جهانی شدن گونه های نوینِ مجازات متأثر از آموزه های جرم شناسی
محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللیعلی آقاپور 1 , عباس منصور آبادی 2 , عباسعلی اکبری 3
1 - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، واحد بین‌المللی ارس، دانشگاه آزاد اسلامی، ارس، ایران
2 - دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه تهران، دانشکدگان فارابی، قم، ایران(نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
کلید واژه: جهانی شدن حقوق کیفری, گونه های نوینِ مجازات, جرم شناسی, نظام نیمه آزادی, نظارت الکترونیکی, مجازات های جایگزین حبس.,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: نظریه جهانی شدن حقوق کیفری و به صورت خاص جهانی شدن مجازات¬ها مبتنی بر موازین و مفاهیم حقوق بشری و رعایت کرامت انسانی، منجر به متأثر شدن جرم‌شناسی، به اندیشه و فرآیند جهانی‌شدن با تشریح علل بزهکاری و تکوین مراحل اجرایی، قانون گذار را در بهبود و اصلاح قوانین کیفری هدایت کرده است. بدین سان اندیشمندان حقوق کیفری به طور کلی نفوذ این آموزه¬ها را در حقوق کیفری مورد پذیرش قرار می¬دهند، به ویژه آن که این آموزه¬ها مبتنی بر داده های تجربی بوده و نسبتاً ثابت شده باشند. یکی از اقسام مهم استفاده از داده¬های جرم شناسی و دست آوردهای آن، گونه¬های نوین مجازات در حقوق کیفری عمومی نظام-های حقوقی است. روش: تحقیق حاضر از نوع مطالعات توصیفی و علی به صورت کتابخانه ای – اسنادی انجام می¬شود. یافته ها و نتایج: با گذشت زمان، جرم‌شناسی و زیرشاخه‌های آن، حقوق کیفری را پویا و پیش رو ساخته است. راهکارهایی که این رشته پیشنهاد می¬نماید، بدون جهت گیری سیاسی و تنها بر اساس تحقیقات علمی است، در حالتی که به درستی و با برنامه ریزی مورد بهره گیری واقع شوند، به محقق شدن حقوق کیفری عادلانه یاری می¬رساند. از این رو در پرتو مطالعات جرم‌شناختی و نقدهایی که بر موضوع های سه گانه حقوق کیفری وارد شده است، اندیشه‌های کیفری دگرگون گشته و با پذیرش جهانی شدن گونه¬های نوین مجازات از قبیل: «نظام نیمه آزادی»، «نظارت الکترونیکی» و «مجازات¬های جایگزین حبس وارد حقوق کیفری عمومی شده است.
Background and purpose: the theory of globalization of criminal law and specifically the globalization of punishments based on the standards and concepts of human rights and respect for human dignity, leading to the influence of criminology, to the thought and process of globalization by explaining the causes of delinquency and the development of enforcement procedures. It has guided the legislator in improving and amending criminal laws. Thus, criminal law thinkers generally accept the influence of these doctrines in criminal law, especially that these doctrines are based on empirical data and are relatively proven. One of the important types of using criminological data and its results is new types of punishment in general criminal law of legal systems. Method: The current research is a descriptive and causal type of study and is conducted in a library-document format. Findings and results: Over time, criminology and its sub-branches have made criminal law dynamic and advanced. The solutions proposed by this field are without political orientation and are based only on scientific research, if they are used correctly and with planning, they help to realize just criminal rights. Therefore, in the light of criminological studies and criticisms that have been made on the three issues of criminal law, criminal ideas have changed and with the acceptance of the globalization of new types of punishment such as: "semi-liberty system", "electronic surveillance" and " Alternative punishments of imprisonment have entered the general criminal law.
1. آشوری، محمد(1398). جایگزین¬های زندان یا مجازات¬های بینابین، ویراست جدید، تهران: انتشارات جهش.
2. آقاپور، علی و شاهد، بهارک(1402). رابطه دولت و عوام‌گرایی کیفری در بستر سیاست جنایی قضایی با تأکید بر پرونده‌های قتل، فصلنامه علمی کارآگاه، دوره 17، شماره 62.
3. آقایی جنت مکان، حسین(1393). حقوق کیفری عمومی (کیفرشناسی نو)، جلد سوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات جنگل.
4. آنسل، مارک(1401). اصول دفاع اجتماعی، ترجمه محمد آشوری و علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ ششم، تهران: انتشارات گنج دانش.
5. اعتمادی، علی؛ شاملو، باقر، علیمرادی، امان اله و احمدی موسوی، سیدمهدی(1398). جایگاه احترام به کرامت انسانی در ارتقای اقتدار قضایی، فصلنامه تحقیقات حقوق تطبیقی ایران و بین¬الملل، سال دوازدهم، شماره 46.
6. اکرمی، روح الله و سیف الله پور، فرزانه (1396). تحلیلی بر نظام نیمه آزادی در حقوق کیفری ایران و فرانسه با رویکردی به مبانی فقهی آن، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال چهاردهم، شماره 3.
