شناسایی مولفه‌های افشای داوطلبانه بین نظام راهبری شرکتی و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

حسین پارسیان ¹ (دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.)
حسین کاظمی ² (استادیار گروه حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران،)
جواد رضا زاده ³ (دانشیار حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1397/01/23 تاریخ پذیرش : 1397/03/16 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: D82, M41, واژه‌های کلیدی: افشای داوطلبانه, نظام راهبری شرکتی, عدم‌تقارن اطلاعاتی, عملکرد مالی. طبقه بندی JEL : G34,

چکیده مقاله :

در این پژوهش، مولفه‌های افشای داوطلبانه و تاثیر نظام راهبری شرکتی بر عدم‌تقارن اطلاعاتی شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران بررسی می‌شود. با استفاده از روش پیمایشی، نمونه‌ای هدفمند مشتمل بر 102 مصاحبه‌شونده و با استفاده از روش نمونه‌گیری حذفی تعداد 186 شرکت فعال در سال مالی 1395 به عنوان نمونه انتخاب شدند. با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تاییدی با رویکرد حداقل مربعات جزئی و نرم افزار‌ SmartPLS، یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سازوکارهای نظام راهبری شرکتی بر افشای داوطلبانه، عملکرد مالی و عدم‌تقارن اطلاعاتی شرکت‌ها تاثیر مثبت و معناداری دارند. افشای داوطلبانه شرکت‌ها تاثیری مثبت و معنادار بر تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه دارند. همچنین عملکرد مالی شرکت‌ها تاثیر معناداری بر تقارن اطلاعاتی شرکت‌ها در نمونه مورد بررسی نداشته است. در نهایت می‌توان گفت که با استقرار سازوکارهای راهبری شرکتی مناسب، زمینه افشای داوطلبانه اطلاعات شرکت‌ها، شفافیت اطلاعاتی و تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه فراهم و این مهم می‌تواند در کارآمد شدن بازار مالی به بهبود عملکرد شرکت‌ها موثر واقع شود. Abstract In this study the voluntary disclosure components and the impact of corporate governance on information asymmetry in active companies listed in Tehran stock exchange are investigated. Using survey method, Purposive sampling consisted of 102 interviewees and using Knockout sampling method a total of 186 active companies were selected in the fiscal year of 2017. Using the Structural Equation Modeling (SEM) of confirmatory factor analysis with partial least squares method by Smart-PLS software, The results indicate that the corporate governance mechanisms have a positive and significant impact on voluntary disclosure, financial performance and information asymmetric of companies. The voluntary disclosure of companies has a positive and significant effect on the information symmetry in the capital market. Also, the financial performance of companies has no significant effect on the information symmetric of companies. Finally, it can be said that with the establishment of appropriate corporate governance, the field of voluntary disclosure of companies, information transparency and information symmetry in the capital market is obtained; this can be effective in improving the financial performance of the financial market.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

1)     آذر، عادل؛ غلامزاده، رسول و قنواتی، مهدی (1391). مدلسازی مسیری- ساختاری در مدیریت، چاپ اول، انتشارات نگاه دانش.

2)     کاردان، بهرام (1375). افزایش سرمایه و تأثیر آن بر نرخ هزینه سرمایه و نرخ بازده شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه تهران.

3)     کاشانی پور، محمد؛ زنجیردار، مجید؛ پارچینی پارچین؛ سید مهدی و   بابازاده؛ سیدجواد (1392). رابطه‌ی بین افشای اختیاری و مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 5 (19)، 68-43.

4)     کاظمی، حسین؛ و عاطفه محمدنژاد (1390). بررسی رابطه­ی بین مالکیت نهادی با عدم تقارن اطلاعاتی و عملکرد مالی شرکت­ها، فصلنامه­ی پژوهش­های تجربی حسابداری مالی، شماره دوم، 128-110.

5)     مهدوی، غلامحسین و علیزاده طلاتپه، وحید (1394). بررسی رابطه‌ی بین حاکمیت شرکتی و سطح افشای داوطلبانه در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پیشرفت‌های حسابداری، 7 (1)، 228-201.

