مکان یابی پارکینگ های عمومی چند منظوره زیرسطحی با تاکید بر استفاده در زمان وقوع بحران در شهرها (نمونه موردی منطقه یک شهر مشهد)
محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطيفرهاد قربانیان 1 , کتایون علیزاده 2 * , محمدعلی احمدیان 3
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد،ایران (نویسنده مسئول)
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد،ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
آنچه به عنوان اسناد راهبردی توسعه شهری تهیه می شود با هدف حل معضلات شهری، خصوصا" در مواجهه با بحران ها ست.گسترش شهر ها نتیجه ی افزایش جمعیت شهر نشین بوده و به تناسب آن استفاده از وسایل نقلیه موتوری افزایش یافته و پدیده ی ترافیک به یکی از معضلات شهری تبدیل شده است. احداث پارکینگهای عمومی در مجاورت معابر شهری با هدف تامین فضای پارک برای وسایل نقلیه یکی از شیوه های مدیریت ترافیک شهری است.از سوی دیگر انتخاب مکان مناسب جهت اسکان موقت در زمان وقوع بحران، همواره از دغدغه های مدیران شهری بوده است.یکی از فضاهایی که در اختیار مدیریت شهری قراردارد ومی تواند بصورت چند منظوره استفاده شود،فضای زیر سطحی بوستان های شهری است. در این مقاله از بین بوستان های منطقه یک، مناسب ترین بوستان برای احداث ساختمان چندمنظوره زیرسطحی (جهت استفاده پارکینگ وهمچنین استفاده در مواقع بحرانی) در منطقه یک شهر مشهد مورد ارزیابی قرار می گیرد،تا ضمن کاهش هزینه پروژه های شهری، بهینه ترین روش استفاده از فضای شهری،دراین منطقه،بدست آید. بدین منظورانتخاب مکان مناسب با هدف تامین معیارهایی مشترک (در پارکینگ و فضای پناهگاهی) و با استفاده از سیستم GIS و مدل AHP صورت گرفته است. نتایج حاصل از این مقاله پس از تعیین معیارهای لازم،مناسب ترین مکان از بین بوستان های واقع در منطقه یک شهرمشهد را جهت احداث ساختمان چند منظوره زیرسطحی، مشخص می کند. همچنین،کاربری فضای روسطحی، بوستان در نظر گرفته شده است،تا نه تنها به ترکیب کالبدی فضای شهرسازی آسیبی نرسد،بلکه با طراحی و اجرای مجدد آن از روش های نوین بهره گرفت. نتایج حاصل از این مقاله نشان می دهد که با احداث ساختمان چندمنظوره زیرسطحی در زیر یکی از پارک های این منطقه،می توان شاخص فضای پناهگاهی منطقه را حدود 11 درصد و شاخص فضای پارکینگ را 5 درصد افزایش داد.
منابع
1- ابراهیمی، م.، آسیب پذیری شهر تهران، مجموعه مقالات سمینار بین المللی بلایای طبیعی . شهرداری تهران، 1391
2- آرونوف، ا، 1375، سیستم های اطلاعات جغرافیایی، برگردان سازمان نقشه برداری، تهران. انتشارات سازمان نقشه برداری.
3- آرمان شهر، م، 1388، طرح تفصیلی شهر یزد، شهرداری یزد.
4- اسلامی، ع.، 1395، مکانیابی مراکز امداد و اسکان )نمونه موردی منطقه یک شهرداری تهران(، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی. www.civilica.com.
5- اصغرپور، م، 1397، تصمیم گیری چند معیاره، چاپ اول: انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
6- امیدوار، ب، نوجوان، م. و برادران شرکا، م، 1399، دومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری،تهران، مکان یابی اسکان موقت با استفاده از GIS مطالعه موردی : منطقه یک شهرداری تهران.
7- امیری، فرشاد، ) 1386 (، مکان یابی پستهای فشارقوی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، عبادی حمید، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی،گروه فتوگرامتری.
8- پوراسماعیل، ع،1394، مکانیابی و طراحی پارکینگهای طبقاتی، پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی
عمران- برنامه ریزی حمل ونقل، دانشگاه علم و صنعت ایران.
9- پیرمرادی، ع و رحمتی نژاد، ف، 1387، ترکیب مدل هم پوشانی شاخص(IO) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
برای تعیین بهترین مکان احداث ایستگاه آتش نشانی )مطالعه موردی قسمتی از منطقۀ 6 تهران(، همایش ژئوماتیک 87، تهران.