7. بابایی، محمدعلی(1390). جهانی شدن جرم: ضرورتی پیش روی مطالعات و تحقیقات جرم‌شناسی، آموزه¬های حقوق کیفری، دوره 8 ، شماره 1.
8. باقری، شیرین(1400). تحلیل جرم شناختی اجرای احکام کیفری، چاپ اول، تهران: انتشارات مهرکلام.
9. پاک نهاد، امیر(1401). اصول جرم شناسی، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
10. پاک نهاد، امیر(1394). سیاست جنایی ریسک مدار، چاپ دوم، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
11. پرادل، ژان(1396). تاریخ اندیشه های کیفری، ترجمه: علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات سمت.
12. توجهی، عبدالعلی (1402). نهادهای ارفاقی در قانون مجازات اسلامی، چاپ اول، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
13. سلیمی، علی و داوری، محمد(1393). جامعه شناسی کجروی، چاپ ششم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
14. شیری، عباس(1397). مکتب جرم شناسی انقادی محکومان، دانشنامه جرم شناسی محکومان، به کوشش عباس شیری، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
15. دکسردی، والتر اس(1402). جرم شناسی انتقادی معاصر، ترجمه و تحقیق از مهرداد رایجیان اصلی و حمیدرضا دانش ناری، چاپ چهارم، تهران: انتشارات دادگستر.
16. رایجیان اصلی، مهرداد(1398). بزه دیده شناسی، جلد اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات شهردانش.
17. رجبی تاج امیر، ابراهیم(1400). نهادینه سازی رویه¬های عدالت ترمیمی در پلیس، مجله پژوهش¬های حقوق جزا و جرم شناسی، دوره 9، شماره 18.
18. ریاضت، زینب(1398). مطالعه جرم شناختی مجازات های جایگزین حبس در قانون مجازات اسلامی، کتاب چهارم، علوم جنایی تجربی، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
19. صدیق سروستانی، رحمت الله(1401). آسیب شناسی اجتماعی (جامعه شناسی انحرافات اجتماعی)، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات سمت.
20. صفاری، علی(1401). کیفرشناسی، چاپ سی و هشتم، تهران: انتشارات جنگل.
21. صفاری، علی و صابری، راضیه(1398). جرم شناسی صلح طلب: رویکرد آن به جرم و راهکارهای مقابله با جرم، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، دوره 14، شماره 53.
22. عبدالهی، افشین(1393). تعامل جرم شناسی و آیین دادرسی کیفری، رساله دکتری، رشته حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق.
23. فروغی، فضل الله و ایرانی، امیر (1395). مطالعه تطبیقی شناسایی و اجرای نظارت الکترونیکی در حقوق کیفری ایران و امریکا، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 7، شماره 2.
24. کرامتی معز، هادی(1402). جرم شناسی (طرح مباحث نوین در دانش جرم شناسی، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
25. کرامتی معز، هادی و حسن آبادی، عبدالرحمن(1402). سیاست کیفری سخت گیرانه در آیین دادرسی کیفری ایران (در بوته نقد)، چاپ اول، تهران: انتشارات عدل قانون.
26. مارش، یان و همکاران(1398). نظریه¬های جرم، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، چاپ دوم، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
27. منصورآبادی، عباس (1399). حقوق جزای عمومی3، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
28. مهدوی، محمود(۱۳۹3). سخنرانی ارائه شده در همایش مجازات¬های جایگزین حبس و راهکارهای اجرایی آن، برگزار شده در پژوهشگاه قوه قضاییه 3/8/1393.
29. نجفی ابرند آبادی، علی حسین و هاشم بیکی، حمید(1401). دانشنامه جرم شناسی، چاپ ششم، تهران: انتشارات گنج دانش.
30. نجفی ابرندآبادی، علی حسین(1398). پیوند حقوق کیفری و جرم شناسی، افق¬های نوین حقوق کیفری، نکوداشت حسین آقایی نیا، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
31. نجفی ابرندآبادی، علی حسین(1394). جرم شناسی در آغاز هزاره سوم، دیباچه در : مگ وایر، مارک و دیگران، دانشنامه جرم شناسی آکسفورد، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، جلد اول، چاپ دوم، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
32. نجفی ابرند آبادی، علی حسین(1386). مجازات¬های جامعه مدار در لایحه قانون مجازات های اجتماعی جایگزین زندان: راه کاری برای کاهش جمعیت زندان، در مجموعه مقالات همایش راه کارهای کاهش جمعیت کیفری زندان، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
33. والهي، حمید و احسان پور، سیدرضا(1395). جایگاه جایگزین¬های مجازات حبس با رویکر فردی کردن آن¬ها در نظام عدالت کیفری ایران، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 85.
34. John Stone, Gerry (2002), Restorative Justice (Ideas, Values, debates), willan publishers.
35. Mathew O.yeager (2011), Frank Tannenbaum : The making of a convict criminologist , The prison journal, 91 , 2.
36. Laufer, William S. & Adler, Freda (Editors), (2013), Advances in Criminological Theory, The Criminology of Criminal law, Volume 8, Transaction publishers, New Jersey.
37. Vass, Antony A, (1990), Alternatives to Prison, Custody and The Community, London, Newburly Park Publisher.