تحلیل تضاد نمایندگی با تأکید بر ابعاد مدیریت سود، کیفیت حسابرسی و هزینه حقوق صاحبان سهام؛ رویکرد نظریه بازی ها

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

زهرا مقدم ¹ , حمزه دیدار ² , کیومرث شهبازی ³ , علی عبادیان ⁴

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران، [e-mail]
2 - دانشیار، گروه حسابداری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران (نویسنده مسئول)، [e-mail]
3 - استاد، گروه علوم اقتصادی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران، [e-mail]
4 - استاد، گروه ریاضی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران، [e-mail]

تاریخ دریافت : 1402/06/01 تاریخ پذیرش : 1402/11/10 تاریخ انتشار : 1402/11/21

کلید واژه: ابعاد مدیریت سود, تئوری بازی¬ها, تعادل نش, کیفیت حسابرسی, نرخ هزینه¬ سرمایه سهام عادی.,

چکیده مقاله :

هدف این مقاله تشریح و تبیین رفتار استراتژیک مدیران و سهامداران در محیط تعاملی-تعارضی شرکت¬های سهامی با استفاده از ابزار نظریه بازی¬ها و در قالب بازی¬های علامت-دهی است. بدین صورت که ابتدا مدیر با در نظر گرفتن سطح کیفیت کنترل¬های داخلی، اقدام به (مدیریت سود فریبنده، آگاهی¬دهنده) کرده و سپس سهام¬دار با استراتژی¬های (هزینه¬سرمایه بالا، هزینه سرمایه پایین) و نیز (دریافت خدمات حسابرسی با کیفیت بالا، دریافت خدمات حسابرسی با کیفیت پایین) به آن واکنش نشان می¬دهد. یافته¬های مقاله ، به-صورت نظری، شروط لازم برای برقراری تعادل در استراتژی¬های (مدیریت سود فریبنده، هزینه سرمایه بالا)، (مدیریت سود فریبنده، دریافت خدمات حسابرسی با کیفیت بالا) در محیط کنترل¬های داخلی ضعیف و همچنین استراتژی¬های (مدیریت سود آگاهی¬دهنده، هزینه سرمایه پایین)، (مدیریت سود آگاهی¬دهنده، دریافت خدمات حسابرسی با کیفیت پایین) در محیط کنترل¬های داخلی قوی را بیان می¬دارد. نتایج این مقاله ضمن ارائه بینشی در زمینه علل گزینش استراتژی¬های گوناگون از جانب مدیران و سهام¬داران، به یافتن نقطه تعادلی در منافع طرفین بازی منجر می¬شود که در آن طرفین بازی یعنی مدیر و سهام¬دار از منافع خود راضی باشند.

چکیده انگلیسی:

This article aims to describe and explain the strategic behavior of managers and shareholders in the interactive conflict environment of joint-stock firms using the tools of game theory, specifically through signaling games. Managers, considering the quality of internal controls, engage in both deceptive and informative earnings management strategies. Shareholders then respond with strategies involving high or low capital costs and opt for either high or low-quality audit services. The findings of the research outline the theoretical conditions necessary for establishing balance in strategies such as deceptive earnings management with high capital costs and deceptive earnings management with high-quality audit services in environments characterized by weak internal controls. Additionally, it highlights the conditions required to establish equilibrium in strategies like informative earnings management with low capital costs and informative earnings management with low-quality audit services within environments boasting strong internal controls.

منابع و مأخذ:

