تأثیر حکمروایی خوب شهری در ارتقاء خدمات آموزشی درمناطق حاشیه نشین نمونه موردی (شهرک شهید رجائی مشهد)

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

مهدی صفری ¹ , کتایون علیزاده ² , حمید جعفری ³

1 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری،‌ واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافيا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامي، مشهد، ايران(نویسنده مسئول)
3 - دانشیار گروه جغرافيا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامي، مشهد، ايران

تاریخ دریافت : 1402/08/09 تاریخ پذیرش : 1402/10/11 تاریخ انتشار : 1403/03/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

رقابت بین نواحی شهری در دستیابی به خدمات آموزشی و اختلاف زیاد در سطح مناطق مختلف شهری در برخوردرای از این امکانات و خدمات از جمله چالش های اساسی شهرهای بزرگ می باشد. از جمله مناطق شهری که کاربری ها و خدمات آموزشی در آن بطور عادلانه توزیع نشده محلات حاشیه نشین شهرها می باشد. ارتقاء خدمات آموزشی مطلوب در این مناطق نیازمند ارائه راهبرد مطلوب از سوی متفکرین و اندیشمندان در حوزه مدیریت شهری است. یکی از رویکردهای راهبردی نوین برای ارتقاء خدمات در مناطق حاشیه نشین حکمروایی خوب شهری می باشد. هدف از پژوهش حاضر ، برنامه ريزي عادلانه و دراز مدت و،منسجم و سيستمي با هدف برطرف كردن معضلات خدمات آموزشی در منطقه حاشیه نشین شهرک شهید رجائی شهر مشهد با رویکرد حکمروایی خوب شهری می باشد. پژوهش حاضربه لحاظ هدف کاربردی-توسعه ای و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری در این پژوهش شهروندان ساکن شهرک های شهید رجائی مشهد می باشند. که آمار مربوطه براساس سرشماری سال 1395مرکز آمار ایران ، جمعاً در حدود 125041نفر می باشد که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه384 نفر محاسبه و تعیین گردید. گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسنادی (کتابخانه ای) و پیمایشی(پرسشنامه) صورت گرفت. برای محاسبات آماری و تحلیل داده های پژوهش، از نرم افزار Smart PLS استفاده شد. لذا به همین منظور جهت تعیین روایی بر اساس تکنیک دلفی و به منظور پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. متغییر مستقل در این پژوهش ، سه شاخص حکمروایی خوب شهری (مشارکت،جهت گیری توافقی وبینش راهبردی) و متغیر تابع(خدمات آموزشی) می باشد. نتایج بررسی ها براساس سه شاخص حکمروایی خوب شهری مشارکت،جهت گیری توافقی وبینش راهبردی ، نشان می دهد که در بین شاخص های فوق جهت گیری توافقی بیشترین تأثیر را در ارتقاء و توزیع عادلانه امکانات و خدمات آموزشی در منطقه حاشیه نشین شهرک شهید رجائی مشهد دارد.

منابع و مأخذ:

