بررسی حبابهای قیمتی حوزه سلامت در بازار بورس اوراق بهادار تهران
محورهای موضوعی : اقتصاد مالی
سعید خدا بخش زاده
1
(دکتری اقتصاد بین الملل، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان ، ایران)
محسن زاینده رودی
2
(استادیار گروه اقتصاد ، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان ، ایران.)
سیدعبدالمجید جلایی اسفندآبادی
3
(استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران)
کلید واژه: سلامت, بازار مواد دارویی, حبابهای یگانه و چندگانه, رفتار انفجاری ملایم, دیکی فولر پنجره غلطان,
چکیده مقاله :
وجود حبابهای قیمتی کالاها و داروهای پزشکی در بی‌ثباتی بازار دارویی نقشی اساسی ایفا می کند. از آنجا که بازار مواد دارویی در هر کشوری با سطح توسعه‌یافتگی آن کشور ارتباط مستقیم دارد، بررسی حبابی بودن بازار مواد دارویی، تاریخ‌گذاری و تعیین نوع حبابهای موجود، یگانه یا چندگانه بودن آنها در بازار اهمیت ویژه ای دارد.در این مقالهاز الگوهای نوین کشف و تاریخ‌گذاری حباب چون GSADF و RADF، استفاده شده است. نتایج حاصل از این مطالعه حبابی بودن بازار مواد دارویی را تأیید کرد. تعداد حبابهای موجود در این بازار 8 مورد است که فقط یک مورد از آنها چندگانه و سایر آنها یگانه هستند. در حوزه بازار دارویی بخش سلامت، با بررسی‌های لازم و تشخیص زودهنگام حبابهای قیمتی، میتوان از تبعات حبابی بودن بازار کاست و قیمت‌های کالاهای پزشکی و دارویی را جهت‌دهی و کنترل کرد. The price bubbles in medical commodities and medications can interrupt the pharmaceutical market. Since the pharmaceutical market in each country has a direct relationship with the countries developmental level; The objective of the present study is to explore the bubble of pharmaceutical material, the timing and determining the type of existing bubbles (single or multiple) in this market, using the new methods of discovery and bubble dating such as GSADF and RADF. The results of this study confirmed the bubble of the pharmaceutical market. The number of bubbles in this market is 8, of which only one is multiple and the others are single. bubbles and control the price of medical and pharmaceutical commodities by early recognition of the price bubbles.
1) امینی علیرضا و ذوالفقاری، سعید (1389) تحلیل عوامل موثر بر بهره وری کل عوامل تولید: مطالعه موردی صنایع منتخب داروساری ایران، اقتصاد مالی( اقتصاد مالی و توسعه)، دوره4، شماره 12، صص141-117.
2) باسخا، مهدی؛یاوری، کاظم؛ صادقی، حسین و ناصری،علیرضا (1393) پیری جمعیت و تهدید بیماری هزینه ای بامول در بخش سلامت ایران، مطالعات اقتصادی کاربردی ، دوره 3 ، شماره 9 ، صص 169 - 187.
3) بیاتی، محسن؛ اکبریان، رضا؛ کاووسی، زهرا؛ صدرایی جواهری، احمد؛ امینی رارانی، مصطفی و دلاوری، سجاد (1391) تعیینکنندههای اقتصادی- اجتماعی سلامت در کشورهای غرب اقیانوس آرام: تحلیل دادههای ترکیبی. رفاه اجتماعی ، دوره 12 ، شماره 47 (سلامت 1) ، صص 111 -130 .
4) پناهی، حسین؛ سلمانی، بهزاد و نصیب پرست، سیما (1394) بررسی اثر القایی تعداد پزشکان و تختهای بیمارستانی بر مخارج سلامت در ایران، نظریههای کاربردی اقتصاد ، دوره 2 ، شماره 2 ، صص 25 - 42 .
5) جلالی، ام‌البنین و هاتفی مجومرد، مجید (1395) بررسی وجود حبابهای قیمت در بازار نفت ایران، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران. 20، صص 227-260.
6) حیدری، حسن؛ فعالجو، حمیدرضا؛ نظریان، علمناز ومحمدزاده، یوسف (1392) سرمایه اجتماعی، سرمایه سلامت و رشد اقتصادی در کشورهای خاورمیانه، پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی ، دوره 3 ، شماره 11 ، صص 57 - 74 .
7) سبحانیان، سیدمحمدهادی؛ عبادی، جعفر؛ مهرآرا، محسن واخوانبهبهانی، علی (1393) آزمایش انتخاب گسسته، رویکردی کارا در ارزش گذاری اقتصادی منافع پروژهها و سیاستهای سلامت، مجلس و راهبرد ، دوره 21 ، شماره 80 ، صص 5 - 37 .