- جودی، سمیرا و منصورفر، غلامرضا (1399). نقش کیفیت حسابرسی بر رابطه بین عدم تقارن اطلاعاتی و ابعاد آگاهی دهندگی و فریبندگی مدیریت سود. پژوهش های حسابداری مالی، 12(1)، 38-19.
- رهنمای رودپشتی، فریدون و بیات، علی (1391). تعامل سازمانی حسابداری مدیریت و حاکمیت شرکتی: تبیین یک روش نوین برای تفسیر مشکل نمایندگی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 1(1)، 18-1.
- صادقی، حسین و تمری، اقلیم (1394). بررسی طرح اسقاط خودروهای فرسوده با رویکرد نظریه بازی‌ها. مدلسازی اقتصادی، 8(28)، 102-83 .
- عبدلي، قهرمان (1391). نظريه بازي¬ها و كاربردهاي آن (بازيهاي اطلاعات ناقص، تكاملي و همكارانه). انتشارات سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني (سمت): تهران، چاپ اول.
- عرب کیاسری، محسن و عبدی، سامان (1394). طراحی و تحلیل بازی استراتژیک مدیر ـ سهامدار: به‎ کارگیری نظریه‌های بازی، مدیریت سود و حاکمیت شرکتی. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 22(2)، 242-221.
- گیبونز، رابرت (1397). کاربرد نظریه بازی در اقتصاد، ترجمه کیومرث شهبازی. انتشارات سمت: تهران، چاپ اول.
- محمدی، ناهید، بهار مقدم، مهدی و پورحیدری، امید (1401). تأثیر مکانیزم¬هاي حاکمیت شرکتی بر رابطه چسبندگی انتظارات مدیران و بازده آتی سهام. مطالعات تجربی حسابداري مالی، 19(73)، 56-27.
- معصوم زاده، فرامرز و شهبازی، کیومرث (1400). تحلیل تعامل رانندگان و پلیس راهور (کاربرد نظریه بازی‌ها). مدلسازی اقتصادی، 15(56)، 14-1.
- ولی نیا، سید نیما، رنجبر، محمد حسین، خدادادی، داوود و سالاری، حجت الله (1401). واکنش بازار سهام به مدیریت سود، ریسک شرکت و ضعف کنترل های داخلی. دانش سرمایه‌گذاری، 11(42)، 578-563 .
- Abdeli, G. (2012). Game theory and its applications (incomplete, evolutionary and cooperative information games). Organization for the study and compilation of human sciences books (Samt): Tehran, first edition. (In Persian)
- Arab Kiasri, M., & Abdi, S. (2015). Designing and analyzing the manager-shareholder strategic game: applying game theories, profit management and corporate governance. Accounting and Auditing Reviews, 22(2), 221-242. (in persian)
- Chan, K. & Chan, L. & Jegadeesh, N. & Lakonishok, J. (2018). Earnings quality and stock
returns. Journal of Business, 79(3), 1041-1082.
- Fischbacher, U. Stefani, U. (2007). Strategic errors and audit quality: An experimental investigation. The Accounting Review, 82(3), 679–704.
- Gibbons, R. (2018). The application of game theory in economics, translated by Kyomarth Shahbazi. Samt Publications: Tehran, first edition. (in persian)
- Jensen, M. C & Meckling, W. H. (1976). Theory of the firm: managerial behavior, agency costs, and ownership structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305-360.
- Joudi, S., & Mansourfar, G. (2020). The role of audit quality on the relationship between information asymmetry and both informative and deceptive dimensions of income smoothing. Financial Accounting Research, 12(1), 19-38. (in persian)
- Khan, M. K., Qin, Y., & Zhang, C. (2022). Financial structure and earnings manipulation activities in China. The World Economy, 45(8), 2593-2621.
- Kim, J-B. & Sohn, B.C. (2013). Real earnings management and cost of capital. Accounting Public Policy, 32(6), 518–543.
- Li, X. (2022). The mediating effect of internal control for the impact of institutional shareholding on corporate financial performance. Asia‐Pacific Journal of Financial Studies, 51(2), 194-222.
- ‏Masoumzadeh, F., & Shahbazi, K. (2022). Analysis of driver-police interaction using game theory. Economic Modeling, 15(56), 1-14. (in persian)
- Mohammadi, N., Bahar Moghadam, M., & Pourheidari, O. (2022). The effect of corporate governance mechanisms on the relationship between the stickiness of managers' expectations and future stock returns, Financial Accounting Empirical Studies, 19(73), 27-56. (in persian)
- Purwaka, A. J., Firmansyah, A., Qadri, R. A., Dinarjito, A., & Arfiansyah, Z. (2022). Cost of capital, corporate tax plannings, and corporate social responsibility disclosure. Jurnal Akuntansi, 26(1), 1-22.‏
- Rahnamaye roodposhti, F., & Bayat, A. (2012). Organizational interaction of management accounting and corporate governance: explaining a new method to interpret the agency problem, Management Accounting and Auditing Knowledge, 1(1), 1-18. (in persian)
- Sadeghi, H., & Tamri, E. (2015). Evaluation of accelerated vehicles retirement program by game theory approach. Economic Modeling, 8(28), 83-102. (in persian)
- Saffar, Y., Nodeh, F. M., Rezaei, F., & Sadrara, M. (2021). Investigating the relationship between manager and shareholder using game theory: Applying accounting conservatism and financial reporting quality. Journal of Contemporary Issues in Business and Government, 27(2), 843.‏
- Vali Nia, S., Ranjbar, M., Khodadad, D., & Salari, H. (2022). Stock market reaction to profit management, company risk and weak internal controls. Investment Knowledge, 11(42), 578-563. (in persian)
- Wan, X. (2014). Cooperation and game between producers and managers based on the linear contract. Journal of Applied Mathematics, 2014 (1), 1-7.