اثر تغییر نرخ حق بیمه بر پایداری مالی سازمان تأمین اجتماعی و متغیرهای کلان اقتصادی در یک مدل DSGE

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

علی سوری ^{1 *} , هما اصفانیان ² , محمد حسین مردی ³

1 - دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه تهران، شهرتهران، ایران (نویسنده مسئول)، [e-mail]
2 - استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه تهران، شهرتهران، ایران، [e-mail]
3 - دانشجوی دکتری اقتصاد گروه سنجی/ مالی ، دانشگاه تهران، ایران، [e-mail]

تاریخ دریافت : 1403/08/29 تاریخ پذیرش : 1403/10/22 تاریخ انتشار : 1403/10/22

کلید واژه: صندوق‌های بازنشستگی عمومی, پایداری مالی, محاسبات اکچوئریال, مدل تعادل عمومی پویای تصادفی, نرخ حق‌بیمه ,

چکیده مقاله :

صندوق کشوری و صندوق نیروهای مسلح بیش از 85 درصد وابستگی به بودجه کشور دارند لذا سازمان تامین اجتماعی تنها صندوقی در میان صندوق های بزرگ کشور است که کمترین سهم دریافتی را از دولت داشته و به همین سبب نیاز به توجه به منابع و مصارف صندوق احساس می شود. از طرفی امروزه یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل کشور، مشکلات مالی صندوق‎‌های بازنشستگی است که به‌صورت کسری منابع نسبت به مصارف خود را نشان داده است. لذا اگر برای آن راه‌حلی در نظر گرفته نشود می‌تواند کل اقتصاد را متأثر سازد. در پژوهش حال حاضر نیز تلاش خواهد شد که در ابتدا با استفاده از مدل‌های محاسبات اکچوئریال به این مسئله پاسخ داده شود که پایداری مالی صندوق‌های بازنشستگی باتوجه ‌به تغییر پارامتری مانند نرخ حق بیمه چه تغییری خواهد کرد و سپس پایداری مالی سازمان تأمین اجتماعی در یک مدل تعادل عمومی ارزیابی شود و در نهایت خروجی‌های این دو مدل با هم مقایسه شوند. نتایج نشان می‌دهد که پس از تغییر نرخ حق بیمه و وارد کردن شوک به حق بیمه در می‌یابیم که در مدل محاسبات اکچوئریال به دلیل افزایش منابع سازمان تامین اجتماعی، پایداری مالی سازمان تامین اجتماعی بهبود خواهد یافت ولی در مدل تعادل عمومی پویای تصادفی نتایج متفاوتی استخراج شده است. نتایج نشان می‌دهد که منابع صندوق چندان افزایش نیافته است چرا که با افزایش نرخ حق بیمه و وارد شدن شوک به آن بازار کار دستخوش تغییرات شده و لذا دارایی‌های صندوق تغییرات محسوسی نکرده است. از طرفی به دلیل وجود تعادل در بخش‌های مختلف اقتصاد، تعهدات صندوق افزایش یافته است چرا که افراد که حالا حق بیمه بیشتری پرداخت می‌کنند، درخواست دریافت مستمری بیشتری را خواهند داشت و لذا باعث بدترشدن شرایط پایداری صندوق خواهد شد.

چکیده انگلیسی:

The Civil Service Pension Fund and the Armed Forces Pension Fund rely on government budgets for more than 85% of their funding. In contrast, the Social Security Organization is the only major pension fund in the country with the lowest share of government support. This highlights the necessity of paying close attention to the fund's revenues and expenditures. At the same time, one of the most challenging issues facing the country today is the financial instability of pension funds, which is manifesting as a deficit in their resources relative to expenditures. Without timely solutions, this issue could have significant repercussions on the overall economy. The present study aims to address this issue by first using actuarial models to evaluate how changes in parameters, such as the contribution rate, affect the financial sustainability of pension funds. It then assesses the financial sustainability of the Social Security Organization using a general equilibrium model, comparing the outputs of these two approaches. The findings reveal that, following an increase in the contribution rate and the introduction of shocks to this parameter, the actuarial model indicates an improvement in the financial sustainability of the Social Security Organization due to increased resources. However, the results from the DSGE model differ significantly.

