تحلیل و مقایسه عناصر داستان «یوسف و زلیخا»ی نورمحمّد عندلیب و عبدالرّحمان جامی
محورهای موضوعی : شعرخوجه سید سیدمحمدی 1 , محمد فاضلی 2 , رضا اشرف‌زاده 3
1 - دانشجوی دوره دکتری، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران
2 - استاد تمام، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران
3 - استاد تمام، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
رسالت ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و پیوندهای ادبی ملّت‌هاست که باید با شناساندن میراث های تفکّر مشترک، برای تفاهم و دوستی دیگر ملل کارآمد باشد. تقابل دو فرهنگ با دو دیدگاه و عوامل محیطی در پردازش داستان به گونه ای متفاوت، نمود پیدا می‌کند. در این جستار، عناصر تشکیل دهنده داستان: پی‌رنگ، شخصیت، زاویه دید و ...، همچنین شیوه پردازش دو سخنور با زبان و فرهنگ متفاوت با یاری جستن از رویکرد تطبیقی- تحلیلی، به روش کتابخانه ای مورد بررسی و تبیین قرار گرفته و یوسف و زلیخای عندلیب، شاعر، نویسنده و مترجم(قرن دوازدهم) با یوسف و زلیخای جامی(قرن نهم) مقایسه شده است، تا وجوه افتراق و اشتراک این دو اثر ترکمنی و فارسی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج کلّی پژوهش: جامی با توصیفات زنده و گویا بر وسعت داستان می افزاید و عندلیب با آوردن مطالب بیش‌تری از رویدادها و وقایع، اثر خویش را می گستراند. هر دو راوی از زاویه دید دانای کل بهره برده اند. بسامد عوامل متافیزیکی در عندلیب نقش اساسی را در شکل گیری پی‌رنگ داستان دارد؛ ولی جامی در پردازش خود از طرحی باورمندانه و منطقی تر بهره برده است.
The purpose of comparative literature is to explain the tracks and timelines of different nations' literary relations and links which should be competent for understanding and friendship of other nations by familiarizing the heritage of common thoughts. The present paper studies, surveys and analyzes the components of the novel such as theme, character, landscape and etc. as well as the method of processing of two speakers with different languages and cultures by the aid of analytical – comparative approach and in librarian method. Joseph and Zuleika by Andalib – poet, author and translator of twelfth century – has been compared to the one by Jami – ninth century – to find the similar and opposite aspects of Turkman and Persian stories. The general results of the study are as below: Jami spreads his story by alive and obvious explanations while Andalib brings more proofs of events and incidents. Both narrators are omniscient. The frequency of metaphysical factors are more in Andalib's theme but Jami enjoys more logical and believable patterns.
قرآن کریم.
براهنی، رضا. 1368ش، قصه نویسی، تهران: نشر البرز.
برتلس، یوگنی ادواردویچ. 1382ش،تصوّف و ادبیات تصوّف، ترجمه سیروس ایزدی، تهران: امیرکبیر.
جامی، عبدالرحمان بن احمد. 1386ش، مثنوی هفت اورنگ، تصحیح مرتضی مدرس گیلانی، تهران: اهورا.
خیام‌پور، رسول. 1339ش، یوسف و زلیخا، تبریز: شفق.
داد، سیما. 1382ش، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: انتشارات مروارید.
رزمجو، حسین، 1374ش، انواع ادبی و آثار آن در ادب فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی.
شوشتری، علی بن علی نجار. ۱۳۷۳ش، تفسیر سوره یوسف، تصحیح میرهاشم محدث. تهران: صدوق.
صفا، ذبیح الله. 1369ش، تاریخ ادبیات در ایران، چاپ دهم، تهران: فردوس.
طوسی، احمد بن محمد بن زید. 1345ش، تفسیر سوره یوسف، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
غنیمی هلال، محمد. 1373ش، ادبیات تطبیقی، ترجمه سیدمرتضی آیت الله زاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.
فراهیهروی، معین الدین. 1364ش، حدائق الحقایق، تصحیح سیدجعفر سجادی، تهران: امیرکبیر.
لُسترینج، گای. 1393ش، جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، مترجم محمود عرفان، تهران: علمی و فرهنگی.
مستور، مصطفی. 1379ش، مبانی داستان کوتاه، تهران: نشر مرکز.
میرصادقی، جمال. 1367ش، عناصر داستان، تهران: انتشارات شفا.
میرصادقی، جمال. 1394ش، ادبیات داستانی، تهران: انتشارات سخن.
ندا، طه. 1380ش، ادبیات تطبیقی، تهران: فرزان.
هیئت، جواد. 1366ش، سیری در تاریخ زبان و لهجههای ترکی، تهران: نشر نو.
یونسی، ابراهیم. 1369ش، هنر داستان نویسی، تهران: انتشارات نگاه.
کتب ترکی
بخاری افندی، شیخ سلیمان. 1298ق، فرهنگ لغات جغتایی و ترکی عثمانی، جلد اول، استانبول: مهران.