8) سپهردوست، حمید و ابراهیمنسب، سمانه (1393) رابطه توسعه بیمه‌ی عمر و رفاه اجتماعی با سلامت در ایران طی سال‌های 1360-1390 ، رفاه اجتماعی. جلد ۱۴ شماره ۵۳ صص ۹۱-۱۰۹.
9) صادقی، سید کمال ؛ متفکرآزاد، محمدعلی و جلیلپور،سالار (1393) بررسیعواملمؤثربرهزینه‌هایبهداشتیبخشخصوصیومقایسه‌یشدتاثرآن‌ها،رفاهاجتماعی. جلد۱۴ شماره ۵۳ ،صص ۵۵-۷۵.
10) عباسی آقا ملکی، حامد؛عبدلی، قهرمان؛ سوری، علی و ابراهیمی، محسن (1397) تأثیر نوآوری بر نوسانات سهام شرکت های داروسازی بورس اوراق بهادار تهران، اقتصاد مالی( اقتصاد مالی و توسعه)، دوره12، شماره45 ، صص49-27.
11) عباسی، غلامرضا؛ محمدی، محمد هادی و نشاط آور، محمدامین (1397) بررسی نقش حباب قیمتی در ایجاد نوسانات در بورس اوراق بهادار تهران( شرکت های منتخب صنایع پتروشیمی و خودرو)، اقتصاد مالی( اقتصاد مالی و توسعه)، دوره12، شماره43 ، صص152-133.
12) فرجی سبکبار ، حسنعلی و وزین، نرگس (1392) مدل ساختاری رابطه سطح سلامت با خدمات بهداشتی- درمانی. رفاه اجتماعی، دوره 13 ، شماره 48 ، صص 27 - 44 .
13) متقی، سمیرا؛ حسینی نسب، سیدابراهیم؛ عصاری آرانی، عباس و عاقلی، لطفعلی (1392) بررسی عوامل موثر بر سرمایهگذاری در بخش سلامت کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (رویکرد اقتصادی- اجتماعی)، دانش سرمایهگذاری ، دوره 2 ، شماره 6 ، صص 123 - 139 .
14) مهدیعلی، پوراحمدو حاتمینژاد، حسین(1393) بررسی و تحلیل سلامت زیست و دسترسی به شاخصهای سلامت در محلات حاشیه نشین، مورد مطالعاتی؛ محله شادقلی خان قم. جغرافیا و برنامهریزی ، دوره 18 ، شماره 49 ، صص 259 - 293 .
15) مهرگان، نادر؛ قاسمی فر، ثمینه؛ سهرابی وفا، حسین و رشید، خسرو (1394) تأثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی روی سلامت روانی در استانهای ایران (1378-1391) ، مجلس و راهبرد ، دوره 23 ، شماره 85 ، صص 85 - 106 .
16) نصراللهی، زهرا، جلالی، ام‌البنین و هاتفی مجومرد، مجید (1395) حبابهای چندگانه‌ی بازار طلا: پیدایش، انفجار و محو کامل، مدلسازی اقتصاد سنجی. دوره 2، شماره 1، صص111-81.
17) Asekome, M O., &Agbonkhese A O. (2015) Macroeconomic variables, stock market bubble, meltdown and recovery: evidence from Nigeria. Journal of Finance, 3(2), 25-34.
18) Bettendorf, T., & Chen, W. (2013) Are there bubbles in the Sterling-dollar exchange rate? New evidence from sequential ADF tests. Economics Letters, 120(2), 350-353.
19) Bohl, M. T., Kaufmann, P., & Stephan, P. M (2013) from hero to zero: Evidence of performance reversal and speculative bubbles in German renewable energy stocks, Energy Economics, 37, 40-51.
20) Caspi, I. (2014) Rtadf: Testing for Bubbles with Eviews. MPRA Paper No. 58791, posted 25. September 2014 15:42 UTC.
21) Chen, W. Y., Liang, Y. W., & Lin, Y. H. (2016) Is the United States in the middle of a healthcare bubble?, The European Journal of Health Economics, 17(1), 99-111.
22) Colombo, G. L., &Montecucco, C. M. (2013) Generic vs brand originator alendronate: analysis of persistence and compliance in five Local Healthcare Units in the Lombardy Region of Italy. Clinical Cases in Mineral and Bone Metabolism, 10(3), 195.
23) Dentzer, S., Knudsen, R. W. S., Weissberg, J., & Gazelle, G. S. (2008) 1464 Medical Technology & Spending: The Next Market Bubble?, Health Affairs.