6)      هومن، حیدر علی (1391). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل،چاپ پنجم، تهران: انتشارات سمت.

7)      Ajinkya, B., Bhojraj, S. And Sengupta, P. (2005). The Association between Outside Directors, Institutional Investors and the Properties of Management Earnings Forecasts. Journal of Accounting Research, 43 (3): 343–376.

8)      Alves, H. S., Canadas, N., & Rodrigues, A. M. (2015). Voluntary disclosure, information asymmetry and the perception of governance quality: An analysis using a structural equation model. Tékhne, 13(1), 66-79.

9)      Baek, H. Y., Johnson, D. R., & Kim, J. W. (2009). Managerial ownership, corporate governance, and voluntary disclosure. The Journal of Business and Economic Studies, 15(2), 44.

10)   Berle, A. and Means, G (1932). The Modern Corporation and private property, Macmillan: New York.

11)   Binh, T. Q. (2012). Voluntary disclosure information in the annual reports of non-financial listed companies: the case of Vietnam. Journal of Applied Economics and Business Research, 2(2), 69-90.

12)   Black, B., Jang, H., Kim, W., (2006). Does corporate governance predict firms' market values?و Evidence from Korea.

13)   Boesso, G. and K. Kumar, (2007). Drivers of corporate voluntary disclosure: A framework and empirical evidence from Italy and the United States. Accounting, Auditing & Accountability Journal, Vol. 20, No. 2, pp. 269 - 296.

14)   Botosan, C. A. (1997). Disclosure level and the cost of equity capital. Accounting Review, 72(3), 323 −349.

15)   Bushman, R., Piotroski, J. and Smith, A. (2003). What Determines Corporate Transparency? Unpublished Paper, University of Chicago

16)   Buzby, S. L. (1974). Selected items of information and their disclosure in annual reports. The Accounting Review, 49(3), 423-435.

17)   Cerf, R. A. (1961). Corporate Reporting and Investment Decisions, Berkeley, CA, University of California Press.

18)   Chau, G. K. and S. J. Gray (2002). Ownership structure and corporate voluntary disclosure in Hong Kong and Singapore. The International Journal of Accounting, Vol. 37, pp. 247-265.

19)   Cheng, E.; Stephen C. M.; and M. Courtenay (2006). Board composition, regulatory regime and voluntary disclosure. The International Journal of Accounting, Vol.41, pp. 262–289.

20)   Chow, C. W. & Wong-Boren, A. (1987). Voluntary financial disclosure by Mexican corporations. The Accounting Review, 62, 533-541.

21)   Cronbach, L. J., (1951). Coefficient alpha and the internal structure of test, Psychometrical, 16(3), 297-334.

22)   Davari A & Rezazadeh A. (2013). Structural equation modeling with PLS. Tehran: Jahad University; 215, 224.

23)   Diamond, D. W. and R. E. Verrecchia (1991). Disclosure, liquidity and the cost of capital. Journal of Finance Vol. 46, pp. 1325-1359.

24)   Dye, R. (1998). Investor sophistication and voluntary disclosure. Review of Accounting Studies, Vol. 3, No. 3, pp. 261-87.

25)   Eng, L. L. and Y. T. Mak (2003). Corporate governance and voluntary disclosure. Journal of Accounting and Public Policy, Vol. 22, No. 4, pp. 325-45.

26)   Fornell C & Larcker DF. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research; 18(1): 39-50

27)   Graham, J. R. and Koski, J. and R. Loewenstein (2003). Information flow and liquidity around anticipated and unanticipated dividend announcements. Available at: http://ssrn.com, Available online 21 September 2013.

28)   Haggard, K. S.; Martin, X.; and R. Pereira (2008). Does voluntary disclosure improve stock price informativeness? Financial Management, Vol. 37, pp. 747- 768.

29)   Hair Jr JF, Hult GTM, Ringle C & Sarsted M. (2013). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). Thousand Oaks: SAGE: 32-6, http://www.sagepub.com/books/Book237345.

