تحلیل امثال و حکم عربی طوطی‌نامه نخشبی و تطبیق با امثال و حکم فارسی
محورهای موضوعی : شعر
حسین سلطانی قدیم
1
(
دانش‌آموخته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
)
حمیدرضا فرضی
2
(
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران
)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
طوطی نامه اثر ضیاء الدّین نخشبی است. نخشبی از عارفان و نویسندگان مشهور قرن هشتم است. این کتاب که از آثار قرن هشتم است، از مجموعه داستان‌های عامیانه تشکیل یافته است. نخشبی احاطه وسیعی به زبان عربی و مخصوصاً امثال و حکم عربی داشته است و برای مزیّن کردن نثر کتاب خویش، به تناسب حکایات، امثال و حکم را به کار برده است. تعدّد مثلها به حدی است که در بیش‌تر صفحات از آن‌ها برای استحکام و جذّابیت متن بهره گرفته است. در مورد امثال و حکم کتاب تا به حال تحقیقی صورت نگرفته است. در این بررسی علاوه بر ترجمه صحیح امثال و حکم، امثال و حکم از دیدگاه ادبیات تطبیقی عربی- فارسی نیز بیان شده است. نگاه تطبیقی به امثال و حکم ارزش امثال را بیش‌تر روشن می‌کند و تأثیرات و تعاملات فرهنگ‌ها و آداب و عقاید و رسم و رسوم ملل را در همدیگر بیش‌تر نمایان می‌سازد.
Tutinama is written by Ziya' al-Din Nakhshabi. He is one of the famous eighth century's mystics and authors. This book consists of colloquial stories. Nakhshabi was predominate on Arabic language and specially bon Arabic proverbs and mottos; he applied them according to the story relatedly in order to beautify his works. The plurality of the proverbs helps the author to repeat them in most pages to make the book more attractive and stronger. The present research not only offers the accurate translation of the proverbs and mottos but also has been expressed from comparative literature view point. Comparative view point clarifies the validity of the proverbs and mottos and illustrates the interactions and effects of different nations on each other.
قرآن کریم.
نهج البلاغه، 1383، ترجمه علی شیروانی، قم: دار العلم.
نهج البلاغه، 1379، ترجمه علینقی فیض الاسلام، تهران: فقیه.
کتب عربی
إبن منظور، محمد. 1414ق، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
ابوالفتوح رازی، حسین. 1371ش، روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن، به کوشش و تصحیح محمدجعفر یاحقی، محمدمهدی ناصح، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
اسوار، موسی. 1384ش، چکامههای متنبّی،ترجمه به انگلیسی: آربری، مقدّمه و ترجمه به فارسی: موسی اسوار، تهران: هرمس.
حریری، قاسم. 1389ش، ترجمه مقامات الحریری، ترجمه و توضیح طواق گلدی گلشاهی، تهران: امیرکبیر.
حسینشاه. 1388ش، خزینة الأمثال(ترجمه منتخب مجمع الأمثال)، به اهتمام احمد مجاهد، تهران: دانشگاه تهران.
خوارزمی، قاسم. 1382ش، بدایع المُلَح، ترجمۀ موفّق بن طاهر خوارزمی، تصحیح مصطفی اولیائی، تهران: میراث مکتوب.
زین الدین رازی، محمد. 1375ش، امثال و حکم، ترجمه فیروز حریرچی، تهران: دانشگاه تهران.
طباطبایی، مصطفی. 1360ش، گنجینه امثال عرب، تهران: چاپخانه افست مروی.
ماوَرْدی، علی. 1421ق، ادب الدّنیا والدّین، بیروت: دار المکتبة هلال.
وطواط، رشید. 1376ش، لطایف الأمثال وطرایف الأقوال(شرح فارسی 281 مَثَل عربی)، تصحیح حبیبه دانش آموز، تهران: میراث مکتوب.
کتب فارسی
آل احمد، شمس. 1352م، تصحیح و توضیح جواهر الأسمار عماد بن محمد الثّغری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
استعلامی، محمد. 1383ش، درس حافظ(نقد و شرح غزل‌های خواجه شمسالدّین محمّد حافظ)، تهران: سخن.
اصفهانی، محمود بن محمد. 1364ش، دستور الوزاره، تصحیح و تعلیق از رضا انزابی نژاد. تهران: امیرکبیر.
انزابی نژاد، رضا و قره بگلو، سعید.1381ش، شرح بوستان سعدی، تهران: جامی.
