ارزیابی تنوع ژنتیکی در لاین های پیشرفته کلزای زمستانه

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

لیلی علیزاده ¹ , بهرام علیزاده ² , فرزاد جاویدفر ³ , فرخ درویش ⁴

1 - فرهیخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - استادیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر کرج
3 - استادیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر کرج
4 - استاد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

تاریخ دریافت : 1389/06/06 تاریخ پذیرش : 1389/12/18 تاریخ انتشار : 1389/11/01

کلید واژه: عملکرد, کلزا, اجزای عملکرد, واریانس ژنتیکی, وراثت‌پذیری عمومی,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی، شناسایی و نیز انتخاب لاین های برتر کلزا، تعداد 20 لاین پیشرفته در آزمایشی به صورت طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار برای صفات عملکرد و اجزای عملکرد در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 88-1387 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین لاین ها برای تعداد روز تا گل‎دهی، پایان گل‎دهی و رسیدگی، طول دوره گل‎دهی، طول ساقه اصلی، ارتفاع اولین شاخه فرعی، طول خورجین اصلی، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملکرد دانه و روغن، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد خورجین در شاخه‎های فرعی و بوته اختلاف معنی داری وجود دارد. برآورد وراثت پذیری عمومی نشان داد که تعداد روز تا آغاز گل‎دهی و رسیدگی و وزن هزار دانه به ترتیب با مقدار 27/98، 52/92 و 73/91 گرم دارای بیشترین مقدار وراثت پذیری عمومی بودند تعداد خورجین در شاخه های فرعی و بوته به ترتیب با 13/23 و 72/16 بیشترین ضریب تغییرات ژنوتیپی را نشان دادند. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که لاین های شماره 1، 9 و رقم شاهد زرفام به ترتیب با 49/3، 34/3 و13/3 تن در هکتار بالاترین عملکرد را داشتند. عملکرد روغن در سطح احتمال 1% همبستگی مثبت و معنی دار، درصد روغن همبستگی مثبت و معنی‎دار در سطح احتمال 1% و طول خورجین فرعی همبستگی منفی و معنی دار در سطح احتمال10% با عملکرد دانه داشتند. تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های مورد مقایسه را به سه گروه متمایز دسته‎بندی نمود. یکی از این گروه ها در برگیرنده لاین های پرمحصول بود که از آن می توان برای انتخاب لاین هایی با عملکرد بالا در برنامه های به‎نژادی بهره برداری نمود.

چکیده انگلیسی:

   In order to study the genetic variation, identification and selection of superior rapeseed lines in a F4 generation, 20 advanced lines were examined using a randomized complete block design with three replications in the field of Seed and Plant Improvement Institute (SPII), Karaj in 2008-2009. Results of analysis of variance showed that there were significant differences between genotypes for the number of days to initiating and terminating of flowering, number of days to ripening, main stem length, height of first branch from ground surface, main pod length, 1000 seed weight, oil content, seed and oil yield, plant height, number of primary branches, number of pods per branch and per plant. Number of days to beginning of flowering and ripening, 1000 seed weight with 98.27, 92.52 and 91.73 grams had the highest values for broad sense heritability, respectively. The traits like number like of pods per branch and per plant with 23.13 and 16.72 had the highest values for genetic coefficient of variation (GCV). Comparison of mean seed yield showed that the genotypes L1, L9 and Zarfam with the yield values of 3.49, 3.34 and 3.13 t/ha had the highest performance among the examined genotypes, respectively. Correlation among the measured traits showed that oil yield had a positive and significant correlation with seed yield at 1% of probability level and the traits of oil percent and the secondary pod length showed negative and significant correlation with seed yield at the %10 of probability level. Based on cluster analysis, genotypes were assigned into three distinct groups. One of the resulting clusters consisted of high yielding lines that would be suitable for selection of superior and high yielding rapeseed varieties.

