بررسی فیتوشیمیایی و ضدباکتریایی اسانس گیاه Ferula gummosa Boiss. در منطقه میقان استان سمنان

محورهای موضوعی : اکولوژی محیطی

ژیلا اصغری ¹ , طاهر گرگانلی دوجی ² , عزت ا.. قائمی ³

1 - استادیار دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
2 - استادیار دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
3 - دانشیار دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران

تاریخ دریافت : 1392/08/19 تاریخ پذیرش : 1393/03/03 تاریخ انتشار : 1393/03/01

کلید واژه: اسانس, تقطیر با آب, باریجه (Ferula gummosa Boiss), حداقل غلظت بازدارندگی, ضدباکتری,

چکیده مقاله :

باریجه با نام علمی Ferula gummosa Boiss.و نام محلی" باریجه" متعلق به تیره چتریان در شرق، غرب و مرکز ایران مانند استانهای سمنان، خراسان، تهران، اصفهان و فارس پراکنده شده است و به واسطه ترکیبات شیمیایی مختلف نظیر ترپنوئید، کومارین،آروماتیک استر، اسیدها و الکل‌های ترپنی یکی از مهمترین گیاهان دارویی با خواص ضد میکروبی و باکتری می‌باشد. در این تحقیق پس از جمع‌آوری صمغ باریجه در تیرماه 1391 از کوه‌های میقان در حوالی شاهرود، خشک و سپس ترکیبات موجود در اسانس صمغ باریجه به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر به‌مدت 5/1 ساعت استخراج و شناسایی ترکیبات اسانس توسط دستگاه GC-MSانجام و اثر ضدمیکروبی اسانس نیز با تعیین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) به روش انتشار دیسک بررسی شد. آنالیز مواد موثره اسانس نشان داد که به‌ترتیب ترکیب‌های: بتا-پینن (88/70 درصد)، آلفا-پینن (05/8 درصد)، بتا-میرسن (29/2 درصد) و (-) میرتنال (40/2 درصد) از مهمترین ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس بوده و میزان حداقل غلظت بازدارندگی اسانس (MIC)، به‌ترتیب علیه باکتری‌های استافیلوکوکوس اوروئوس، اشرشیاکلی، شیگلادیسانتری و باسیلوس به‌ترتیب: 5/62، 5/62، 125، 125 و 500 میلی‌گرم بر سی‌سی می‌باشد. تحلیل نتایج حاکی از آن است که صمغ گیاه دارای ظرفیت لازم برای استفاده به‌عنوان هیدروکربن ترپنی با اثر ضدمیکروبی می‌باشد.

منابع و مأخذ:

 

1. دینی م.، باباخانلو پ.، گلی‌پور م. 1381. شناسایی رویشگاه‌ها و پراکندگی گونه‌های مولد باریجه در استان تهران. مجله تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، شماره (13): 50-25.
   
   
   1. Abedi, D., Jalali, M., Asghari, G., and Sadeghi, N. 2008. Composition and antimicrobial activity of oleogumresin of Ferula gummosa Boiss. Original Article, 3: 41-45.
   
   
   2. Dhar, P., Chan, P., Cohen, D.T., Khawam, F., Gibbons, S., Snyder-Leiby, T., Dickstein, E., Rai, P.K., and Watal, G. 2014. Synthesis, antimicrobial evaluation, and structure-activity relationship of α-pinene derivatives, Journal of Agricultural Food Chemistry. 62(16):3548-3552.
   
   
   3. Eftekhar, F., Yousefzadi, M., and Borhani, K. 2004. Antibacterial activity of the essential oil from Ferula gummosa seed. Fitoterapia. 75: 758-759.
   
   
   4. Ghasemi, Y., Faridi, P., Mehregan, I., and MohagheghZadeh, A. 2005. Ferulagummosa Fruits: Chemistry of Natural Compounds. 41: 312-316.
   
   
   5. Griffiths, E.T., Bociek, S.M., Harries, P.C., Joffcoat, R., Sissons, D.T., and Ttudgill, P.W. 1997. Bacterial metabolism of alpha-pinene: pathway from alpha-pinene to acyclic metabolites in Nocardia sp. Strain P18.3. Journal of Bacteriology. 169: 4972-4979.
   
   
   6. Jalali, T.H., Ebrahimian, Z.J., Armando, J.D., and Domingues, M. 2012. Deeper insight into the monoterpenic composition of Ferula gummosa oleo-gum-resin from Iran. Industrial Crops and Products. 36: 500-507.
   
   
   7. Kavoosi, Gh., and Rowshan, V. 2013. Chemical composition, antioxidant and antimicrobial activities of essential oil obtained from Ferula assa-foetida oleo-gum-resin: Effect of collection time, Food Chemistry, 138: 2180–2187.
   
   
   8. Nadjafi, F., Bannayan, M., Tabrizi, L., and Rastgoo, M. 2006. Seed germination and dormancy breaking techniques for Ferula gummosa and Teucriumpolium. Journal of Arid Environments. 64: 542-547.
   
   

10. Nostro, A., Germono, M.P., Angeleo, V.D., Marino, A., and Cannatelli, M.A. 2000. Extraction Methods and bio autography for evaluation of medicinal plant antimicrobial activity. Letters in applied microbiology. 30: 379-384.

11. Pavlovic, I., Petrovic, S., Radenkovic, M., Milenkovic, M., Couladis, M., Brankovic S., PavlovicDrobac, M., and Niketic, M. 2012. Composition, antimicrobial, antiradical and spasmolytic activity of Ferula heuffelii Griseb. exHeuffel (Apiaceae) essential oil, Food Chemistry, 130: 310-315.

12. TalebiKouyakhi, E., Naghavi, M.R., and Alayla, M. 2008. Study of the Essential oil variation of Ferula gummosa samples from Iran. Chemistry of Natural Compounds. 44: 124-126.

13. Zargari, A., Medicinal plants 2. Tehran University press 1989: 598-602.