10- توفیق، فیروز، 1372، ارزشیابی چند معیاری در طرح ریزی کالبدی، مجله آبادی، شمارة 11
11- جمعه پور، محمود،1395، کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در امکان سنجی توانهای محیطی و تعیین الگوی بهینه در نواحی روستایی (مورد نمونه: شهرستان تربت حیدریه(، مجله پژوهش های جغرافیایی، شمارة 55، دانشگاه تهران
12-حبیبی، کیومرث و کوهساری، م، 1395، تلفیق مدل AHP و منطق IO در محیط جهت مکان گزینی تجهیزات جدید شهری (مورد مطالعه: مکانیابی آرامستان جدید شهر سنندج)، سومین همایش سیستمهای اطلاعات مکانی، تهران
13- دفترمطالعات حمل و نقل شهرداری –ششمین آمارنامه حمل و نقل شهر مشهد-مشهد –انتشارات شهرداری مشهد-تابستان 1389
14- روابط عمومی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران، 1395،گزارش پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران، مجله همگامان، . شماره 9
15- رهروان عمران، م، 1388، طرح جامع حمل و نقل شهر یزد، گزارش مرحلۀ 5، شهرداری یزد.
16- زبردست، ا، 1390، کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقهای، مجله هنرهای زیبا، شمارة 10، دانشگاه تهران.
17-سعیدنیا، ا، 1391، کتاب سبز شهرداری، حمل و نقل شهری، انتشارات مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری، تهران.
18- سعیدی، عباس و همکاران، 1389، دانش نامه مدیریت شهری و روستایی، سازمان شهرداری ها و دهیاریهای کشور.
19- سعیدنیا، ا، 1398، کتاب سبز)کاربری زمین شهری(، سازمان شهرداریهای کشور،تهران.
20- سعیدیان طبسی، م و احمدی آذری، ك،1395، کاربرد GIS در مدیریت و مکانیابی پارکینگها، هفتمین همایش مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، تهران.
21- شاهی، ج،1393، مهندسی ترافیک، چاپ هفتم: مرکز نشر دانشگاهی تهران، تهران.
22-شجاع عراقی،م؛ تولایی، س، ضیائیان،پ، 1390،مکان یابی بهینه پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی )مطالعه موردی منطقه 6 شهرداری تهران(، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه ای . شماره 10، از 41 تا 60
23-طالبی،ژاله ؛ وداعی نژاد، فرامرز-ضوابط طراحی معماری پارکینگهای چند طبقه-مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن،تهران -1374
24- عابدین درکوش، س، 1392، درآمدی بر اقتصاد شهری، چاپ دوم: مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
25-علیزاده،کتایون ؛ قربانیان،فرهاد.1396،.فضاهای چند منظوره زیرسطحی، رویکردی نوین در مدیریت بحران شهری (نمونه موردی منطقه ثامن شهرداری مشهد)، اولین کنفرانس بین المللی و هشتمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری،مشهد.
26-فرج زاده اصل، م و سرور، ه، 1381، مدیریت و مکانیابی مراکز آموزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارة 67
27- فرنهاد،مهندسان مشاورمعماروشهرساز-طرح توسعه و عمران (جامع) کلانشهر مشهد-شهرداری مشهد -1399
28- قدسی پور، سید ح، 1385، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP چاپ پنجم: انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر)پلی تکنیک تهران(، تهران.
29- قریب، ف، 1382، شبکه ارتباطی در طراحی شهری، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران.
30- کریمی، و ؛ عبادی، ح و احمدی، س، 1396، مدلسازی مکانیابی تأسیسات شهری با استفاده از GIS با تأکید بر مکانیابی پارکینگهای طبقاتی، همایش ژئوماتیک 86، تهران.
31- محمودی، م، 1386، معرفی و بررسی مزایا و معایب مدلهای تلفیق(مدل منطقی بولین، مد لهای شاخص هم پوشانی نقشه، مدلهای منطق فازی) در GIS شهری، اولین همایش ملی GIS، دانشگاه شمال، آمل.
32- مهدی پور، ف و مسگری، م، 1396، همایش ژئوماتیک، تهران، الگویی برای مکان یابی بر اساس متدهای تصمیم گیری چند معیاره درGIS.
33- میر احمدی،مهرداد-تحلیل و پیش بینی الگوهای فضایی زمانی رشد شهر مشهد –پایان نامه کارشناسی ارشد- دانشگاه علم و صنعت-تهران-اسفند ماه 1385
34- نوجوان م، امیدوار ب. و صالحی ا.، 1392، مکان یابی اسکان موقت با استفاده از الگوریتم های فازی؛ مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران، نشریه مدیریت شهری، شماره 31، صفحه 205 تا صفحه 221.
35-سایت https://en.wikipedia.org/wiki/Namba_Parks