30)   Hassan, O. A. G., Romilly, P., Giorgioni, G. & Power, D. (2009). The value relevance of disclosure: Evidence from the emerging capital market of Egypt. International Journal of Accounting, 44 (1), 79- 102.

31)   Ho, P., and Taylor, G. (2013). Corporate governance and different types of voluntary disclosure. Pacific Accounting Review, 25 (1), 4-29.

32)   Ho, S. S. M. and K. S. Wong (2001). A study of the relationship between corporate governance structures and the extent of voluntary disclosure. Journal of International Accounting, Auditing & Taxation, Vol. 10, pp. 139-156.

33)   Huafang, X. and Y. Jianguo (2007). Ownership structure, board composition and corporate voluntary disclosure: Evidence from listed companies in China. Managerial Auditing Journal, Vol. 22, No. 6, pp. 604-619.

34)   Iatridis, G. and P. Alexakis (2012). Evidence of voluntary accounting disclosures in the Athens Stock Market. Review of Accounting and Finance, Vol. 11, No. 1, pp. 73 - 92.

35)   Jafari Samimi A., Mohammadi R. (2011). Measuring Customer Satisfaction Index (CSI) in Iranian Tile Industry Using PLS Path Modeling Technique, Middle-East Journal of Scientific Research; 8(1): 141-149.

36)   Jensen, M. C. and W. H. Meckling (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs, and ownership structure. Journal of Financial Economics, Vol. 3, No. 4, pp. 305-360.

37)   Jiang, H.; Habib, A.; and B. Hu (2011). Ownership concentration, voluntary disclosures and information asymmetry in New Zealand. The British Accounting Review, Vol. 43,pp. 39–53.

38)   Karamanou, I., & Vafeas, N. (2005). The association between corporate boards, audit committees, and management earnings forecasts: An empirical analysis. Journal of accounting research, 43(3), 453-486.

39)   Kristandl, G. and N. Bontis (2007). The impact of voluntary disclosure on cost of equity capital estimates in a temporal setting. Journal of Intellectual Capital, Vol. 8, No. 4, pp. 577-594.

40)   Li, H. and A. Qi (2008). Impact of corporate governance on voluntary disclosure in Chinese listed companies. Corporate Ownership & Control, Vol. 5, Issue 2, pp. 360-366.

41)   Lokman, N, Cotter, J and Mula, J (2012). Corporate governance quality, incentive factors and voluntary corporate governance disclosures in annual reports of Malaysian publicly listed companies, Corporate Ownership and Control, 10(1), 329-352.

42)   Meek, G. K., Roberts, C. B., & Gray, S. J. (1995). Factors influencing voluntary annual report disclosures by US, UK and continental European multinational corporations. Journal of international business studies, 26(3), 555-572.

43)   Nunnally, J.C., (1978). Psychometric theory, Second ed. McGraw-Hill, New York.

44)   Orens, R., Aerts, W., & Lybaert, N. (2009). Intellectual capital disclosure cost of finance and firm value. Management Decision, 47(10), 1536-1554.

45)   Petersen, C. and T. Plenborg (2006). Voluntary disclosure and information asymmetry in Denmark. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, Vol. 15, pp. 127-149.

46)   Rouf, Abdur and Abdullah-Al, Harun (2011). Ownership Structure and Voluntary Disclosure in Annual Reports of Bangladesh, the Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 5(1), 129-139.

47)   Satta, Giovanni and Parola, Francesco and Profumo, Giorgia and Penco, Lara (2015). Corporate governance and the quality of voluntary disclosure: Evidence from medium-sized listed firms, International Journal of Disclosure and Governance, 12(1), 144-166.

48)   Shin, Y. (2002). The effect of product market competition on cororate voluntary disclosure decisions. http://ssrn.com, Available online 5 August 2013.

49)   Sihombing, J., & Pangaribuan, H. (2017). A Study of Corporate Governance Structure, Disclosure and Information Asymmetry in Indonesia Banking Industry. Jurnal Akuntansi, 21(2), 156-169.

50)   Sukthomya, D. (2011). The empirical evidence of voluntary disclosure in the annual reports of listed companies: the case of Thailand (Doctoral dissertation, University of Nottingham).

