سازوکار نظارت مالی بر احزاب در حقوق موضوعه ایران
محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی
مونا احمدی
1
(کارشناس ارشد حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ( مسئول مکاتبات)
سید محمد هاشمی
2
()
کلید واژه: نظارت, نظارت مالی, تامین مالی احزاب سیاسی, قانون احزاب, نهادهای نظارت,
چکیده مقاله :
امروزه احزاب سیاسی را به واسطه کارویژه هایی که در تعدیل ساخت قدرت اجتماعی و قدرت سیاسی ایفا می کنند به عنوان چرخ دنده ی دموکراسی نام گذاری کرده اند. این نهادها امروزه با ایفای کارکرد ها ی گسترده و متنوع به ویژه در انتخابات نقش تعیین کننده ای درسرنوشت سیاسی کشورها بر عهده دارند. احزاب برای ایفای نقش مطلوب خود در جامعه نیازمند سازمان دهی منسجم مالی و اداری مستقل از قدرت عمومی می باشند. بنا بر این بایستی دارای منابع تامین مالی و سازوکارهایی برای نظارت بر این منابع باشند.چرا که استقلال مالی احزاب با شفاف کردن منابع مالی و تعبیه ی راه کارهایی برای نظارت بر نحوه ی دستیابی و مصرف این منابع به دست می آید.با توجّه به اهمیّت منابع مالی و شفافیت آن در فعالیت های حزبی پژوهش حاضر سعی دارد تا به بررسی نظارت مالی بر احزاب درحقوق موضوعه ی ایران بپردازد.در این راستا شفاف سازی و قانون مند کردن فرآیند های مالی احزاب واعمال نظارت مالی-حقوقی دقیق بر آن توسط یک نهاد غیر حکومتی و تنها با نظارت محدود دولت، می تواند به حفظ اعتماد عمومی نسبت به روند سیاسی دموکراتیک و تحقق آرمان های تکثر گرایی سیاسی در جامعه کمک کند.
منابع
کتاب‌ها:
1. انصاری، ولی ا...، کلیات حقوق اداری، چاپ اول، 1374.
2. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، ج4، 1368.
3. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه فارسی، ج13، چاپ اول،1373.
4. راسخ، محمد، نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، 1388.
5. عبدالمالکی، محمد رضا، فرهنگ اصطلاحات و عناوین مالی ـ محاسباتی، چ اول، 1385.
6. فرزیب، علیرضا، بودجه ریزی دولتی ایران، 1377.
7. گرجی ازندریانی، علی اکبر، در تکاپوی حقوق اساسی، 1388.
8. معین، محمد، فرهنگ فارسی، ج 4، 1382.
9. هاشمی، سید محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم (حاکمیت و نهادهای سیاسی)، چاپ دوم، 1375.
10. هاشمی، سید محمد، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، 1384.
مقالات:
1. اردشیر، امیرارجمند، «تقریرات درس حقوق اداری تطبیقی»، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، 1384.
2. مرتضی، نجابت خواه، بررسی تطبیقی تامین مالی احزاب و انتخابات، دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1389.
3. اسماعیل، رضا قلی، «پایان نامه ارزیابی ظرفیت مسئوولیت پاسخگویی سیستم نظارت مالی کشور»، 1385، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حسابداری و مدیریت دولتی.
4. احمد، رنجبر، «تامین مالی احزاب سیاسی (بررسی تحلیلی مقایسه‌ای)»، دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1387.
5. روزنامه ایران، «دولتی شدن احزاب، یک ذهنیت است؛ به نهادینه کردن تحزب می‌اندیشیم»، سال هفتم، شماره 1728، 8/11/1379.
6. روزنامه ایران، «بودجه احزاب؛ سخن موافقان و مخالفان»، سال هفتم، شماره 1729، 9/11/1379.
7. نبی ا...، قربانی، «تحزب و توسعه، بررسی موانع تحزب در ایران»، کتاب دوم، همشهری، 1378.
8. ابوذر، گوهری مقدم، اظهار نظر کارشناسی درباره: «طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی»، دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1389.
9. احمد، مرکز مالمیری، رحمان قهرمانپور بناب، «بررسی راه‌های اعطای کمک‌های مالی دولت به احزاب»، مجلس و پژوهش.1382.
10. سید محمد، هاشمی، «نظارت شورای نگهبان انضباطی است نه استصوابی و نه استطلاعی»، مجموعه مقالات مشارکت سیاسی احزاب و انتخابات، 1378.
قوانین:
1. آئین‌نامه‌ی اجرایی فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته شده مصوب 30/3/1361.
2. آئین‌نامه‌ی نحوه‌ی پرداخت یارانه به احزاب و گروه‌های مشمول قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته شده مصوب 30/8/1380.
3. اساسنامه‌ی خانه احزاب ایران مصوب 22/2/1379.
4. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1368.
5. قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته شده در جمهوری اسلامی ایران مصوب 7/6/1360
منابع خارجی:
1. Alexander, Herbert E,(ed),1989: comparative political Finance in the 1980 s,combridge university press,combridge.
2.Fisher,JastinandEisenestadt,toddA,Interoduction:comparative party politics,vol 10,NO.2004.
منابع اینترنتی:
1. www.aftabnews.ir,1388/12/25,17:06.
2. www.yjc.ir,1391/9/21,08:10.