تحولات ژئومورفولوژیکی دریاچه نمک قم بعد از آخرین دوره یخچالی

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

بهاره میرزاخانی ¹ (کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تربیت معلم تهران، تهران، ایران)
آتنا عسگری ² (کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تربیت معلم تهران، تهران، ایران)
امید ابراهیمی ³ (کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تربیت معلم تهران، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/02/05 تاریخ پذیرش : 1396/05/23 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: دریاچه نمک, تحلیل مؤلفه های اصلی PCA, سطوح تبخیری,

چکیده مقاله :

در ایران مرکزی دریاچه های متعددی وجود دارد که در حال حاضر تبخیر از آنها از میزان آب ورودی بیشتر است. در نتیجه، کانی های محلول که در دوره های مرطوب تر وارد این حوضه های انتهایی شده است بر اثر ادامه خشکی رسوب می نمایند و زون های متعدد از کانی های تبخیری ایجاد می کنند. در حوضه اصلی دریاچه نمک با مساحت 1806 کیلومتر مربع در ایران مرکزی واقع شده است و حوضه خود را به مساحت 8153.7 کیلومتر مربع را زهکشی می کند.این پژوهش با هدف بررسی تحولات ژئومورفولوژیکی دریاچه بعد از آخرین دوره یخچالی به کمک شناسایی سطوح تبخیری اطراف آن انجام گرفته است.در پژوهش حاضر از نقشه توپوگرافی 1:25000، مدل رقومی ارتفاع در مقیاس 1:50000، تصاویر ماهواره ای ETM+ و مشاهدات میدانی و همچنین به کمک نرم افزارهای GIS و ERDAS انجام شده است.تکنیک مؤلفه های اصلی به منظور شناسایی سطوح تبخیری اطراف دریاچه بکار گرفته شد و نتایج آنالیز با مشاهدات میدانی ارزیابی شد.در نتیجه اعمال عملگر PCA ، سه سطح در اطراف دریاچه نشان داده شد که مجموع آنها 1850.95 کیلومتر مربع مساحت داشت و سطح نامبرده مؤید حداکثر رشد دریاچه در آخرین دوره یخچالی بود.سه زون تبخیری که نشانگر خشک شدن تدریجی دریاچه تحت تأثیر کاهش بارش و افزایش تبخیر تا کنون بوده اند، به ترتیب شامل منطقه آهکی(کلسیت) با 201.91 کیلومتر مربع، منطقه گچی با 435.59 کیلومتر مربع و منطقه نمکی(هالیت) با 1213.45 کیلومتر مربع مساحت بودند.