بررسی دیدگاههای فلسفی وجودی (اگزیستانسیالیسم)در دفتر شعر«حجم سبز»سهراب سپهری و دفتر «زمستان» اخوان ثالث
محورهای موضوعی : شعر
زهرا میرزایی بهمن اباد میرزایی بهمن اباد
1
,
فاطمه غفوری مهدی اباد
2
,
پوران یوسفی پور
3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان وادبیات فارسی ،واحد انار ،دانشگاه ازاد اسلامی ،انار ،ایران
2 - گروه اموزشی زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات،دانشگاه ازاد اسلامی واحد انار،انار،ایران
3 - گروه ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی انار
کلید واژه: اخوان ثالث, مکاتب فکر‌ی - فلسفی, سهراب سپهری, فلسفه اگزیستانسیالیسم,
چکیده مقاله :
اگزیستانسیالیست یکی از مکاتب فلسفی است، و به معنای اصالت وجود یا تقدم وجود بر ماهیت است، که تأثیر بسیاری بر جریان‌های ادبی پس از خود برجا گذاشت. مبانی اصلی این فلسفه، تقدم وجّود بر ماهیت، فردیت، آزادی، درون ماندگاری، گزاف بودن جهان، نا امیدی، یأس، وانهادگی، غم و دلهره، تنهایی و افسردگی می‌باشد. با توجّه به اوضاع سیاسی اجتماعی ایران در شهریور1320 و فضای نسبتاً باز جهت ایراد این اندیشه‌ها و رواج آثار ترجمه شده از این دوره، بسیاری از شاعران و نویسندگان معاصر ادبیات از این اندیشه تأثیر پذیرفتند.که سهراب سپهری و اخوان ثالث از جمله کسانی بودند، که در بخشی از دوران افرینش ادبی شان از این اندیشه تأثیر پذیرفتند. بنابراین این پژوهش برآن است، تا این اندیشه‌های فلسفی را در منظومۀ حجم سبز و دفتر زمستان اخوان ٍثالث مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. نگارنده در این پژوهش، بر اساس مطالعات کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی- فلسفی به گردآوری مطالب و اثبات نظریات خود مبادرت ورزیده، و با بررسی اشعار این منظومه ها به این نتیجه رسیده، که درون مایه‌های فلسفۀ اگزیستانسیالیستی با شدّت و ضعف در دفتر حجم سبز سهراب سپهری و دفتر زمستان اخوان ثالث دیده می‌شود.کلمات کلیدی: مکاتب فکر‌ی - فلسفی، فلسفه اگزیستانسیالیسم، سهراب سپهری، اخوان ثالث.
Existentialist is one of the philosophical schools and means the originality of existence or the primacy of existence over nature, which left a great impact on literary currents. The main foundations of this philosophy are the primacy of the nature, individuality, freedom, endurance, excellence of the world, frustration, despair, vanity, sadness, loneliness and depression.. Considering the socio-political situation in Iran in Shahrivar 1320 and the relatively open space for challenging these ideas and the prevalence of translated works from this period, many contemporary poets and writers of literature, were influenced by this idea.That Sohrab Sepehri and Akhavan Sales were of those who were influenced by this idea during a part of these literary creation. Therefore, this study intends to study and analyze philosophical ideas in the poetry of Hajm Sabz System and in Zamestan System. In this research, based on library studies and philosophical analytical method, the author has tried to collect materials and prove his theories, and by examining the poems of Hajme Sabz and Zamestan , has come to the conclusion that they have seen the themes of existentialist philosophy with intensity and weakness in these poems of these poets. Key words: Philosophical Schools , Existentialism, Sohrab Sepehri,Akhavan Sales.
تاورنیه، ژان باتیست. 1336، سفرنامه تاورنیه، ترجمه ابوتراب نوری، به کوشش حمید شیرازی، تهران: کتابخانه سنایی.
جملی کارری، ج. 1383، سفرنامه کارری، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، تهران: علمی و فرهنگی.
دریاگشت، رسول. 1354، صائب و سبک هندی، تهران: دانشگاه تهران.
_||_تاورنیه، ژان باتیست. 1336، سفرنامه تاورنیه، ترجمه ابوتراب نوری، به کوشش حمید شیرازی، تهران: کتابخانه سنایی.
جملی کارری، ج. 1383، سفرنامه کارری، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، تهران: علمی و فرهنگی.
دریاگشت، رسول. 1354، صائب و سبک هندی، تهران: دانشگاه تهران.
دلاوله، پیترو. 1348، سفرنامه، ترجمه و شرح حواشی شجاعالدین شفا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ریاحی، محمدامین. 1371، صائب تبریزی شاعر زمانه خویش، تهران: قطره.
زرینکوب، عبدالحسین. 1383، از گذشته ادبی ایران، چاپ دوم، تهران: سخن.
ستوده، هدایتالله. 1378، جامعهشناسی در ادبیات فارسی، تهران: آوای نور.
صائب، محمدعلی. بیتا، دیوان، با مقدمه امیری فیروزکوهی، تهران: خیام.
صفا، ذبیحاله. 1369، تاریخ ادبیات ایران (از آغاز سده دهم تا میانه سده دوازدهم هجری)، ج پنجم، تهران: فردوس.
طغیانی، اسحاق. 1385، تفکّر شیعه در شعر دوره صفویه، اصفهان: دانشگاه اصفهان و فرهنگستان هنر.
فضولی، محمدبنسلیمان. بیتا، دیوان، با تصحیح حبیب مازیاوغلی، تهران: دوستان.
فلسفی، نصراله. 1353، زندگانی شاه عباس اوّل، تهران: دانشگاه تهران.
معدنکن، معصومه. 1375، نگاهی به دنیای خاقانی، چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
نصرآبادی، محمّدطاهر. 1378، تذکرة نصرآبادی، تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، تهران: اساطیر.
همایی، جلالالدین. 1375، تاریخ اصفهان، تهران: پژهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مقالات و پایاننامهها
چمن، منیژه. 1395، «بررسی انتقاد اجتماعی در اشعار صائب تبریزی»، دانشکده الزهرا
حسنی کندسر، احمد.1390، «اجتماعیات در ادب فارسی با نگاهی به سیر اندیشه و اندیشه و اعتقادات و اخلاقیات در ادب فارسی قرن ششم»، زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شماره 224.
مختاری، کاظمپور، مسروره، مهسا. 1398، اجتماعیات در ترجمة داستان«سرگذشت ژیل بلاس»، مطالعات ادبیات تطبیقی، سال 13، ش51، صص231-259
هاشمیان، لیلا و رشیدی، فریبا. 1389، «صائب و انتقادهای اجتماعی او»، فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد سنندج، سال دوم، شماره 5