شرایط اساسی قراردادهای بالادستی نفت جهت واگذاری به شرکت های بین المللی نفتی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

عبدالحسین شیروی خوزانی ¹ , محمود باقری ² , سید عمادالدین طباطبایی ³

1 - استاد گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، قم، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: [e-mail]
2 - دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. رایانامه: [e-mail]
3 - دانش آموخته دکتری حقوق بین الملل عمومی. رایانامه: [e-mail]

تاریخ دریافت : 1399/04/12 تاریخ پذیرش : 1399/08/05 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: قراردادهای بالادستی نفت, شرکت های بین المللی نفتی, قوانین و مقررات بالادستی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: شروط قراردادهای بالادستی نفت و گاز اهمیت بسزایی برای شرکتهای بین‌المللی نفت و دولتهای صاحب مخزن دارد. واگذاری قراردادهای بالادستی نفت و گاز به شرکتهای بین المللی نفت خارجی اجازه می دهد تا مدت نسبتاً طولانی در میادین نفتی کشور صاحب مخزن جهت اکتشاف، استخراج و تولید نفت حضور داشته باشند. علاوه بر مدل قراردادی، مواردی مانند طرفین قرارداد، مالکیت، الزامات قانونی، هزینه و بازپرداخت آن و میزان حق الزحمه از جمله شروطی می باشد که بر جذابیت قراردادهای نفتی تأثیر شگرفی دارد.روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است.یافته ها و نتایج: دولت مرکزی عراق از مدل قراردادهای خدماتی برای توسعه میادین خود استفاده می نماید. مدل مذکور که آخرین نمونه آن در سال 2018 رونمایی شده است، تفاوت هایی با قراردادهای بیع متقابل ایران و مشابهت های با مدل قرارداد جدید نفت ایران دارد. کشور ایران نیز مانند کشور عراق از قراردادهای خدماتی برای توسعه و تولید میادین نفتی خود بهره می گیرد. نظر به تجربه طولانی و مشابهت فرهنگی، دینی و جغرافیایی دو کشور، بررسی مفاد و شروط قراردادهای این دو کشور می تواند نقاط قوت و ضعف قراردادهای موجود را روشن نموده و شرکت ملی نفت ایران را در طراحی مدلهای جدید قراردادی و یا اصلاح مدل های رایج قراردادهای نفتی یاری نماید.

منابع و مأخذ:

- شکوهی، محمدرضا و دیگران (1395). مقایسه تطبیقی کارآیی رژیم مالی قراردادهای بیع متقابل و قراردادهای نوین نفتی ایران، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 5(20): 113-79.

-شیروی، عبدالحسین و امین‌مجد، فاطمه (1391). سرمایه­گذاری خارجی در عملیات بالادستی، حقوق خصوصی، 9(21): 34-5.

-شیروی، عبدالحسین (1383). انواع روش­های قراردادی تجارت متقابل، اندیشه­های حقوقی، 2(7): 46-5.

-شیروی، عبدالحسین (1393). حقوق نفت و گاز، نشر میزان، چاپ اول.

-شیروی، عبدالحسین؛ ابراهیمی، سید نصراله و اصغریان، مجتبی (1388). اکتشاف و توسعه میادین نفتی ایران از طریق قراردادهای بیع متقابل، ترجمه ، مجله حقوقی بین­المللی، نشریه مرکز امور حقوقی بین­المللی ریاست جمهوری، 26(41): 262-243.

-قنبری‌جهرمی، محمدجعفر و اصغریان، مجتبی (1394). مطالعه تطبیقی ترتیبات مالی قراردادهای خدماتی نفتی عراق و ایران، مطالعات حقوق تطبیقی، 6(12): 771-751.

-کلایوام، اشمیتوف (1377). حقوق تجارت بین الملل، جلد اول ترجمه شده زیر نظر  بهروز اخلاقی، تهران: سمت.

-گودرزی، زهرا و باقری، محمود (1394). تحلیل قوانین جدید در حوزه نفت و گاز و بررسی ظرفیت قانونی موجود در پذیرش تحولات قراردادی، مطالعات حقوق انرژی، 1(2): 166-153.

Damianova, Kalina K (2015). Iran's re-emergence on global energy markets (opportunities, challenges, implications), EUCERS (European Centre for energy and Resource Security, p.45.

-Mazeel, Muhammad (2010). Petroleum Fiscal Systems and Contracts, Diplomica Verlag GmbH.

-Ghandi, Abbas& Lin, C.-Y.Cynthia (2018). Economic Efficiency and Optimal Contractual Design of Iraq's Oil Service Contracts.

-Jalo, Ismaila (2013). The rights to explore petroleum, what manner of rights is best suited for the Iraqi Petroleum Industry?, University of Dundee, CEPMLP Annual Review-CAR Volume 16.

-Mousa Jiyad, Ahmed (2010). The fiscal Regime of Upstream Oil Contracts and and Rumaila Economics & Alahdab Disadvantages, Presentation delivered before The 3 rd Iraqi Petroleum Conference, Imperial College, London, UK.

-Oliveira, Marcelo. R (2010). The overhaul of the Brazilian oil and gas regime: does the adaption of a production sharing agreement bring any advantage over the current modern concession system?, OGEL, vol. 8-issue 4available at: www.ogel.org.