1) ابراهیم زاده ، عیسی، اسدیان، مرتضی(1392) تحليل و ارزيابي ميزان تحقق پذيري حكمروايي خوب شهري در ايران مورد شناسي: شهر كاشمر، جغرافيا و آمايش شهري ، منطقه اي، شماره 6 ، ص30- 17
2) ایازی،سید محمدهادی،محکی،علی اصغر،صالحی امیری،سیدرضا(1391)حکمروایی خوب شهری،جلد یکم،تیسا
3) پور قربان،محمد،تبشیری، حمیدرضا(1401) نسبت سنجي مفهوم حكمراني خوب در انديشه سياسي نوصدرائيان ، فصلنامه رهيافت هاي نوين مديريت جهادي و حكمراني اسلامي، شماره 6 ص84-84
4) حکیمی،هادی،الهامی،نسرین،پورحسینی،مهدیه(1397)، ارزیابی و رتبه بندی توزیع خدمات شهری در سکونتگاههای غیررسمی مطالعه موردی: کالانشهر تبریز، فصلنامه شهـر پایـدار، دورۀ 1 ،شمارۀ 4 ،ص 57-71
5) خوشدست،محمدمهدی(1394) نقش حاشیه نشینی در ارتکاب جرائم مواد مخدر و سرقت در سال هاي 1390 تا 1392 در شهر مشهد. پایان نامه براي دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود.
6) خوشفر،غلامرضا،خسروی،سمیه،مجتبی، حسین نژاد(1390)، همایش هجوم خاموش، معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی ، جهاد دانشگاهی استان لرستان.ص222
7) رسولی نسرین ، ترابی محمدامین، رسولی محی الدین (1397) گام به گام با smart-pls ورژن3- مولفین طلایی
8) رهنما،محمدرحیم،آقاجانی حسین(1392) تحليل شاخص دسترسي در كلانشهر مشهد، مجلّة جغرافيا و توسعة ناحيه اي، دوره11،شمارة 20،ص58-43
9) رهنما،محمدرحیم،یعقوبی،مژگان(1401) توانمندسازی سکونتگاه غیر رسمی شهرک شهید رجایی مشهد،فصلنامه توسعه پایدار شهری و منطقه ای،دوره 3،شماره 2،ص23-1
10) شکوهی ،اجزاء ، محمد، شیرازی، علی ، حدادمقدم، زهره ، (1392)بررسي عوامل مؤثر بر ارتقاء كيفيت زندگي شهري در سكونتگاه غيررسمي پنج تن آل عبا (التيمور مشهد)، مجلّة جغرافيا و توسعة ناحيه ا ي،سال یازدهم، شمارة 21،ص 79-59
11) عباسی، حامد،(1392)، تبیین جایگاه حکمروایی خوب شهری در ساماندهی اسکان غیر رسمی (مطالعه موردی اسلامشهر )، رساله دکتری،گروه علوم جغرافیایی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور.
12) عسکریزاده اردستانی،سهیلا، ضرابی ، اصغر ، تقوایی ، مسعود( 1397)، بررسی وضعیت شاخصه های حکمروایی خوب شهری در شهر اراک ، مجلّة جغرافیا و توسعة ناحیه ای، سال شانزدهم، شمارۀ 1،ص 309-335
13) علی اصفهانی، یاسمن، دیانتی دیلمی، زهرا، و صراف، فاطمه. (1401). بررسی میزان آشنایی دانشجویان دکتری حسابداری با روش شناسی تحقیق در ایران. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی (پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی)، 14(53 )، 163-190.
14) علیزاده،محمد(1396) عدالت فضایی در محلات شهری با تاکید بر توزیع خدمات شهری مورد پژوهی: شهرکرد،رساله برای دریافت درجه دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه یزد،پردیس علوم انسانی و اجتماعی
15) غلامی،روح الله،سیفی کفشگری،محسن،شهبازی،نجفعلی(1392) عوامل اقتصادی و اجتماعی حاشیهنشینی در ایران ( مطالعه موردی کالنشهر تهران(،فصلنامه علمی پژوهشی آفاق امنیت، شال 6 شماره 20
16) غیاثوند احمد، (1397)، تحلیل پیشرفته مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد Smart PLS ، دانشگاه علامه طباطبایی ، صص240
17) هاشمی بیستونی محمودرضا، شمس مجید(1398) تحلیل و ارزیابی شاخص های حکمروایی خوب شهری و تأثیر آن بر متغیر توسعه گردشگری در شهر بیستون. جغرافیایی فضای گردشگری.دوره9،شماره33، ص35-15
18) غلامی محمد، شیبانی امین، عیسی، صفرعلی زاده، اسماعیل، حسین زاده، رباب(1396) اولویت بندی مولفه های حکمروایی شایسته شهری از دیدگاه فعالان بخش مدیریت شهری (مورد مطالعه, شهر بوکان). جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)،دوره 7،شماره 4،ص88-77
19) ابراهیم زاده ، عیسی، اسدیان، مرتضی(1392) تحليل و ارزيابي ميزان تحقق پذيري حكمروايي خوب شهري در ايران مورد شناسي: شهر كاشمر، جغرافيا و آمايش شهري – منطقه اي، شماره 6 ، ص30- 17
20) رضائی, میثم, شمس الدینی, علی. (1398). تحلیلی بر رابطۀ حکمروایی خوب شهری و عدالت اجتماعی در فضاهای شهری (مورد مطالعه: شهر فردوسیه – شهرستان شهریار). آمایش محیط,،دوره 12، شماره45،ص48-25.
21) پوراحمد،احمد،پیری،اسماعیل،محمدی،یادگار،پارسا،شهرام،حیدری،سامان(1397)،حکمروایی خوب شهری در محله های شهری(مورد مطالعه: شهر مریوان)،فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، شماره 24ص98-81
22) نوری, محبوبه, رضایی, محمدرضا, یاراحمدی, منصوره. (1400). تحلیل اهمیت – عملکرد شاخص‌های حکمروایی خوب در شهر میراث جهانی یزد. فصلنامه علمی – پژوهشی- برنامه ریزی شهری ،سال 12 شماره 46،ص16-1

23) Andrea Rigon، ،2022 Diversity, justice and slum upgrading: An intersectional approach to urban development، Habitat International،14-1 ،130، https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2022.102691
24) Asad Asadzadeh and Alexander Fekete and Bijan Khazai and Mahsa Moghadas and Esfandiar Zebardast and Maysam Basirat and Theo Kötter2023، Capacitating urban governance and planning systems to
25) Kai Song and Yue Chen and Yongbiao Duan and Ye drive transformative resilience ، Sustainable Cities and Society،16-2 https://doi.org/10.1016/j.scs.2023.104637

26) Russell M. Smith and Debzani Deb and Zach Blizard and Rachel Midgett ،2023، A Planner's quest for identifying spatial (in)justice in local communities: A case study of urban census tracts in North Carolina, USA}, Applied Geography،1-24،(158)، https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2023.103030

27) Xingping Wang and Pan Hu and Yi ،2016 Location choice of Chinese urban fringe residents on employment, housing, and urban services: A case study of Nanjing, 27-38،(5)، 1 ، https://doi.org/10.1016/j.foar.2015.12.003

28) Zheng},2023، Urban governance: A review of intellectual structure and topic evolution Urban Governance 169-185،(3)3 https://doi.org/10.1016/j.ugj.2023.06.001،