انوری، حسن. 1384ش، فرهنگ امثال سخن، تهران: سخن.
بهار، محمدتقی. 1384ش، سبک‌شناسی یا تاریخ تطوّر نثر فارسی، تهران: امیرکبیر.
بیهقی، محمد. 1392ش، تاریخ بیهقی، مقدمه، تصحیح، تعلیقات، توضیحات و فهرست‌ها: محمدجعفر یاحقی، مهدی سیدی، تهران: سخن.
تِرینی قندهاری،نظام الدین.1387ش، قواعد العرفا وآداب الشّعرا، به اهتمام احمد مجاهد، تهران: سروش.
جامی، عبدالرحمن. 1387ش، بهارستان، به تصحیح اسماعیل حاکمی، تهران: اطّلاعات.
جمشیدیپور، یوسف. 1347ش، فرهنگ امثال فارسی، تهران: کتابفروشی فروغی.
جُنابِدی، م‍ی‍رزا ب‍ی‍گ. 1378ش، روضة الصفویّة، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
حافظ ابرو، عبدالله. 1375ش، جغرافیای حافظ ابرو، تصحیح صادق سجّادی، تهران: میراث مکتوب.
حکمت، علی اصغر. 1387ش، امثال قرآن، آبادان: پرسش.
حلبی، علی اصغر. 1381ش، تأثیر قرآن و حدیث در ادبیّات فارسی، تهران: اساطیر.
حمیدالدّین بلخی، عمر. 1372ش، مقامات حمیدی، به تصحیح رضا انزابی نژاد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
خاتمی، احمد. 1387ش، متن ویراسته و شرح کامل تاریخ جهانگشای جوینی، تهران: علم.
خاقانی، بدیل. 1382ش، دیوان خاقانی شروانی، مقابله، تصحیح، مقدّمه و تعلیقات ضیاءالدین سجادی، تهران: زوّار.
خرّمشاهی، بهاءالدین. 1367ش، حافظنامه، تهران: علمی- فرهنگی و سروش.
دامادی، محمد. 1379ش، مضامین مشترک در ادب فارسی و عربی، تهران: دانشگاه تهران.
دودپوتا، عمرمحمد. 1382ش، تأثیر شعر عربی بر تکامل شعر فارسی، ترجمه سیروس شمیسا، تهران: صدای معاصر.
دهخدا، علی اکبر. 1363ش، امثال و حکم، تهران: امیرکبیر.
راوندی،محمد. 1364ش،راحة الصّدور وآیة السّرور، تصحیح محمّد اقبال و مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر.
رزّاز، علی اکبر. 1386ش، جمع پریشان(طبقهبندی موضوعی اشعار حافظ)، تهران: قطره.
رضایی هفتادُری، غلامحسین و حسنزاده نیری، محمدحسن. 1386ش، گزیده دیوان متنبّی، تهران: دانشگاه تهران.
روشن، محمد. 1355ش، تصحیح و توضیح مرزباننامه، سعدالدّینوراوینی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
زرّینکوب، عبدالحسین. 1379ش، حدیث خوش سعدی، تهران: سخن.
زمانی، کریم.1383ش، شرح جامع مثنوی معنوی، تهران: اطّلاعات.
زمانی، کریم.1389ش، میناگر عشق(شرح موضوعی مثنویمعنوی)، تهران: نشر نی.
سجّادی، جعفر. 1386ش، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری.
سعدی، مصلح. 1392ش، گلستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
شجاع، 2536، انیس الناس، به کوشش ایرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1388ش، تازیانههای سلوک(نقد و تحلیل چند قصیده از حکیم سنائی)، تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1389ش، تصحیح و توضیح منطق الطّیر عطّارنیشابوری، تهران، سخن.
شهیدی، جعفر. 1373ش، شرح مثنوی شریف، تهران: علمی- فرهنگی.
شهیدی، جعفر. 1384ش، تصحیحوتوضیح درّه نادره، میرزامهدیخاناسترآبادی، تهران: علمی- فرهنگی.
صدرینیا، باقر. 1388ش، فرهنگ مأثورات متون عرفانی، تهران: سخن.
صفا، ذبیح الله. 1370ش، تاریخ ادبیّات در ایران، تهران: فردوس.
عابدی، محمود. 1386ش، تصحیح و توضیح کشف المحجوب، ابوالحسنعلی بنعثمان هجویری، تهران: سروش.