51)   Tenenhaus M, Vinzi VE, Chatalin YM & Lauro C. (2005). PLS path modeling. Computational Statistics & Data Analysis, 48(1): 159-205.

52)   Uyar, A. and M. Kiliç (2012). Value relevance of voluntary disclosure: evidence from Turkish firms. Journal of Intellectual Capital, Vol. 13, Iss: 3, pp. 363 - 376.

53)   Van de ven, A., and Ferry, D., (1979). Measuring and assessing organizations, John Wiley, New York.

54)   Varghese, R. (2011). Voluntary annual report disclosures of manufacturing companies in India and their linkages with organizational demographics. South Asian Journal of Management, 18(4), 23-43.

 

 

پیوست‌ها

پیوست 1- مولفه‌‌ها و شاخص‌های افشای داوطلبانه

ابعاد افشای داوطلبانه		شاخص ها	چارچوب‌های پیشنهادی گزارشگری مالی و پژوهش‌های محققان مختلف
پیشینه اطلاعاتی	اطلاعات عمومی	تاریخچه فعالیت شرکت	انجمن حسابداران رسمی آمریکا، هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی، سرف (1961)، بازبی (1974)، میک و همکاران (1995)، چو و ونگ بورن (1987)، بوتوسان (1997)، حسن و هکاران (2009)، ساکتوما (2011)، وارگس (2011)، بینه (2012)، آلوز و همکاران (2015)
		جایگاه شرکت در صنعت
		مهمترین وقایع سال‌های گذشته
		ریسک های عمده شرکت
	استراتژی شرکت	اهداف و استراتژیهای کلی شرکت و بخش های تجاری
		استراتژیهای تولید، مالی و سرمایه‌گذاری و بازاریابی
	سیاست ها و اقدامات	عملکرد و دستاوردهای مهم شرکت
		دعاوی حقوقی و وضعیت آن
چشم انداز آتی		طرح های  آتی توسعه کمی و کیفی محصولات	انجمن حسابداران رسمی آمریکا، هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی، بازبی (1974)، میک وهمکاران (1995)، چو و ونگ بورن (1987)، بوتوسان (1997)، حسن و هکاران (2009)، وارگس (2011)، بینه (2012)، آلوز و همکاران (2015)
		پروژه های آتی تحقیق و توسعه
		برنامه‌های آتی برای بهبود عملکرد و افزایش سودآوری
راهبری شرکتی و فرآیندهای داخلی	اطلاعات هیئت مدیره شرکت	سوابق آموزشی و حرفه‌ای اعضای هیئت مدیره و مدیران اجرایی	انجمن حسابداران رسمی آمریکا، هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی، سرف (1961)، بازبی (1974)، میک وهمکاران (1995)، چو و ونگ بورن (1987)، بوتوسان (1997)، حسن و هکاران (2009)، ساکتوما (2011)، وارگس (2011)، بینه (2012)
		عضویت اعضای هیئت مدیره در هیئت مدیره دیگر شرکتها
		تعداد سهام نگهداری شده توسط اعضای هیات مدیره و مدیران اجرایی
		تعداد جلسات سالانه هیئت مدیره و حضور اعضا
		موضوعات مورد بررسی در جلسات هیئت مدیره و مصوبات آنها
		حقوق و مزایا/ حق الزحمه اعضای هیئت مدیره و مدیران اجرایی
		وجود سیستم کنترل داخلی درست و سالم
		موظف یا غیر موظف بودن اعضای هیئت مدیره
		کمیته های تخصصی هیئت مدیره و شرح فعالیت آنها
		سیاست پاداش برای مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره
		اطلاعاتی درباره حسابرس مستقل و بازرس قانونی شرکت
		توضیحاتی درباره دلایل تغییر حسابرس
