه مرداد تا دی دارای روند کاهشی هستند. شاخصهای PET، SET و PMV در همه ماه‌های سال به جزء ماه جولای (معادل مرداد ماه) دارای روند هستند، به طوری که از ماه بهمن تا تیر دارای روند افزایشی و از ماه مرداد تا ماه دی دارای روند کاهشی هستند.
According to three indicators, comfort and convenience conditions without heat or cold stress for tourists in Yasuj city, 6 to 7% of the total days of the year, i.e. about one month, which is based on the PET index, in April and based on PMV and SET indices are in late May and early June. According to PET and PMV indices, the tourism climate in Yasuj in a year is mainly cold to very cold with severe to very severe cold stress, while the conditions of the tourism climate according to the SET index are cool to very cool. Compared to the climatic realities, it seems that the PMV index better than the other two indicators reflects the tourism calendar of Yasuj city both in terms of determining the most appropriate tourism time and in terms of the main conditions of the tourism climate during the year. Regarding the study of the trend of tourism climate indicators and the parameters affecting them, the results show that the parameters of dry temperature and vapor pressure from February to July have an increasing trend and from August to January have a decreasing trend. The parameters of humidity, wind speed and cloudiness from February to July have no trend and from August to January have a decreasing trend. PET, SET and PMV indices have a trend in all months of the year except July, so that they have an increasing trend from February to July and a decreasing trend from August to January.
اسماعیلی، رضا؛ گندمکار، امیر؛ حبیبی نوخندان، مجید (1390): ارزیابی اقلیم آسایشی چند شهر اصلی گردشگری ایران با استفاده از شاخص دمای معادل فیزیولوژیکPET . مجله پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 75، ص61-47.
آروین، عباسعلی؛ شجاعیزاده، کبری (1393): ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری شهر شیراز با استفاده از شاخصهای دمای معادل فیزیولوژی (PET) و متوسط نظرسنجی پیش بینی شده (PMV). فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال هفتم، شماره 26، ص 98 -87.
باعقیده، محمد؛ عسکری، الهه؛ شجاع، فائزه؛ جمال آبادی، جواد(1391): بررسی و مقایسهی عملکرد پارامترهای مدل ریمن در تعین تقویم گردشگری، مطالعه موردی شهر اصفهان. جغرافیا و توسعه، شماره 36، ص 135-144.
بن شمس، آمنه؛ گندمکار، امیر؛ عطایی، هوشمند؛ صابری، حمید (1399): بررسی روند تغییرات دمایی و اقلیم آسایش گردشگری جزایر قشم و کیش در عصر گرمایش جهانی. جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، سال 10، شماره 3، ص 765-741.
بیاتی خطیبی، مریم؛ ملکی، شهرام؛ غفاری، درنا؛ هادی، ثریا (1395): پهنهبندی مناطق مناسب فتوتوریسم در ایران. جغرافیا و برنامهریزی، سال 20، شماره 57، ص 63-79.
پناهی، علی؛ ستاری، علیرضا (1396): تحلیلی بر پتانسیلهای اقلیم گردشگری در شهرهای دامنه سبلان. جغرافیا و برنامهریزی، سال 21، شماره 62، ص 61-77.
تقوایی، مسعود؛ جلالیان، فاطمه (1396): تعیین زمان مناسب برای گردشگری شهری در استان خوزستان. جغرافیا و برنامهریزی، سال 21، شماره 61، ص 111-125.
حاجری، زینب؛ ناصر زاده، محمدحسین؛ تقوی گودرزی، سعید ( 1398): تهیه تقویم اکوتوریسم حوزه خلیج فارس بر اساس شاخصهای مدل MEMI (مطالعه موردی: بوشهر). فصلنامه علمی مطالعات مدیریت گردشگری، سال چهاردهم، شماره 46، ص 245-282.
قنبری، سیروس؛ کریمی، جعفر (1392): بررسی تغییرات شاخص اقلیم گردشگری (T.C.I) در استان اصفهان در دوره زمانی (1976-2005). برنامهریزی منطقهای، سال 3، شماره 12، ص 71-82.
گندمکار، امیر؛ مرادمند، سعیده (1392): بررسی روند تغییرات اقلیم آسایش گردشگری استان چهار محال و بختیاری با استفاده از شاخص PMV. فصلنامه فضای گردشگری، دوره 2، شماره 8، ص 14-1.
Buratti, C., Ricciardi, P (2009): Adaptive analysis of thermal comfort in university classrooms: Correlation between experimental data and mathematical models, Building and Environment, 44: 674–687.
De Freitas, C.R (2003): Tourism climatology: evaluating environmental information for decision making and business planning in the recreation and tourism sector, International journal Biometeorology, 48: 45-54.
Deb, C., Ramachandraiah, A (2010): The significance of physiological equivalent temperature (PET) in outdoor thermal comfort studies, International Journal of Engineering Science and Technology, 2(7): 2825- 2828.
Fang Sang, Y., Wang, Z., Liu, CH (2014): Comparison of the MK test and EMD method for trend and EMD method for trend identification in hydrological time Series, Journal of Hydrology, 510: 293-298.
Fanger, P.O. (1972): Thermal Comfort, McGraw-Hill, New York.
Hamed, Kh., Rao, R (1998): A modified MannKendall trend test for autocorrelated data", Journal of Hydrology, 204:182-196.
Honjo, T (2009): Thermal comfort in outdoor environment, Global Environmental Research, 13: 43-47.
Hoppe, P (1999): The physiological equivalent temperature – a universal index for the biometeorolgical assessment of the thermal environment, International Journal of Biometeorolgy, 43:71- 75.
Jendritzky, G., Menz, G., Schmidt-Kessen, W., Schirmer, H (1990): Methodik Zur Räumlichen Bewertung der Thermischen Komponente im Bioklima des Menschen, Akademie für Raumforschung und Landesplanung, Hannover.
Kendall, M.G (1975): Rank Correlation Measures,Charles Griffin, London.
Lecha, L., shackleford, P (1997): Climate services for tourism and recreation, WMO Bulletin, 46-49.
Mann, H.B (1945): Nonparametric Tests Against Trend, Econometrica,13: 245–259.
Mason, P (2003): Tourism Impacts: Planning and Management, Butterworth- Heinemann An imprint of Elsevier Linacre House, Jordan Hill, Oxford OX2 8DP, 200 Wheeler Road, Burlington, MA 01803, First published.
Matzarakis, A (2001): Climate and Bioclimatic Information for the Tourism in Greece. Proceeding of the 1st International workshop climate, tourism and recreation. International society of biometeorology, commission on climate, tourism and recreation.
Shackford, P.,Olsson, Le (1995): Tourism, climate and wether , WMO Bulletin, 44: 239-242.
Pantava, K., Theharatos, G., Mavrakis, A., Sacntamuris, M (2010): Evaluating thermal comfort condition and heat responses during an extremely hot summer in Athens, Building and Environment, 46:339-344.
Thorsson, S., Lindquist, M., Lindquist, S (2006): Thermal Bioclimatic Conditions and Patterns of Beheviour in an Urban Uark in Goteborg Sweden, International Journal of Biometorol, 48:149-156.
Yue, Sh., Pilon, P., Phinney, B., Cavadias ( 2002): The influence of autocorrelation on the ability to detect trend in hydrological series, Hydrological Processes,16:1807–1829.
Zaninovic, K., Matzarakis, A (2004): Variation and Trends of Thermal Comfort at The Adriatic coast:, Ber. Motorola. Inst. Univ. Freiburg Nr. 12: 74-81.
_||_