عفیفی، رحیم. 1371ش، مثلها و حکمتها در آثار شاعران قرن سوم تا یازدهم هجری، تهران: سروش.
عینالقضات، عبدالله. 1389ش، تمهیدات، تهران: منوچهری.
شرفالدین قزوینی، فضلالله. 1383ش، المعجم فی آثار ملوک العجم، شرفالدّین فضلالله حسینی قزوینی، به کوشش احمد فتوحی نسب، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
فخر رازی، محمد. 1382ش، ستّینی[جامع العلوم]، تصحیح علی آل داود، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
فروزانفر، بدیع الزمان. 1375ش، شرح مثنوی شریف، تهران: زوّار.
فقهی، عبدالحسین و رضایی، ابوالفضل. 1389ش، فرهنگ جامع مثلها و حکمتها، تهران: دانشگاه تهران.
فیض کاشانی، محمد. 1372ش، کلّیّات اشعار مولانا فیض کاشانی،تصحیحمحمّدپیمان،تهران:کتابخانه سنایی.
قهرمانی، علی. 1378ش، امثال و حکم مشابه در عربی و فارسی، تبریز: احرار.
ماهیار، عباس. 1385ش، شرح مشکلات خاقانی(گنجینه اسرار)، کرج: جام گل.
محفوظ، حسینعلی. 1377ش، متنبّی و سعدی، تهران: روزنه.
محقّق، مهدی. 1384ش، «ادبیّات تطبیقی(فارسی- عربی)»، دانشنامه زبان و ادب فارسی، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
محقّق، مهدی. 1386ش، تحلیل اشعار ناصر خسرو، تهران: دانشگاه تهران.
مراقبی، غلامحسین و جهانی نوق، مجید. 1391، فرهنگ جامع امثال و حکم، تهران: دانشگاه تهران.
معین، محمد. 1389ش، حافظ شیرینسخن، به کوشش دکتر مهدخت معین، تهران: صدای معاصر.
مولوی، جلال الدین. 1383ش، گزیده غزلیّات شمس، مقدمه و شرح لغات و ترکیبات و فهارس به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
مولوی، جلال الدین. 1389ش، فیه ما فیه(و پیوستهای نویافته)، مولانا جلالالدّین بلخی، تهران: کتاب پارسه.
نصرالله منشی، ابوالمعالی. 1377ش، کلیله و دمنه، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر.
نجفی، راحله. 1388ش، فرهنگ ضرب المثل عربی، تهران: چوک آشتیان.
نجم رازی، عبدالله. 1379ش، مرصادالعباد من المبدأ الی المعاد، تصحیح محمّدامین ریاحی، تهران: علمی- فرهنگی.
نجم رازی، عبدالله.1381ش، مرموزات اسدی در مزمورات داوودی، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
نخشبی، ضیاءالدّین. 1372ش، طوطی نامه، تصحیح دکتر فتحالله مجتبایی و دکتر غلامعلی آریا، تهران: منوچهری.
نظامالملک، حسن بن علی. 1348ش، سیاست نامه، به کوشش جعفر شعار، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
نظامی، الیاس. 1383ش، مخزن الأسرار حکیم نظامی گنجهای، با حواشی و تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
نظامی، الیاس. 1389ش، خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجهای، با حواشی و تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
نظری، جلیل. 1383ش، تصحیح و توضیحروضة العقول، انشای محمّد غازی ملطیوی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی(تهران).
وراوینی، سعدالدّین. 1384ش، مرزبان نامه، به کوشش خلیل خطیب رهبر،تهران: صفیعلیشاه.
یثرِبی، یحیی. 1381ش، آب طربناک(تحلیل موضوعی دیوان حافظ)، تهران: مرکز مطالعات و انتشارات آفتاب توسعه.
یزدگردی، امیرحسن. 1385ش، تصحیح و توضیحنفثة المصدور، انشای شهابالدّین محمّد خُرَندِزی زیدَری نسوی، تهران: توس.
یوسفی، غلامحسین. 1352ش، تصحیح و توضیح قابوسنامه، عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار، تهران: علمی- فرهنگی.
یوسفی، غلامحسین. 1387ش، تصحیح و توضیح بوستان سعدی، تهران: خوارزمی.
مقالات
محقّق، مهدی. 1338ش، «متنبّی و سعدی»، مجله راهنمای کتاب. سال دوم، شماره دوم و سوم، صص. 238-223.