منابع و مأخذ:

Ahmadi MR (1991) Investigation of genetic variability in synthetic rapeseed B. napus L. var Oleifera. Iranian Agricultural Science 21(3): 42-53. [In Persian with English Abstract].

Ahmadi MR (1996) Rapeseed breeding. Extension program Bureau, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO). [In Persian with English Abstract].

Akbar M, Mahmood T, Yaqub M, Anvar M, Ali M, Iqbal N (2003) Variability, correlation and path coefficient studies in summer mustard (Brassica juncea L.). Asian Journal of Plant Science 2(9): 696-698.

Alizadeh B, Tarinejad AR (2010) Application of MSTATC software in statistical analysis. 2^nd Edition. Setoodeh Pub. Tabriz. [In Persian with English Abstract].

Allen EJ, Morgan DG (1975) A quantitative comparison of the growth, development and yield of different varieties of oilseed rape. Journal of Agricultural Science 85: 159-74.

Amiri Oghan H, Faraji A, Behmaram R, Arab Gh, Seyf Amiri S (2001) Yield stability of rapeseed genotypes in Caspian Sea coasts regions. Rapeseed Research Results. Seed and Plant Improvement Institute (SPII), Karaj. [In Persian with English Abstract].

Azizi M, Soltani A, Khavari Khorasani S (1997) Rapeseed. Jahad Daneshgahi Pub. Mashhad. [In Persian with English Abstract].

Karimi M (2009) Investigation of genetic variability in advanced winter lines of rapeseed (Brassica napus L.) regarding seed yield and agronomic traits at Karaj region. MS dissertation in plant breeding. Islamic Azad University, Ardabil Branch. [In Persian with English Abstract].

Khan A, Khan MI, Riaz S (2000) Correlation and path coefficient analysis contributing parameters in Brassica napus. Pakistan Agricultural Research 16(2): 127-130.

Lionneton E, Aubert G, Ochatt S, Merah O (2004) Genetic analysis of agronomic and quality traits in mustard (Brassica juncea). Theoretical and Applied Genetics. 109: 792-799.

Mendham NJ, Russell J, Buzza GC (1984) The contribution of seed survival to yield in new Australian cultivars of oilseed rape (Brassica napus). Journal Agricultural Science. Cambridge 103: 303-316.

Mir Moosavi S (2003) Investigation of genetic correlation between seed yield, oil percent and protein content with some important agronomic traits in rapeseed using path analysis. MS dissertation in Plant Breeding. Faculty of Agriculture, Tehran University. [In Persian with English Abstract].

Özer H, Oral E, Dogru Ü (1999) Relationships between yield and yield components on currently improved spring rapeseed cultivars. Tyrkish Journal Agricultural Forestry 23: 603-607.

Rashidifar J, Dehghani H, Alizadeh B, Khodadadi M (2010) Classification of some winter rapeseed cultivars using cluster analysis and discriminant function analysis. 11^th Iranian Congress of Agronomy and Plant Breeding Sciences. 2-4 Mordad 1389. Institute of Environmental Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran. [In Persian with English Abstract].

Roodi D, Rahmanpour S, Javidfar F (2003) Rapeseed cultivation. Seed and Plant Improvement Institute. Karaj. [In Persian with English Abstract].

Thurling N (1974) Morphophysiological determinants of yield in rapeseed (Brassica campestris and Brassica napus). Australian Journal Agricultural Research 25: 711-721.

Toliyat Abolhasani M (1996) Effects if density and planting pattern on agronomic and quality traits of winter rapeseed in Mashhad region. MS dissertation in plant breeding. Tarbiat Modares University, Tehran. Iran. [In Persian with English Abstract].

Triboi-Blondel AM (1986) Some observations on the yield components of winter rape. Bulletin CETIOM no. 93.

Zhang G, Zhoui W (2006) Genetic analyses of agronomic and seed quality traits of synthetic oilseed Brassica napus produced from interspecific hybridization of B. campestris and B. oleracea. Journal Genetics. 85: 45-51.