مطالعۀ تأثیر عناصر فرهنگی در توسعۀ پایدار با میانجی‌گری خاص‌گرایی
محورهای موضوعی : جنبشهای اجتماعیایوب محمودی 1 , سیف‌الله سیف‌اللهی 2 , طهمورث شیری 3 , صمد رسول‌زاده اقدم 4
1 - دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه جامعه‌شناسی، واحد علوم‌وتحقیقات، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
4 - دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه شهیدمدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
کلید واژه: عناصر فرهنگی, توسعۀ پایدار, خاص‌گرایی, اردبیل.,
چکیده مقاله :
عناصر فرهنگی نقش مهمی در توسعۀ پایدار هر جامعه‌ای دارد. درواقع فرهنگ عامل اصلی و به‌عبارتی موتور توسعه است و خاص‌گرایی درکنار آن می‌تواند نقش به‌سزایی داشته باشد. پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر عناصر فرهنگی در توسعۀ پایدار اردبیل با میانجی‌گری خاص‌گرایی موردمطالعۀ شهروندان اردبیل در سال 1400شمسی می‌باشد. پژوهش پیش‌رو از نوع توصیفی-هم‌بستگی و هدف کاربردی می‌باشد. جامعۀ آماری شامل شهروندان 65-18ساله شهر اردبیل به تعداد 605992 بود. بنابراین بااستفاده‌از فرمول کوکران، تعداد 450نفر از شهروندان با نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه محقق ساخته که پایایی آن برابر با 85/0 بوده استفاده شده است. بدین‌سان، داده‌ها بابه‌کارگیری آزمون‌های پیرسون، رگرسیون و تحلیل مسیر به کمک نرم‌افزار SPSS موردتحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد بین عناصر فرهنگی و خاص‌گرایی با توسعۀ پایدار رابطۀ مثبت و بین عناصر فرهنگی با خاص‌گرایی رابطۀ منفی وجود دارد. تحلیل رگرسیونی و مسیر نشان دادکه 61درصد از تغييرات توسعۀ پایدار به کمك متغيرهای مستقل قابل‌تبيين است همچنین عناصر فرهنگی 62/0 و خاص‌گرایی 53/0 بر توسعۀ پایدار اثر مستقیم دارند. برای رسیدن به توسعۀ پایدار می‌بایست به عناصر فرهنگی و خاص‌گرایی توجه کرد تا بتوان آینده‌ای بهتر برای افراد جامعه درست کرد. درنتیجه توجه‌به قابلیت‌های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و استفادۀ بهینه از پتانسیل‌ها می‌تواند نقش مهمی دراین خصوص داشته باشد.
The engine of development, and particularism can have a significant role alongside it. The present study aims to investigate the impact of cultural elements on sustainable development in Ardabil with the mediating role of particularism, focusing on Ardabil City in the year 2021. The present study is descriptive-correlational and applied in nature. The statistical population consisted of citizens aged 18-65 in Ardabil, with a total population of 605,992. Therefore, using Cochran's formula, a sample of 450 citizens was selected through multi-stage cluster and random sampling. A researcher-made questionnaire witha reliability of 0.85 was used to collect the data. Finally, the data were analyzed using Pearson correlation, regression, and path analysis with the help of SPSS software. The findings showed a positive relationship between cultural elements and ethnocentrism with sustainable development, and a negative relationship between cultural elements and particularism. Regression and path analysis showed that 61% of the variations in sustainable development can be explained by independent variables. Furthermore, cultural elements have a direct effect of 0.62 and particularism has a direct effect of 0.53 on sustainable development. To achieve sustainable development, attention should be paid to cultural elements and particularism in order to create a better future for the members of society. Therefore, attention to cultural, economic, and social capabilities, as well as optimal utilization of potentials, can play a significant role in this regard.
ازغندي، سیدعليرضا. 1397. تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران (1357-1320)، چاپ‌یازدهم، تهران: انتشارات سمت.
ازکیا، مصطفی. 1381. جامعه‌شناسی توسعه، چاپ‌چهارم، تهران: انتشارات کلمه.
اکرمی، غلامرضا. دامیار، سجاد. 1396. رویکردی نو به معماری بومی دررابطۀ ساختاری آن با معماری پایدار، نشریۀ علمی‌پژوهشی-هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، دورۀ 22، شمارۀ 1، 40-29.
انتظاری، یعقوب. محجوب، حسن. 1392. تحلیل توسعۀ اقتصاد دانش ایران براساس چشم‌انداز 1404، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-راهبرد فرهنگ، دورۀ 6، شمارۀ 24، 97-65.
آدورنو، تئودور، هورکهایمر، ماکس 1387. دیالکتیک روشنگری: قطعات فلسفی، ترجمۀ: مراد فرهادپور و امید مهرگان، چاپ‌سوم، تهران: انتشارات گام نو.
