تحلیل گفتمان انتقادی مولانا و سنایی با رویکرد فرکلاف

محورهای موضوعی : شعر

باقر یحیی زاده ¹ , فروغ کاظمی ^{2 *}

1 - گروه زبانشناسی،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی،تهران،ایران.
2 - گروه زبانشناسی،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی،تهران ایران

تاریخ دریافت : 1400/06/31 تاریخ پذیرش : 1400/08/25 تاریخ انتشار : 1403/12/20

کلید واژه: دیالکتیک, مولانا, فرکلاف, تحلیل گفتمان, سنایی,

چکیده مقاله :

تحلیل انتقادی گفتمان ، مفهوم بافت کاربرد زبان را به مثابه کنش اجتماعی زبان تعریف می‌کند. تحلیل‌گران انتقادی گفتمان با وارد کردن مفهوم ایدئولوژی به تحلیل گفتمان سعی می‌کنند نشان دهند که چگونه کارکردهای ایدئولوژیک یک زبان ابزارهایی برای تحلیل گفتمان را در نیل به قدرت مولد ارائه می‌دهند. یکی از این ابزارهایی که کارآیی لازم را در تحلیل های کلان اجتماعی – فرهنگی ایفا می‌کنند، نظام‌های دیالکتیکی هستند. با کمک نظام‌های دیالکتیکی همچون برجسته سازی در تقابل با حاشیه رانی، روایت در مقابل فراروایت می‌توان به تحلیل‌های کلان اجتماعی نهفته در متون ادبی پرداخت. از این رو با انطباق این تحلیل‌ها با تحلیل‌های خرد زبانی در کلام عرفانی حماسی می‌توان به سازوکارهایی رسید که انسان پرسشگر امروزی را به آینده‌ای روشن هدایت کرد. در راستا با چنین تحلیلی می‌توان کلام مولانا و سنایی را از اشعار این دو شاعر با رویکردی در تحلیل گفتمان انتقادی در نگاه فرکلاف مورد بحث قرار داده و سازو کارهایی ارائه داد که تحقق نظام‌های دیالکتیکی در اشعار مولانا و سنایی تابع آنها هستند.

چکیده انگلیسی:

Critical discourse analysis defines the concept of the context of language use as the social action of language. By introducing the concept of ideology into discourse analysis, critical discourse analysts try to show how the ideological functions of a language provide tools for discourse analysis in achieving productive power. One of these tools that play the necessary role in macro-socio-cultural analysis are dialectical systems. With the help of dialectical systems such as emphasis in contrast to marginalization, narrative versus metanarrative can be used to make macro-social analyzes embedded in literary texts. Therefore, by adapting these analyzes to micro-linguistic analyzes in epic mystical theology, it is possible to arrive at the mechanisms that lead today's questioning man to a bright future. In line with such an analysis, the words of Rumi and Sanai from the poems of these two poets can be discussed with an approach to the analysis of critical discourse in Fairclough's view and mechanisms can be proposed to which the realization of dialectical systems in Rumi and Sanai's poems depends. .