24) Diba BT, Grossman H. I. (1988) Explosive Rational Bubbles in Stock Prices?, The American Economic Review, 78(3), 520 -530.
25) Emadzadeh, M., Sameti, M., & Safi Dastjerdi, D. (2011) The Relationship between Health Expenditure and Economic Growth. Journal of Health Information Management, 8(7), 918-28.
26) Etienne, X. L., Irwin, S. H., & Garcia, P. (2014) Bubbles in food commodity markets: Four decades of evidence, Journal of International Money and Finance, 42, 129-155.
27) Fama, E. F. (1970) Efficient capital markets: A review of theory and empirical work. The journal of Finance. 25(2), 383-417.
28) Fanti, L., &Gori, L. (2008)\ \Human capital, income, fertility and child policy\, Economics Bulletin, 9(6), 1-7.
29) Farazmand, H., &Hasanpour, S. (2014) The analysis of the effect of private and state educational and health care expenditures on the economic growth of Iran, European Online Journal of Natural and Social Sciences, 2(3 (s)), 19-43.
30) Foy, A. (2012) Understanding the healthcare bubble: how it was inflated, and why it must burst, Journal of American Physicians and Surgeons, 17(2), 45-49.
31) Frogner, B., Waters, H., & Anderson, G. (2011) Comparative health systems. Health care delivery in the United States, New York, Springer Publishing Company, 67-79.
32) Green, C. R . (2008) The healthcare bubble through the lens of pain research, practice, and policy: Advice for the new President and Congress”, The Journal of Pain, 9(12), 1071-1073.
33) HatefiMadjumerd, M., Zamanian, G., ShahikiTash, M. (2017) valuation of Multiple Bubbles in the Stock Market of Tehran, Quarterly Journal of Quantitative Economics.14 (2), 85-110.
34) Homm, U., &Breitung, J. (2012) Testing for speculative bubbles in stock markets: a comparison of alternative methods. Journal of Financial Econometrics, 10(1), 198-231.
35) Kaufman, N. S. (2011) Three “brutal facts” that provide strategic direction for healthcare delivery systems: preparing for the end of the healthcare bubble, Journal of Healthcare Management, 56(3), 163-168.
36) Kindleberger, C. P. (1991) The economic crisis of 1619 to 1623. The Journal of Economic History, 51(1), 149-175.
37) Memarian, E. (2015) The relationship between health care expenditure, life expectancy and economic growth in Iran, Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(10S), 284-290.
38) Phillips PCB, Magdalinos T. (2007) Limit Theory for Moderate Deviations from a Unit Root”, Journal of Econometrics, 136(1), 115 -130.
39) Phillips PCB, Shi S, Yu J. (2013) Testing for Multiple Bubbles 1: Historical Episodes of Exuberance and Collapse in the S&P 500.
40) Phillips PCB, Wu Y, Yu J. (2011) Explosive Behavior in the 1990s NASDAQ: When Did Exuberance Escalate Asset Values? International Economic Review, 52(1), 201-226
41) Phillips PCB, Yu J. (2011) Dating the Timeline of Financial Bubbles During the Subprime Crisis, Quantitative Economics, 2(3), 455 -491.
42) Phillips, P. C., Shi, S., & Yu, J. (2014) Supplement to two papers on multiple bubbles. Manuscript, 2015b, available from https://sites. google. com/site/shupingshi/TN_GSADF. pdf.
43) Picatoste, J., Ruesga-Benito, S. M., & González-Laxe, F. (2017) Economic environment and health care coverage: Analysis of social acceptance of access restrictive policies applied in Spain in the context of economic crisis, Journal of Cleaner Production.
44) Reilly, C. (1989) Corporations, culture, and commitment: Motivation and social control in organizations. California management review. 31(4), 9-25.
45) Reinhart, C. M., &Rogoff, K. S. (2009) This time is different: Eight centuries of financial folly.
46) Reinhart, V. (2000) How the machinery of international finance funds with sand in its Wheels. Review of international economics, 8 February, 74-85.
47) Smith, V. L., King, R. R., Williams, A. W., & Van Boening, M. (1993) The robustness of bubbles and crashes in experimental stock markets. Nonlinear dynamics and evolutionary economics, 183-200.
48) Wilkes, F. M. (1980) On multiple rates of return. Journal of Business Finance Accounting, 7(4):569-584.
49) Wouterse, F., & Taylor, J. E. (2008) Migration and income diversification: Evidence from Burkina Faso”, World Development, 36(4), 625-640.
50) Yiu, M. S., Yu, J., &Jin, L. (2013) Detecting bubbles in Hong Kong residential property market. Journal of Asian Economics, 28, 115-124.
یادداشت‌ها