منابع و مأخذ:

اتحادیه بین‌المللی تأمین اجتماعی. (1397). حکمرانی خوب: از سری رهنمودهای اتحادیه بین‌المللی تأمین اجتماعی (مترجم: حسن‌زاده).
راغفر، حسین، اکبربیگی، زهرا. (1395). تأثیر پدیده سالمندی و تغییرات بهره‌وری بر بازنشستگی و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران با استفاده از رویکرد تعادل عمومی پویا- مدل نسل‌های همپوشان OLG، انجمن جمعیت‌شناسی ایران, 9, 7-35.
سازمان برنامه و بودجه. (1402). بودجه کل کشور برای سال 1402.
سازمان برنامه و بودجه. (1403). بودجه کل کشور برای سال 1403
رجبی، زینب، گرامی، احمد. (1396). بررسی وضعیت مالی، بیمه‌ای و اقتصادی صندوق‌های بازنشستگی.
زرگر کوچه، نرگس، سروش راد، سمیرا. (1399). بررسی ابعاد پایداری مالی در بخش عمومی. فصلنامه حسابداری و بودجه‌ریزی بخش عمومی, 2, 24-36.
سازمان بین‌المللی تأمین اجتماعی. (1396). رهنمودهای اکچوئریال طرح‌های تأمین اجتماعی اتحادیه بین‌المللی تأمین اجتماعی و سازمان بین‌المللی کار. معاونت رفاه اجتماعی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی. انتشارات میرماه.
سازمان تأمین اجتماعی. (1400). داده‌ها سری زمانی سازمان تأمین اجتماعی.
سازمان تأمین اجتماعی. (1402). داده‌ها سری زمانی سازمان تأمین اجتماعی
سازمان تأمین اجتماعی. (۱۴۰۰). نسبت جمعیت تحت پوشش به جمعیت کل کشور.
صندوق بازنشستگی کشوری (1402)، داده‌ها سری زمانی صندوق بازنشستگی کشوری.
صندوق حمایت و بازنشستگی فولاد (1402)، داده‌ها سری زمانی صندوق حمایت و بازنشستگی فولاد.
عبدلی، جعفری. (1399). بررسی آثار تغییرات جمعیتی بر پایداری مالی صندوق بازنشستگی با استفاده از مدل نسل‌های همپوشان مبتنی بر رویکرد DSGE، نشریه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی, 96
فاروجی، محمد داوود، صمدی، سجاد، اصفهانی، رضا، فخار، مهدی، میلانی، محمدعلی. (1390). شبیه‌سازی یک الگوی نسل‌های همپوشان 55 دوره‌ای با رویکرد به‌سازی نظام بازنشستگی ایران. فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی, 1, 173-203.
کردستانی، غلامرضا، محمدی، مهدی. (1399). شاخص‌های ارزیابی پایداری مالی بخش عمومی. مطالعات حسابداری و حسابرسی, 9, 5-16.
گلاب، سمانه. (1399). اثرات اصلاحات پارامتریک و ساختاری بر پایداری مالی نظام بازنشستگی در ایران: مطالعه موردی سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری. پایان‌نامه دکتری دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا.
گلاب، سمانه، بزازان، فاطمه. (1399). بررسی اثرات اصلاحات پارامتریک بر پایداری مالی و رفاه بازنشستگان در سازمان تأمین اجتماعی. نشریه رفاه اجتماعی, 76.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی. (1396). رهنمودهای اکچوئریال طرح‌های تأمین اجتماعی. دبیرخانه هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی و صندوق‌های تابعه
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (1402). گزارش عملکرد صندوق‌های بازنشستگی
Abdoli, J., & Jafari, M. (2020). Investigating the impact of demographic changes on the financial sustainability of the pension fund using an overlapping generations model based on the DSGE approach. Research and Economic Policies Journal, 96.
Auerbach, A. J., & Kotlikoff, L. J. (2022). The impact of pension reform on household savings and consumption: A DSGE analysis. Journal of Economic Perspectives, 36(2), 55-78.
Ando, A., & Modigliani, F. (1963). The “Life Cycle” hypothesis of saving: Aggregate implications and tests. The American Economic Review, 53(1), 55–84. http://www.jstor.org/stable/1817129
Barr, N., & Diamond, P. (2006). The economics of pensions. Oxford Review of Economic Policy, 22(1), 15–39. http://www.jstor.org/stable/23607164
Beetsma, R. M. W. J., Romp, W. E., & Vos, S. J. (2013). Intergenerational risk sharing, pensions, and endogenous labour supply in general equilibrium. The Scandinavian Journal of Economics, 115(1), 141–154. http://www.jstor.org/stable/23356997
Bielecki, M., Goraus, K., Hagemejer, J., Makarski, K., & Tyrowicz, J. (2015). Small assumptions (can) have a large bearing: Evaluating pension system reforms with OLG models. Economic Modelling, 48, 210-221.
Bijlsma, M., Bonekamp, J., van Ewijk, C., et al. (2018). Funded pensions and economic growth. De Economist, 166, 337–362. https://doi.org/10.1007/s10645-018-9325-z
Biletsky, S. (2017). Measuring pension entitlements. World Bank.
Bogomolova, T. (2016). Pension reform options simulation toolkit. World Bank.
Chatterji, S., & Pérez-Cruz, M. (2022). The Impact of Pension Systems on Economic Performance: Evidence from OECD Countries. The European Journal of Economics and Economic Policies, 19(1), 87-105.