_||_Bibliography
Arabic Resources
The Holy Quran.
Nahj al-Balaghah. 2004, Translation Ali Shirvani, Qom: Dar al-Elm.
Nahj al-Balaghah. 2000, Translation Ali Naqi Feizol-Islam, Tehran: Faqih.
Ibn Manzor, Mohammad. 1993, Lesan al-Arab, Beirut: Dar Sader.
Abu al-Fotuh Razi, Hosein. 1992, Ravz al-Jenan and Ravh al-janan fi tafsir al-Quran, in an effort and proofreading by Mohammad Ja'far Yahaqqi, Mohammad Mahdi Naseh, Mashhad: Islamic Studies Foundation.
Asvar, Mosa. 2005,Chakamehaye Mutanabbi, English Translation: Arberry, Introduction and Translation into Persian: Asvar, Mosa, Tehran: Hermes.
Hariri, Qassim. 2010, Translation Maqamat al-hariri, Translation and explanation of Tovag Goldi Golshahi, Tehran: Amir Kabir.
Hosein Shah. 2009, Khazinat al-Amsal (Translation Montakhab Majma' al-Amsal) by Ahmad Mojahed, Tehran: Tehran University.
Kharazmi, Qasim. 2003, Badayea al-Mulah, Translation of Movvag bin Taher Kharazmi, Correction of Mostafa Oliyayi, Tehran: Miras Maktub.
Ma'vardi, Ali. 2001, Adab Al-donya va Al-din, Beirut: Dar al-maktabat al-helal.
Tabatabayy, Mostafa. 1981, Ganjineye Amsal Arab, Tehran: Ofset Marvi Printing house.
Vatvat, Rashid. 1997, Lata'yef al-Amsal va Tarayef al-Agval (Explanation of Persian 281 Proverb
Arabic), Correction of Habiba Daneshamooz, Tehran: Miras Maktub.
Zayn al-Din Razi, Mohammad. 1996, Amsal and Hekam, Translation Firouz Harirchi, Tehran: Tehran University.
Persian Resources
Abedi, Mahmoud. 2007, Correction and Explanation of Kashf al-Mahjub, Abo al-hasan Ali ibn Osman Hojviri, Tehran: Soroush.
Afifi, Rahim. 1992, Masalha va Hekmatha in the Works of Poets of the Third Century to Eleventh AH, Tehran: Soroush.
Al Ahmad, Shams. 1973, Correction and Explanation of Javaher al-Asmar Emad bin Mohammad al-Saqari, Tehran: Iran Culture Foundation.
Esfahani, Mahmoud bin Muhammad. 1985, Dastur al-vezarat, Correction and Suspension from Reza Anzabi Nejad. Tehran: Amir Kabir.
Este'lami, Mohammad. 2004, Dars Hafez (Review and Description of Khajeh's Shams al-uddin Mohammad Hafez Ghazeles), Tehran: Sokhan.
Anzabi Nejad, Reza and Ghare bagloo, Saeed. 2002. Description of Sa'dani boostan, Tehran: Jami.
Anvari, Hassan. 2005, Farhang Amsal Sokhan, Tehran: Sokhan.
Bahar, Mohammad Taghi. 2005, Sabk Shenasi ya Tarikh Tatavvor of Nasr Farsi, Tehran: Amirkabir.
Beyhaghi, Mohammad. 2013, Tarikh Beyhaghi Introduction, Correction, Notes, Descriptions and Lists: Mohammad Ja'far Yahaqqi, Mehdi Seyyedi, Tehran: Sokhan.
Dama'di, Mohammad. 2000, Mazamin Moshtarak dar Adab Farsi va Arabi, Tehran: Tehran University.
Dodpota, Omar Mohammad. 2003, Ta'sir She'r Arabi bar Takamol She'r Farsi, Translated by Sirus Shamisa, Tehran: Sadaye Moaser.
Dehkhoda, Ali Akbar. 1984, Amsa'l va Hekam, Tehran: Amir Kabir.
Eyn al-Qoza'at, Abdollah. 2010, Tamhidat, Tehran: Manouchehri.
Fakhr Razi, Mohammad. 2003, Settini [Jame' al-ulum], Correction Ali Al Dawood, Tehran: Bonyad Moghofat Dr. Mahmoud Afshar.
