تأثیر واحدهای زمین شناسی بر کیفیت آب حوضه آبریز بازه حور، با تأکید بر مطالعات رسوبشناسی
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیستمهدی رضا پور سلطانی 1 , سیف اله اعلمی 2
1 - دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود،
کلید واژه: کیفیت آب, رخساره, رسوبشناسی, بینالود, بازه حور, عناصر ساختاری,
چکیده مقاله :
حوضه آبریز بینالود در جنوب-شرقی مشهد واقع است، که از نظر زمین شناسی، بخشی از زون بینالود محسوب می گردد. حوضه آبریز بینالود دارای سه زیر حوضه بوده، که از این میان، زیر حوضه بازه حور مورد مطالعه قرار گرفته است. منطقه بازه حور از نظر اقلیم شناسی، جزء مناطق خشک و نیمه خشک محسوب گردیده، و به دلیل تنوع واحد های زمین شناسی، ترکیب شیمیایی و کیفیت، آب تغییر نموده، بنابراین آب منطقه از نوع کلروره و سولفاته است. علاوه براین از نظر کشاورزی وشرب انسانی نیز قابل قبول است. همچنین مطالعات رسوب شناسی در طول رودخانه نشان می دهد که سه عامل اصلی، تغییرات ناگهانی شیب بستر، ورود سرشاخه های فرعی و رخداد سیلاب های فصلی، باعث تنوع بافتی رسوبات و تغییر پارامترهایی، همچون جورشدگی، کشیدگی و کج گردیده است. مطالعات رسوبشناسی و پترولوژیکی نشان می دهد که اغلب رسوبات دارای جورشدگی بسیار ضعیف، کج شدگی مثبت و کشیدگی متوسط بوده، و منشأ بیشتر رسوبات بازه حور سنگ های آذرین بازیک و فوق بازیک است. همچنین بر اساس مطالعات صحرایی، سه مجموعه رخساره گراولی گراولیGmm) Gmg,Gh,,(Gt، ماسه ای Sh),(Sl و گلی Fm) Fr,Fl(، و چهار عنصر ساختاری SG، HO، LS وFF شناسایی شدهاست. بنا بر مجموعه رخساره های رسوبی و عناصر رسوبی رودخانه بازه حور، سه مدل رسوبی، رودخانه های بریده بریده گراولی با جریان های ثقلی، مآندر با بار ماسه ای و مآندر با بار معلق پیشنهاد می گردد.
Binalud watershed is located, South-East of Mashhad, that geologically, is a part of Binalud zone. Binalud watershed contanis three subbasins, which among them, Bazeh-Hour subbasin has been studied. Climatology, Bazeh-Hour area is arid and semi-arid, and, so, due to the various geological units, the chemical composition and the quality of the water has been changed, so, the type of water is sulfuate and chloride. Additionally, in terms of agriculture and human drinking is also acceptable. Thus sedimentology studies, along Bazeh-Hour river shows that three main factors, sudden changes of slope, entrance of minor channels and seasonal flood events, caused the sediments fabric variation, and parameters changing, such as sorting, skewness and kurtis. So, sedimentology and petrology studies show that the most sediments are very poor sorted, platykurtic and fine skewed, and basic and ultrabasic rocks are the main source of Bazeh-Hour deposits. Although, based on field studies, three facies associations are recognized, that consist four gravely facies, Gmm, Gmg, Gcm and Gci, two sandy facies, Sh and Sl, and three mud facies, Fm, Fr and Fl, and four structural elements, SG, HO, LS and FF are identified. In according to Bazeh-Hour river facies associations and structural elements, three depositional models, gravely bradied rivers with gravity flows, sandy meandering river and fining grain meandering river are suggested.
_||_