نقش توسعه پایدار توریسم در مناطق حفاظت شده(مطالعه موردی:منطقه سبلان در استان اردبیل)
محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطيشهناز پارسا جو 1 , فاطمه ناصحی 2
1 - گروه آلودگی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل ، ایران
2 - گروه آلودگی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران
کلید واژه: اکوتوریسم, ظرفیت برد, ارزیابی توان, روش IUCN, منطقه اثر طبیعی ملی سبلان,
چکیده مقاله :
تخریب محیط‌زیست اکثراً ناشی از استفاده بی رویه از زمین حاصل می‌شود. در دهه‌های اخیر به دنبال افزایش گردشگری در طبیعت (اکوتوریسم) و عدم توجه به توان سرزمین و ظرفیت برد مناطق مقصد گردشگری مشکلات عدیده‌ای برای این مناطق به وجود آمده است. مناطق حفاظت‌شده از جمله مقاصد گردشگری محصول می‌شوند که با داشتن پتانسیل بالا، صدمات فراوانی را نیز متحمل می‌شوند. ارزیابی توان سرزمین و پهنه بندی آن برای پذیرش گردشگر در کنار برآورد ظرفیت برد این پهنه‌ها می‌تواند کمک شایانی به مدیریت و حفظ این مناطق نماید. این روش یک راه حل پیشگیرانه در جهت توسعه پایدار به حساب می‌آید. در این مطالعه در راستای بررسی توسعه پایدار توریسم در مناطق حفاظت‌شده، اقدام به ارزیابی توان و ظرفیت برد منطقه حفاظت‌شده سبلان در غرب استان اردبیل گردید. بدین منظور از مدل گردشگری مخدوم برای ارزیابی توان منطقه و نیز از روش اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) برای برآورد ظرفیت برد فیزیکی، واقعی و موثر محدوده مورد نظر استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که منطقه مورد مطالعه برای هر دو طبقه گردشگری گسترده دارای توان می‌باشد. همچنین ظرفیت برد فیزیکی منطقه 80880 نفر در روز، ظرفیت برد واقعی برابر با 8025 نفر در روز و ظرفیت برد موثر نیز برابر با 25 نفر در روز محاسبه گردید. با مقایسه ظرفیت پایه موجود در منطقه با مقدار به دست آمده از دستورالعمل اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی می‌توان نتیجه گرفت که در منطقه میزان گردشگری بیشتر از ظرفیت برد مجاز می‌باشد.و پیشنهاد می شود برای دقیق تر نمودن روش IUCN در برآورد ضزفیت برد مناطق گردشگری از روش های دیگر مانند ارزیابی چرخه حیات (LCA) و همچنین برای واقعی نمودن برآورد ظرفیت های برد اجتمائی، اقتصادی و روانی نیز استفاده شود.