Feghhi, Abdoal-hossein and Rezaei, Abolfazl. 2010, Farhang jame' Masalha va Hekmatha, Tehran: Tehran University.
Feyz Kashani, Mohammad. 1993, Kollyyat Asha'r Mulana Feyz Kashani, Correction of Mohammad Peyman, Tehran: Sanayy Library.
Foruzanfar, Badie al-zaman. 1996, Sharh Masnavi Sharif, Tehran: Zavvar.
Ghahramani, Ali. 1999, Amsa'l va hekam Moshabeh dar Arabi va farsi, Tabriz: Ahrar.
Hafez Abro, Abdullah. 1996, Jografiaye of Hafez Abro, Correcting Sadegh Sajjadi, Tehran: Miras Maktub.
Halabi, Ali Asghar. 2002, Ta'sir Quran va Hadith dar Adabyyat Farsi, Tehran: Asatir.
Hamid al-Din Balkhi, Omar. 1993, Maqamat Hamidi, Corrected by Reza Anzabi nejad, Tehran: University Publication Center.
Hekmat, Ali Asghar. 2008, Amsal Quran, Abadan: Porsesh.
Jami, Abdurrahman. 2008, Baharestan, Correction of Ismail Hakemi, Tehran: Ettelaat.
Jamshidipour, Yousef. 1968, Farhang Amsal Farsi, Tehran: Ketabforoshi Foroughi.
Jonabedi, Mirza Beyg. 1999, Ravzat al-Safaviyeh, Tehran: Endowment Foundation Dr. Mahmoud Afshar.
Khaghani, Badil. 2003, Divan Khaqani Sharvani, Coping, Correction, Introduction and Propagation of Zia' al-ddin Sajjadi, Tehran: Zavvar.
Khatami Ahmad. 2008, Revised text and full description of the Tarikh Jahanghoshay Joveiny, Tehran: Elm.
Khorramshahi, Baha'uddin. 1988 ,Hafez Nameh, Tehran: Elmi-Farhangi and Soroush.
Ma'hyar, Abbas. 2006, Sharh Moshkelat Khagani (Ganjineye Asrar), Karaj: Jam Gol.
Mahfooz, Hosein Ali. 1998, Mutanabbi va Saa'di, Tehran: Rozaneh.
Mohaggeg, Mehdi. 2005, "Comparative Literature (Farsi-Arabic)" Persian Language and Literature, Supervised by Ismail Sa'adat, Tehran: Farsi Language and Literature Academy.
Mohaggeg, Mehdi. 2007, Tahlil Asha'r Naser Khosrow, Tehran: University of Tehran.
Moin, Mohammad. 2011, Hafez Shirin Sokhan, in an effort by Dr. Mahdokht Moin, Tehran: Sadaye Moaser.
Molavi, Jalal al-Din. 2004, Gozideye Ghazalyyat Shams, Introduction and Descriptions of Words and Compositions and Lists by Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Pocketbook Public Stock Company.
Molavi, Jalal al-Din. 2010, Fihe Ma fihe (and New Attachments Recognize), Movlavi Jalal al-Din Balkhi, Tehran: Ketab Parseh.
Morageby, Gholam Hosein and Jahani Novgh Majid. 2013, Farhang Jame' Amsal va Hekam, Tehran: Tehran University.
Najafi, Raheleh. 2009, Farhang Zarb al-masal Arabi, Tehran: Chouk Ashtian.
Najm Razi, Abdullah. 2000, Mersad al-Ebad men al-mabda' Ela al-mā'ad, Correction of Mohammadamin Riahi, Tehran: Elmi va Farhangi.
Najm Razi, Abdullah. 2002, Marmuzat Asadi dar Mazmurat Davoudi, Correction of Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Sokhan.
Nakhshabi, Ziauddin. 1993, Tuti Nameh, Correction of Dr. Fathollah Mojtabayy and Dr. Gholamali Aria, Tehran: Manouchehri.
Nasrollah Monshi, Abo Al-maa'li. 1998, Kalileh va Demneh, Correction and Explanation of Mojtaba
Minavi, Tehran: Amir Kabir.
Nazari, Jalil. 2004, Correction and Explanation of Rozat Al-oqul, Essay of Mohammad Ghazi Malatyavi, Tehran: Islamic Azad University (Tehran).
Nezam Al-Molk, Hassan ibn Ali. 1969, Syasat Nameh, by Ja'far Shea'r, Tehran: Pocket Book Stock Company.
