تحلیلی استعاری زبانشناختی بر ضرب‌المثل‌های حوزۀ احساسی خشم در زبان های فارسی و ترکی
محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات آذریبهروز ابراهیمی 1 , حیات عامری 2 * , زهرا ابوالحسنی چیمه 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 - دانشیار زبانشناسی پژوهشکده سمت، تهران، ایران
کلید واژه: خشم, ضرب‌المثل, معنی‌شناسی شناختی, نگاشت‌نام, زبانشناسی شناختی, استعارۀ مفهومی, عواطف و احساسات,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر به بررسی استعاره‌های مفهومی حوزه خشم در آیینه ضرب‌المثل‌های دو زبان فارسی و ترکی می‌پردازد. تلاش شده است از منابع مختلف برای دو زبان مذکور، داده‌های مورد نیاز از هر دو زبان استخراج و گردآوری شود. پربسامدترین نگاشت‌نام‌ها در هر دو زبان مشخص و جداگانه در جدول آورده شود. در کنار نگاشت‌نام‌ها، پربسامدترین حوزه‌های مبدأ نیز شناسایی و معرفی شدند تا مشخص گردد گویشوران این دو زبان بیشتر از چه نگاشت‌نام‌ها و حوزه‌های مبدأ برای بیان استعاری خشم استفاده می‌کنند. مشخص شد در زبان فارسی پربسامدترین نگاشت‌نام [خشم آتش است] و در زبان ترکی [خشم نادانی/جهل است] می باشند. در‌رابطه با حوزه‌های مبدأ نیز پربسامدترین حوزه مبدأ که برای مفهوم‌سازی خشم به‌کار می‌رود، به‌ترتیب حوزه‌های مبدأ "روشنایی و تاریکی" در زبان فارسی و "انسان/بدن انسان"در زبان ترکی قرار دارند که بسامد وقوع به‌نسبت تعداد ضرب‌المثل‌های بررسی شده در هر زبان آورده شد. با تحلیل‌هایی که صورت گرفت به نظر می رسد که هر چند تقریباً گویشوران این دو زبان از یک الگوی واحد فرهنگی برای تولید استعاره خشم استفاده می‌کنند اما به نظر می آید تفاوت های فرهنگی باعث تولید نگاشت‌نام های متفاوت نیز شده است.
The present study examines the conceptual metaphors of anger in the rituals of both Persian and Turkish proverbs. This study attempts to extract and collect the required data from 9 sources for both languages. By searching the sources, 28 proverbs in the field of anger and 19 mappings were found in these proverbs. It was also attempted to list the most frequent mappings in both languages, discretely and separately. Along with mapping, the most frequent source domains were also identified and introduced to determine which speakers of these two languages were most likely to use the mapping and source domains to express anger metaphorically. In Farsi, it was found that mapping "anger is fire" and in Turkish, mapping "anger is ignorance / ignorance" were the most frequent. Regarding the source domains, the most frequent ones used to conceptualize anger are the "light and dark" source domains in the Persian language, and the "human / human body" in the Turkish language, respectively, and the frequency of occurrence was in each of the progenitors. Performed Analyses suggest that although some speakers of the two languages use a single cultural pattern to produce anger metaphor, cultural differences also appear to produce different mappings.