بديع، برتران. 1393. توسعۀ سیاسی، ترجمۀ: احمد نقيب‌زاده، چاپ‌هفتم، تهران: انتشارات قومس.
جغتایی، فائزه. موسوی، میرطاهر. زاهدی ماندارانی، محمدجواد. 1395. ابعاد و مؤلفه‌های توسعۀ اجتماعی در برنامه‌های 5گانۀ توسعۀ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-رفاه اجتماعی دورۀ 16، شمارۀ 63، 88-55.
حقیقی، علی‌محمد 1388. بررسی نقش فرهنگ در توسعۀ پایدار؛ تحلیل موردی فرهنگ ایران، ماهنامۀ مهندسی فرهنگی، دورۀ 4، شمارۀ 38-37، 88-76.
دبدبه محمد. 1400. دست‌نوشته‌های از مجموعه آثار معمار دبدبه (تبیین پلورالیسم فرهنگی)، تهران.
ساعي، احمد. 1394. توسعه در مكاتب متعارض، ویراستار علمی: مهدی عباسی، چاپ‌هفتم، تهران: انتشارات قومس.
سیف‌اللهی، سیف‌الله. 1399. جامعه‌شناسی توسعۀ اقتصادی اجتماعی ایران: زمینه‌ها، موانع و تنگناها، چاپ‌ششم، تهران: انتشارات جامعه پژوهان سینا.
سیف‌اللهی، سیف‌الله. امینی، حافظ. 1388. برنامه‌های توسعۀ اقتصادی-اجتماعی و تأثير آن بر واگرايی و همگرايی گروه‌های قومی در ايران، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-پژوهشنامۀ علوم‌اجتماعی، دورۀ 3، شمارۀ 2، 98-67.
شریف‌زاده، فتاح. و دیگران. 1392. موانع اجرای سیاست‌های فرهنگی کشور طی برنامه‌های اول تا چهارم توسعه: بررسی تجربیات مدیران فرهنگی، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-اندیشۀ مدیریت راهبردی (اندیشۀ مدیریت)، دورۀ 7، شمارۀ 1، 77-33.
شهرام‌نیا، سید امیرمسعود. 1392. جهانی شدن، دموکراسی و جنبشهای دموکراتیک در ایران، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-جامعه‌شناسی ایران، دورۀ 14، شمارۀ 3، 89-52.
صادقی، زینب. و دیگران. 1389. خلاقیت در آموزش عالی؛ گامی اساسی درجهت توسعۀ پایدار، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-راهبردهای آموزش (راهبردهای آموزش در علوم‌پزشکی)، دورۀ 3، شمارۀ 1، 28-23.
فراستخواه، مقصود. 1378. آموزش، پژوهش و توسعۀ سرمایۀ انسانی در توسعۀ پایدار، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-فرهنگ وتعاون، دورۀ 3، شمارۀ 15، 40-36.
کاتوزیان، محمدعلی. 1398. دولت و جامعه در ایران: انقراض قاجار و استقرار پهلوی، ترجمۀ: حسن افشار، چاپ‌یازدهم، تهران: انتشارات نشر مرکز.
کاتوزيان، محمدعلی. 1400. اقتصاد سیاسی ايران: از مشروطیت تا پايان سلسلۀ پهلوی، ترجمۀ محمدرضا نفیسی و کامبیز عزيزی، چاپ‌بیست‌وششم، تهران: انتشارات نشر مرکز.
گودرزوند چگینی، مهرداد. 1387. توسعۀ پایدار مقایسه هند و ژاپن، مقالات علمی-تدبیر، شمارۀ 201، 32-28.
مشيدي، جليل. سمانه، فرزانه 1391. بررسي کثرت‌گرايي ديني در مثنوي مولوي، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت، دورۀ 10، شمارۀ 30، 108-83.
مصلي‌نژاد، عباس. 1395. سياست‌گذاری موازنۀ منطقه‌ای در روابط ایران و عربستان، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-سياست، دورۀ 46، شمارۀ 4، 1087-1067.
ميرترابي، سعيد. 1387. مسائل نفت ایران، چاپ‌چهارم، تهران: انتشارات قومس.
نصيري، حسین. 1385. توسعۀ پايدار: چشم‌انداز جهان‌سوم، چاپ‌دوم، تهران: انتشارات دایرۀ سبز.
وثوقی، منصور. میرزایی، حسین. رحمانی، جبا. 1384. فردگرايي و جمع‌گرايي ايرانيان از ديد سياحان خارجی، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دورۀ 1، شمارۀ 3-2، 322-303.
Beeman, William O. Moyne, John. 1988. Language, Status And Power In Iran, Journal Of Language, 64(2):402-404.