بررسی اثر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و اسانس نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) با روش فراتحلیل
محورهای موضوعی : پژوهش های به زراعیعلیرضا شاه محمدی 1 , عبدالمجید مهدوی دامغانی 2 , مهناز سلاطین 3 , هانیه رشیدرستمی 4
1 - دانشجوی دکتری اگرواکولوژی، گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - استاد گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - مدیر تحقیقات هلدینگ کشاورزی و دامپروری سازمان اتکا، تهران، ایران
4 - دانشجوی دکتری، گروه هواشناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
کلید واژه: اندازه اثر هجس, فراتحلیل, کود زیستی, نعناع فلفلی, همبستگی بگ و مازومدار ,
چکیده مقاله :
مقابله با چالش‌های کمبود مواد غذایی ناشی از افزایش جمعیت، سبب توسعه سیستم‌های کشاورزی وابسته به کودهای شیمیایی، آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها گردید. از سویی دیگر سیستم‌های جایگزین تولید به‌منظور کاهش خطرات سیستم‌های تولید فشرده و افزایش بازده با به‌کارگیری روش‌های اکولوژیک و استفاده از کودهای زیستی و آلی ظهور کرده‌اند. هدف این فراتحلیل بررسی اثرات مصرف کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد وزن خشک و اسانس نعناع فلفلی و مقایسه اثرات گروه‌های کودی با یکدیگر بود. با استفاده از اطلاعات مقالات منتشرشده طی 20 سـال گذشـته و بـر اسـاس پروتکـل ROSES مجموعاً 34 مطالعه موردبررسی قرار گرفت. بنابراین، اندازه اثر هجس، خطاي انتشار، همبسـتگی بگ و مازومدار و ضریب همبستگی تاي کندال با استفاده از نرم‌افزار فراتحلیل محاسبه شد. نتایج نشان داد کودهای زیستی اثر مثبتی بر افزایش عملکرد وزن خشک و اسانس نعناع فلفلی داشتند. مقدار 8 لیتر نیتروکسین در هکتار با مقدار اندازه اثر معادل (412/1=g) و (200/1=g) با 95 درصد اطمینان مصرف کودهای زیستی سبب افزایش ماده خشک و اسانس نعناع فلفلی شد. اندازه اثر استفاده از کودهای شیمایی نیز با مقدار و قدرت بیشتری از کودهای زیستی بر عملکرد وزن خشک و اسانس تأثیرگذار بود. نتایج آزمون همبستگی بگ و مازومدار نشان داد که اثر کودهاي شیمیایی و کود زیستی بر نعناع فلفلی همگن بود. آزمون N ایمن از خطا نیز نشان داد که دقت و صحت مطالعات انجام‌شده بالا است. بنابراین می‌توان با اتکا بر کودهای زیستی در توسعه کشاورزی ارگانیک و یا تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی در رهیافت‌های نوظهور مانند کشاورزی سالم اقدام به تولید محصول نعناع فلفلی نمود.
Dealing with the challenges of food shortages caused by population growth led to the development of agricultural systems dependent on chemical fertilizers, pesticides and insecticides. On the other hand, alternative production systems have emerged in order to reduce the risks of intensive production systems and increase efficiency by applying ecological methods and using biological and organic fertilizers. The purpose of this meta-analysis was to investigate the effects of using biological and chemical fertilizers on the yield of dry weight and essential oil of peppermint and to compare the effects of fertilizer groups with each other. Using the information of articles published in the past 20 years and based on the ROSES protocol, a total of 34 studies were examined. Therefore, Hedges effect size, diffusion error, Begg and Mazumdar's correlation and Kendall’s tau coefficient were calculated using meta-analysis software. The results showed that biofertilizers had a positive effect on increasing the yield of dry weight and peppermint essential oil. The amount of 8 liters of nitroxin per hectare with an effect size equal to (g=1.412) and (g=1.200) with 95% certainty of using biofertilizers increased the dry matter and essential oil of peppermint. The size of the effect of using chemical fertilizers was also more effective than biological fertilizers on the yield of dry weight and essential oil. The results of Begg and Mazumdar's correlation test showed that the effects of chemical fertilizers and biofertilizers on peppermint were homogeneous. The Classic fail-safe N test also showed that the accuracy and precision of the conducted studies is high. Therefore, it is possible to produce peppermint by relying on biological fertilizers in the development of organic agriculture or by combining biological and chemical fertilizers in emerging approaches such as healthy agriculture.