Nezami, Elias. 2004, Makhzan al-Asrar Wise Nezami Ganjeei, with an Edge and Correction of Hasan Vahid Dastgerdi, in an effort by Saeed Hamidian, Tehran: Ghatreh.
Nezami, Elias. 2010, Khosrow & Shirin Wise Nezami Ganjeei, With Edge and Correction of Hasan Vahid Dastgerdi, By: Saeed Hamidian, Tehran: Ghatreh.
Ra'vandi, Mohammad. 1985, Rahat Al-Sodour va Ayat al-Sorour, Corrections by Mohammad Iqbal and Mojtaba Minavi, Tehran: Amir Kabir.
Razzaz, Ali Akbar. 2007, Jame Parishan (Subject Classification of Hafez Poems), Tehran: Ghatreh.
Rezaei Haftadori, Gholam Hossein and Hassan Zadeh Niri, Mohammad Hassan. 2007, Gozideh Divan Mutanabbi, Tehran: Tehran University.
Roshan, Mohammad. 1976, Correction and Explanation of the Marzban Nameh, Sa'd al-doddin Varavini, Tehran: Iran Culture Foundation.
Sa'adi, Mosleh. 2013, Golestan Saadi, Correction and Explanation of Gholam Hosein Yusofi, Tehran: Kharazmi.
Sadry nya, Baqer. 2009, Farhang Ma'sorat Erfani, Tehran: Sokhan.
Safa, Zabih Allah. 1991, Tarikh Adabyyat dar Iran, Tehran: Ferdows.
Sajjadi, Ja'far. 2007, Farhang Estelahat va Ta'birat Erfani, Tehran: Tahori.
Shafiei Kadkani, Mohammad Reza. 2009, Taziyanehaye Soluk (Critique and Analysis of Some ode from Hakim Sanayy), Tehran: Agah.
Shafiei Kadkani, Mohammad Reza. 2010, Correction and Explanation of the Mantegh al-Tayr Attar Neishabouri, Tehran, Sokhan.
Shahidi, Ja'far. 1994, Sharh Masnavi Sharif, Tehran: Elmi and Farhangi.
Shahidi, Ja'far. 2005, Correction and Explanation of the Dorreye Nadereh, Mirza Mahdi Khan Astarabadi, Tehran: Elmi va Farhangi.
Sharaf al-Din Qazvini, Fazlullah. 2004, Al-Mu'jam fi Asar Moluk al-A'jam, Sharaf al-Din Fazlullah Hoseini Ghazvini, by the efforts of Ahmad Fotohinasab, Tehran: Anjoman Asar va Mafakher Farhangi.
Shoja'a. 1977, Anis al-Nas, by Iraj Afshar, Tehran: Bongah Tarjomeh va Nashr Ketab.
Terini Qandahari, Nizam al-Din. 2008, Qava'ed al-Orafa va Adab al-Sho'ara, by Ahmad Mojahed, Tehran: Soroush.
Vara'vini, Sa'd al-Din. 2005, Marzban Nameh, By Khalil Khatib Rahbar, Tehran: Safi Ali-Shah.
Yasrebi, Yahya. 2002. Ab Tarabnak (Thematic Analysis of the Divan of Hafez), Tehran: Center of Studies and Publications of Aftab Development.
Yazdgerdi, Amir Hosein. 2006, Correction and Explanation of the Nafsat Al-Masdur, Essay of Shahab al-Din Mohammad Khorandezi Zydari Nasavi, Tehran: Tus.
Yusofi, Gholam Hosein. 1973, Correction and Explanation of Qabus Nameh, Onsor al-Ma'ali Keykávus ibn Eskandar ibn Qabus ibn Voshmgir ibn Ziyar, Tehran: Elmi and Farhangi.
Yusofi, Gholam Hosein. 2008, Correction and explanation of Bostan Sa'di, Tehran: Kharazmi.
Zamani, karim. 2004, Sharh Jame' Masnavi Ma'navi, Tehran: Ettelaat.
Zamani, karim. 2010, Minagar Eshgh (Thematic Explanation of Masnavi Ma'navi), Tehran: Punlication Ney.
Zarrin Kob, Abdolhosein. 2000, Hadith Khosh Sa'adi, Tehran: Sokhan
Articles
Mohaggeg, Mehdi. 1959, Mutanabbi and Sa'di, Rahnamaye Ketab Journal. Second Year, Second and Third, Pages. 238-223.