		توضیحاتی درباره واحد حسابرسی داخلی
	فرآیندهای داخلی	اقدامات در زمینه حذف فعالیتهای فاقد ارزش افزوده
		بکارگیری تکنیک های نوین حسابداری مدیریت در تولید
		اقدامات مربوط به بهبود کیفیت فرآیندهای تولید
		ارائه نسبتهای بهره‌وری تولید
نوآوری و رشد	نوآوری	دستاوردهای تحقیق و توسعه	چو و ونگ بورن (1987)
		هزینه‌های تحقیق و توسعه
	رشد	مطالعات جهت افزایش ظرفیت کارخانه
		درصد پیشرفت پروژه های تحقیقاتی
		تاثیر تکمیل پروژه بر عملکرد
اطلاعات فروش و مشتریان		ترکیب مشتریان عمده	آلوز و همکاران (2015)
		مشخصات بازارهای خارجی
		سهم بازار و تحلیل آن نسبت به رقبا
		گواهینامه رعایت حقوق مصرف کنندگان
		اقدامات برای مدیریت فروش و شناسایی مشتریان و بازارهای جدید
		اقدامات انجام شده برای افزایش رضایت مشتری
		دریافت گواهینامه های مرتبط با فروش و خدمات پس از فروش
سرمایه انسانی		اطلاعات کارکنان برحسب نوع استخدام ، تحصیلات، سن، سابقه	بازبی (1974)، چو و ونگ بورن (1987)، حسن و هکاران (2009)، وارگس (2011)، بینه (2012)، آلوز و همکاران (2015)
		سرانه آموزش (نفر – ساعت)
		اقدامات انجام شده درباره سلامت، ایمنی و رفاه کارکنان
		ارائه اطلاعاتی درباره سطح رضایت‌مندی کارکنان
		بهره‌وری نیروی کار
		توصیف سیستم پاداش
		سیاست احراز صلاحیت کارکنان
		ارزش ایجاد شده توسط کارکنان
		استراتژی سنجش سرمایه انسانی
عملکرد اجتماعی و زیست محیطی	عملکرد اجتماعی	اقدامات انجام شده در راستای توسعه اقتصادی و خودکفایی کشور	بازبی (1974)، میک و همکاران (1995)، چو و ونگ بورن (1987)، حسن و هکاران (2009)، وارگس (2011)، بینه (2012)
		حمایت از دانشگاه، دانشجویان و نخبگان
		اقدامات در مبارزه با پولشویی
		هزینه‌های اجتماعی
	عملکرد زیست محیطی	هزینه‌های زیست محیطی
		اقدامات مربوط به رعایت قوانین و مقررات در رابطه با محیط زیست
		دریافت جوایز  برای حمایت از محیط زیست
اطلاعات مالی	تجزیه و تحلیل ریسک	ریسک نوسانات نرخ ارز و تحلیل آن	انجمن حسابداران رسمی آمریکا، هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی، سرف (1961)، میک و همکاران (1995)، چو و ونگ بورن (1987)، حسن و هکاران (2009)، ساکتوما (2011)، وارگس (2011)، بینه (2012)
		ریسک تجاری و تحلیل آن
		ریسک مالی و تحلیل آن
		ریسک تغییر قوانین داخلی و خارجی
		ریسک کیفیت محصولات
		ریسک نقدینگی و تحلیل آن
		ریسک نرخ بهره و تحلیل آن
		اقدامات انجام شده برای مواجه با ریسک‌ها
	نسبت های مالی	نسبت آنی
		نسبت جاری
		نسبت گردش موجودی کالا
		دوره وصول مطالبات
		نسبت گردش عملیات
		نسبت بدهی
		بازده حقوق صاحبان سهام
		بازده دارایی ها
		بازده سرمایه در گردش
		تحلیل تغییرات در نسبتهای مالی
	سهام و عملکرد مالی	تحلیل تغییرات در سرمایه گذاری های
		تحلیل تغییرات در وضعیت نقدینگی
		تحلیل تغییرات در ساختارسرمایه
		روند سود تقسیمی هر سهم و تحلیل آن
		روند تغییرات قیمت سهام و تحلیل آن
		رتبه کیفیت افشا
		اقدامات در خصوص تکالیف مجمع سنوات قبل
		ارزش دفتری سهام
		جریان نقدی سهام
		نسبت قیمت به سود هر سهم
		نسبت نقدشوندگی سود

 

 

 

یادداشت‌ها