ارزیابی هزینه رفاهی ناشی از اثرات افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر هزینه‌های رفاهی مصرف کننده در ایران
محورهای موضوعی : اقتصاد مالی
محمد شریف کریمی
1
(استاد یار اقتصاد،دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج کردستان.ایران)
قدرت اله امام وردی
2
(استاد یار اقتصاد،دانشگاه آزاد اسلامی واحدتهران مرکزی.تهران.ایران)
کلید واژه: O18, واژگان کلیدی: حامل‌های انرژی, شاخص‌های اندازه گیری رفاه (CV, EV), تابع تقاضای AIDS طبقه بندی JEL : I32,
چکیده مقاله :
در این مطالعه، با استفاده از شاخص های اندازه گیری هزینه رفاهی ([1]EV, [2]CV) و با بکارگیری تابع تقاضای AIDS[3] به بررسی اثر افزایش قیمت حامل های انرژی بر روی هزینه رفاهی مصرف کنندگان در ایران می پردازد. داده های به کار گرفته شده شامل قیمت حامل های انرژی (بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و گاز مایع)، مقدار و سهم مصرف آن‌ها در بازه زمانی 1387-1353 می باشد. نتایج مدل حاکی از آن است که افزایش در قیمت ها و یا همان واقعی کردن قیمت ها براساس سناریوی قیمتی پیشنهادی دولت منجر به کاهش 5/16% کاهش رفاه مصرف کنندگان در جامعه می شود و برای جبران درآمد افراد جامعه در راستای نیل به سطح رفاه اولیه بایستی سالانه مبلغ 510 هزار ریال پرداخت شود [1]. Equivalent Variation [2]. Compensating Variation [3]. Almost Ideal Demand Systemدر این مطالعه، با استفاده از شاخص های اندازه گیری هزینه رفاهی ([1]EV, [2]CV) و با بکارگیری تابع تقاضای AIDS[3] به بررسی اثر افزایش قیمت حامل های انرژی بر روی هزینه رفاهی مصرف کنندگان در ایران می پردازد. داده های به کار گرفته شده شامل قیمت حامل های انرژی (بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و گاز مایع)، مقدار و سهم مصرف آن‌ها در بازه زمانی 1387-1353 می باشد. نتایج مدل حاکی از آن است که افزایش در قیمت ها و یا همان واقعی کردن قیمت ها براساس سناریوی قیمتی پیشنهادی دولت منجر به کاهش 5/16% کاهش رفاه مصرف کنندگان در جامعه می شود و برای جبران درآمد افراد جامعه در راستای نیل به سطح رفاه اولیه بایستی سالانه مبلغ 510 هزار ریال پرداخت شود [1]. Equivalent Variation [2]. Compensating Variation [3]. Almost Ideal Demand System Abstract In this research, in order to survey and assess the effects of increasing energy carriers on consumers' welfare costs in Iran, measurement indexes of welfare costs(EV,CV) and AIDS demand function has been used. Applied data including energy carriers' price (Gasoline, Kerosene, Gas Oil, Furnace Fuel Oil, and Liquefied Gas); consumption share and quantity are for the period from 1974 to 2008. Model results indicate that increasing in prices or realizing prices in according to government suggested price scenario results decreasing 16.5 % in utility level and in order to compensating consumers' income and achieving their initial utility level, sum of RLS 510,000 should be paid annually.
منابع
1- دکتر علی اکبر خسروی نژاد، اندازه گیری اثرات رفاهی حذف یارانه کالاهای اساسی بر خانوارهای شهری ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره ۵۰ ،1388
2- صلاح منش، احمد و فرهادی، عزیر آ...اثر تورمی افزایش قیمت بنزین، وزارت بازرگانی، 1381
3- لیارد، پی.آر.جی.و والترز، اقتصاد خرد، ترجمه عیاس شاکری، تهران، نشر نی 1377
4- محمد زاده،پرویز، برآورد تقاضای خوراک در جامعه شهری ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی،1378
5- مطالعه بانک مرکزی 1388
6- ترازنامه انرژی سال 1387، نشر معاونت امور برق و انرژی وزارت نیرو، تهیه و تدوین دفتر برنامه ریزی کلان برق و انرژی وزارت نیرو
7- ترازنامه انرژی سالهای مختلف و اطلاعات شرکت ملّی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی
8- دفتر مطالعات اقتصادی برنامه ریزی و بررسی‌های اقتصادی وزارت بازرگانی، بررسی اثر افزایش قیمت بنزین، 1381
9- Anderson, G. and R. Blundell (1983) ‘Testing Restrictions in a Flexible Dynamic Demand System: An Application to Consumers’ Expenditure in Canada’, Review of Economic Studies 50: 397-410.
10- Arthur Lewbel, Nesting the Aids and Translog Demand Systems, International Economic Review, Vol. 30, No. 2. (May, 1989), pp. 349-356.
11- Angus Deaton; John Muellbauer, An Almost Ideal Demand System, The American Economic Review, Vol. 70, No. 3. (Jun., 1980), pp. 312-326
12- Berndt, E.R. and N.E. Savin (1975) ‘Estimation and Hypothesis Testing in Singular Equations Systems with Autoregressive Disturbances’, Econometrica 43: 931-957.
13- Eskeland,G. and Foyozioglu,T.” Is Demand for Polluting Goods Managable? An Econometrics Study Car Ownership Use in Mexico”., Journal of Development Economics., Vol.53,(1997).
14- Buse, A. (1994) ‘ Evaluating the Linearized Almost Ideal Demand System’, American Journal of Agricultural Economics 76: 781-793.
15- Carpentier, A. and H. Guyomard (2001) ‘Unconditional Elasticities in Two-Stage Demand Systems: An Approximate Solution’, American Journal of Agricultural Economics 81(1): 222-229.
16- Chambers, M.J. and K.B. Nowman (1997) ‘Forecasting with the Almost Ideal Demand System: Evidence from Some Alternative Dynamic Specifications’, Applied Economics 29: 935-943.
17- Chern, W.S., K. Ishibashi, K.Taniguchi and Y. Tokoyama (2002) ‘Analysis of Food Consumption Behavior by Japanese Households’, Ohio State University, National Agricultural Research Center and Food and Agriculture Organization of the United Nations.
18- Deaton, A. and J. Muellbauer (1980a) ‘An Almost Ideal Demand System’, American Economic Review 70(3): 312-316.
19- Edgerton, E. (1997) ‘Weak Separability and the Estimation of Elasticities in Multistage Demand’, American Journal of Agricultural Economics 79: 62-79.
20- Green, R. and J.M. Alston (1990) ‘Elasticities in AIDS Models’, American Journal of Agricultural Economics 72:442-445.
21- Houtaker,H.S. “Additive Preferences”., Econometrics ,Vol. 28,(1960).
James A. Chalfant, A Globally Flexible, Almost Ideal Demand System, Journal of Business & Economic Statistics, Vol. 5, No. 2. (Apr., 1987), pp. 233-242. Angus Deaton;
22- Johnston, J. and J. Dinardo (1997) Econometric Methods. U.S.A.: The McGraw-Hill Companies, Inc.
23- LaFrance, JT (1999) ‘Integrability of the Linear Approximate almost Ideal Demand System’, University of California at Berkeley Working Paper 891 (June).
24- Moschini, G. (1998) ‘The semiflexible almost ideal demand system’, European Economic Review 42: 349-364.
25- Dennis C, Cory, Russell L. Gum, William E. Martin, and Ray F. Brokken (1981) ‘Simplified Measurement of Consumer Welfare Change. American Journal of Agricultural Economics, Vol.63, No.4,( November)