بررسی و تبیین ویژگی های صرفی و نحوی تاریخ سیستان
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسیلیلا جانی 1 , علی محمد سجادی 2
1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان، دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن،رودهن،ایران.(نویسنده مسئول)
2 - استاد،دانشگاه شهید بهشتی،تهران ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
اقبال محققان ادبی ما به آثار منثور کمتر از متون منظوم است. حاصل آنکه برخی از آثار منظوم فارسی با چاپ ها و تصحیح های مختلف، با فرهنگ ها و فهرست های مناسب (فرهنگ های واژگانی) در دسترس اهل فن قرار دارد، در حالی که چه کم است تعداد آثار منثوری که این چنین به جامعه علمی و فرهنگی ما عرضه شده باشد، گفتنی است برای بازشناساندن اهمیت و اعتبار راستین متون منثور فارسی، در آن آثار، زمینه و امکان کنکاش از دیدگاه های گوناگون وجود دارد. بدین منظور در این مقاله تلاش شده که درباره کتاب تاریخ سیستان (تألیف حدود 445 هـ. ق) که یکی از مآخذ عمده نخستین دوره تطور نثر فارسی است تحقیقی انجام شود. تایخ سیستان از آثار ناشناخته و فراموش شده زبان فارسی بود تا اینکه اعتمادالسلطنه وزیر انطباعات عصر ناصری، آن را به صورت پاورقی در روزنامه ایران از شماره 474 تا 564 به تاریخ (1302- 1299 هـ. ش) به چاپ رساند. سپس استاد فرزانه ملک الشعرا بهار این کتاب را با مقدمه عالمانه ، پاورقی ها و حواشی ارزشمند در سال 1314 هـ. ش تصحیح و چاپ کرد. و این پژوهش براساس همین نسخه اخیر فراهم گردیده است که به بررسی و تبیین ویژگی های صرفی و نحوی این کتاب می پردازد. ابتدا (مباحث صرفی) در خصوص مقولات صرفی مانند فعل، اسم، صفت و ضمیر ... و کاربرد آنها بررسی سپس (مباحث نحوی) به موضوعاتی مانند مطابقت نهاد و فعل، ساختمان جمله های ساده و مرکب، تقدیم و تأخیر ارکان در جمله ، حذف و عطف در جمله و ... پرداخته شده است.
Iranian literary scholars have shown less interest in the study of prose works than those in verse. This is why a great number of Persian literary works in verse have had the chance to be revised and reedited and go to print again and again, while the number of the prose works presented to the culturati and scientific society has been fairly less. However, the necessity of introducing the importance and true validity of Persian prose and emphasizing its significance from different viewpoints is strongly felt. Then the present paper tries to conduct a research on The History of Sistan (written c.445 AH), a primary resource for the early Persian prose evolution. This book was one of the unknown and forgotten works of Persian literature until Etemad Al-Saltana, Naser Al-Din Shah Qajar’s secretary of publications, printed it in Nos. 474 – 564 of Iran Daily (1920 – 1923) as installments of a serial. Later in 1935, Mohammad Taqi Bahar, the well-known poet and scholar, revised and reedited it with a comprehensive introduction to be published in the form of a book. The present research, based on Bahar’s revision, explores its inflectional and syntactical features including parts of speech, their functions, simple and complex sentence structures, subject and verb agreement, order of the components, deletions, coordination, subordination, etc.