بگمراد اف، احمد. 1990م، شعرلر و پایامالار، عشق آباد: انتشارات ترکمنستان.
عندلیب، نورمحمّد. 1381ش، داستان یوسف و زلیخا، تصحیح مراد دردی قاضی، گرگان: فراغی.
عندلیب، نورمحمد. 1991م، خمسه عندلیب، آمان اف، ملک،گ. ناظاروف،م چاریاف، ماشایهوا، آ. نوریاغدی اف.چ.عابکار رداکتور:ش. قندیماف، عشق آباد، چاپ ترکمنستان.
Fikret tükmen & Geldeyv.Gurban durdi (1995),Türkmen şiiri antolojisi,türksoy yayinlari no 4. Ankara.،Turksoy
Geldiyev ,Gurbandurdi,(2011)Andalıp ،kardeş kalemler aylik Avrasya Edebiayt Dergisi. Ankara، Yil:5/sayi:54 .p.50-52
GÖkÇimen,Ahmet(2011)Andalipın Yusuf Züleyhası،kardeş kalemler aylik Avrasya Edebiyat Dergisi، Ankara، Yıl:5/ sayi :54 .p.47-50
Öztürk،Aydın(2008) Andalip ve Nesemı، POEMASI،türkısh studies. Ankara، Volume3/7 fall.p.555-563.
_||_
The holy Quran.
BertLes, yevgeny, Eduardovich. (1383), Sufism and the Sufism literature translation , cyrus izadi, Tehran :Amir Kaber.
Brahani, Reza.(1368),Storytelling, Tehran :Alborz.
Jami Abdulrahman ibnAhmed .(1386), masnavi haft orang , Edited by Morteza Mohdares Gilani, Tehran:Ahura.
Khayyam Pour, RasUl .(1339), YOUseF and Zulika, Tabris : Shafag
Dad, Sima.(1382).Dictionary of literary terms:Tehran,Publishers morvarid
Razmjo, Hossein,(1374), Literary Types and Its effects in Persian Literature,Mashhad:,Astan Qods Razavi
Shushtari,Ali ibn Ali Najjar:(1373),Interpretation of Sura Youssef,
Edited by Mirhashem Mohaddes.Tehran: Saduq
Safa, Zabih Allah.(1369).History of Literature in Iran,Print tenth
Tehran:Ferdows.
Tusi, Ahmad ibn Muhammad Ibn Zeyd.(1345), interpretation of Sura youssef, Tehran: Translation Agency And book publishing.
Farahy Heravi,Moin al-Din.(1364), Hadayegh Al-Haghayegh,Edited by Seyyed Jafar Sajjadi.Tehran:Amir Kabir.
Ghanimi Helal,Mohammad ,(1373),Adaptire literature translation Seied Mortza Ayatollah Shirazi,Tehran:Amir Kabir
lestrange G.(1393),The lands of The Eastern caliphate,Translator Mahmoud Erfan.Tehran:Scientific and cultural.
Mastor,Mostafa. (1379), Short story basics,Tehran:Publishing center.
Mir Sadeghi,Jamal.(1394), The literature Fiction, Tehran: sokan Publications
Mir Sadeghi,Jamal.(1367), Story elements,Tehran:shafa Publications.
Neda,Taha.(1380). Adaptive literature,Tehran:Farzan.
Heyat,Javad.(1366), Th History of A glace over Turkish LanguageS and dialects,Tehran:Nashr No.
Younesi,Ebrahim,(1369),Art of fiction,Tehran: negah publications.
Turkish refreces
Buhari Efandi ,şeyh Süliman, (1298)ö lugati çatatry ve Türkı Osmanı , ,Istanbul:Mehran.
Begmorad-f,Ahmad.(1990),Şııler and poemalar, Ashgabat:TÜrkmenistan Publications
Andalib, Nor mohamad.(1381), The story of Yousef and Zulikha, Edited by Morad Dordi Ghazi.Gorgan:Faraghi.
Andalib, Nor mohamad,(1991),khamse Andalib,Aman-F,MÖlek,G.Nazarof, M Chari-F, Mashayeh Wha,A.Noryahghdy-F.ch. Abkar,redaktor:sh. Ghandem-F,Ashgabat, print Turkmenistan.
Fikret tükmen & Geldeyv.Gurban durdi.(1995),Türkmen şiiri antolojisi,türksoy yayinlari no 4. Ankara, Turksoy
Geldiyev ,Gurbandurdi,(2011)Andalıp ،kardeş kalemler aylik Avrasya Edebiayt Dergisi. Ankara، Yil:5/sayi:54 .p.50-52
GÖKÇIMEN,Ahmet(2011)Andalipın Yusuf Züleyhası،kardeş kalemler aylik Avrasya Edebiyat Dergis, Ankara، Yıl:5/ sayi :54 .p.47-50
Öztürk, Aydın(2008) Andalip ve Nesemı، Poemaması ،türkısh studies. Ankara، Volume3/7 fall.p.555-563.