Chen, Y. H., & Lin, W. T. (1992). Pension benefits effects on capital market equilibrium, firm value, and financing decisions. Journal of Business Research, 25(1), 1–25. doi:10.1016/0148-2963(92)90002-s
Collinson, D. (2001). Actuarial methods and assumptions used in the valuation of retirement benefits in the EU and other European countries. Group Consultative Actuariel Europeen.
Frankovic, I., Aursland, T. A., Kanik, B., & Saxegaard, M. (2020). State-dependent fiscal multipliers in NORA - A DSGE model for fiscal policy analysis in Norway. Economic Modelling. doi:10.1016/j.econmod.2020.07.017
Iwegbu, O. (2020). Pension fund, financial development and output growth in Nigeria. Journal of Economics and Finance, 44(1), 50-67. https://dc.cbn.gov.ng/bullion/vol44/iss1/2
Kastelein, P. B., & Romp, W. E. (2020). Pension fund restoration policy in general equilibrium. Macroeconomic Dynamics, 24, 1785-1814.
Li, Y., & Wang, J. (2023). The implications of aging population for pension sustainability: DSGE approach. International Journal of Economic Theory, 19(2), 123-145.
Merton, R. C. (1971). Optimum consumption and portfolio rules in a continuous-time model. Journal of Economic Theory, 3, 373-413.
Moreno, C. (2023). The impact of pension systems in labor markets with informality. International Institute of Public Finance.
Morina, F., & Grima, S. (2022). The impact of pension fund assets on economic growth in countries, emerging countries, and developed countries. Quantitative Finance and Economics, 6, 459-504. doi:10.3934/QFE.2022020.
Morina, F., & Grima, S. (2022). Pension fund assets and economic growth: Evidence from DSGE model. Quantitative Finance and Economics, 6(2), 123-145. https://doi.org/10.3934/QFE.2022020
Nam, L. (2022). Optimal progressive pension systems in a life-cycle model with heterogeneity in job stability. VfS Annual Conference 2022 (Basel): Big Data in Economics, 264015, Verein für Socialpolitik / German Economic Association.
Obstbaum, M., Oinonen, S., Pönkä, H., Vanhala, J., & Vilmi, L. (2023). Transmission of recent shocks in a labour-DSGE model with wage rigidity. BoF Economics Review, 1/2023, Bank of Finland.
Rajabi, A., & Gerami, Z. (2017). Analyzing the financial, insurance, and economic status of pension funds.
Roger F. Murray. (1968). The impact of pensions on the capital markets: Private funds. In Economic aspects of pensions (pp. 67-97). National Bureau of Economic Research, Inc.
Sheiner, L. (2023). The sustainability of state & local pensions: A public finance approach. Issue in Brief 23-8. Chestnut Hill, MA: Center for Retirement Research at Boston College.
Social Insurance Office. (2021). The status of pension funds. Ministry of Cooperatives, Labour, and Social Welfare.
Social Security Organization. (2021). The ratio of the covered population to the total population in Iran.
Social Security Organization. (2021). Time-series data of the Social Security Organization.
Steindel, C. (2020). Public pension shortfalls and state economic growth: A preliminary examination. Bus Econ, 55, 138–149. https://doi.org/10.1057/s11369-020-00183-3.
Su, C., & Li, X. (2012). The impact of social security on urban residents’ consumption: A case of Shandong Province. J. Shandong Univ, 6, 81–86.
Welch, M., & McGee, J. (2016). Modeling pension costs. Urban Institute.
Wiener, M. (2019). Introduction to the prost model and modeling. World Bank.
World Bank. (2016). Financial stability, Global financial development report.
Zargarkuche, N., & Soroushrad, S. (2020). Analyzing financial sustainability dimensions in the public sector. Public Sector Accounting and Budgeting Quarterly, 2, 24–36.
Zhang, J. (2008). Effects of social security wealth on the consumption of Chinese urban households. J. Shandong Univ, 3, 105–112.
Zhao, Q., Li, Z., & Chen, T. (2016). The impact of public pension on household consumption: Evidence from China’s survey data. Sustainability, 8(9), 890. doi:10.3390/su8090890.
Zviniene, A. (2017). Pension reform options simulation toolkit. World Bank.
Kumar, R., & Sinha, A. (2022). Pension systems and demographic changes: A DSGE model analysis. Economic Modelling, 106, 105675.
Böhl, M., & Kallweit, M. (2022). The impact of demographic change on pension systems: DSGE approach. Journal of Economic Dynamics and Control, 136, 104305.