نگاهی به مناقب و مراثی معصومین (علیهم السلام) در شعر محمد چهری

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات کردی و لکی

مسعود باوان پوری ¹ , وحید سجادی فر ² , نرگس لرستانی ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
3 - دانشجوی دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار، گروه زبان و ادبیات عرب، گرمسار، ایران

تاریخ دریافت : 1394/09/11 تاریخ پذیرش : 1396/04/20 تاریخ انتشار : 1396/11/01

کلید واژه: مرثیه, منقبت, شعر لکی, محمد چهری, معصومین (علیهم السلام),

چکیده مقاله :

ادبیات مذهبی، یکی از گونه های ادبی است که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که تقریباً در تمامی ادیان و زبان ها رواج داشته است. شاعر در این گونۀ ادبی، ارادت خاص خویش را به محضر بزرگان دین خویش اعلان می دارد. کربلایی محمد چهری، شاعر معاصر هرسینی (از توابع کرمانشاه)، در شعر خویش اهتمام ویژه ای به امام علی (ع)، حضرت فاطمه (س) و نیز امام حسین (ع) داشته است. شاعر، ارادت خود را به این بزرگواران بیان داشته و اشعاری در مدح یا رثای آنان سروده و آن را با شعر خویش تلفیق کرده است. وی همچنین قصایدی در رثای شهدا، قیام 15 خرداد، شهر خمین و . . . دارد. مقالۀ حاضر می کوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از دیوان دو پی یک یِه سه و ته گُل بویلَه به بررسی شعر دینی این شاعر بپردازد و ابیاتی را که دربارۀ مدح و رثای بزرگان مذهب شیعه است، تبیین نماید. نتایج پژوهش نشان دهندۀ نگرش ویژۀ شاعر به موضوع قیام عاشورا و حوادث تلخی است که در آن روز بر اهل بیت (علیهم السلام) گذشته است. شاعر در این اشعار، بیشتر به رثای این بزرگواران پرداخته است و دلیل این امر را می‌توان در شهادت مظلومانۀ این امام همام (علیه السلام) و یاران باوفایشان جست‌وجو کرد. کثرت مراثی شاعر نسبت به مدایح وی نشان‌دهندۀ علاقۀ وی به این بزرگواران و اندوه او در مصایب ایشان است.

چکیده انگلیسی:

Religious literature is one of the literary genres which has been less considered, while it has been prevalent in almost all religions and languages. In this genre, the poet shows his special regards to figures of his religion. Karbalayei Mohammad Chehri, a contemporary poet of Harsin (around Kermanshah), has paid special attention to Imam Ali (PBUH), Hazrat Fatima (PBUH) and Imam Hussain (PBUH) in his poems. The poet has expressed his regards to these figures, and has composed poems in their praise or eulogy and integrated them into his poetry. The poet has some poems in eulogy of the martyrs of the uprising standing of fifteenth of Khordad, and the city of Khomein, etc. This paper attempts to examine the poet's religious verses and his eulogy of Shiite religious leaders using analytical-descriptive method and the collections. The results showed special attitude of the poet about the Ashura and the hostile events happening that day. The reason of this eulogy is martyrdom of Imam Hussain (PBUH) and his family and his loyal companions. His lamentations were found to be much more than his eulogies, reflecting his love of these noble characters and his sorrow about the tragedy.

منابع و مأخذ:

منابع

کتاب‌ها

1-      قرآن کریم.

2-      امیری، جهانگیر، (1387)، تاریخ الأدب العثمانی، تهران: سمت.

3-     امینی، علامه عبدالحسین احمد،(1371)، الغدیر فی الکتاب والسنة، چاپ پنجم، تهران: دارالکتب الاسلامیة.

4-     بوصیری، محمد بن سعید، (2005)، دیوان، تحقیق محمد علی بیضون، بیروت: دارالکتب العلمیة.

5-     چهری، محمد، (1389)، دو پی یک یه سه وَته گُل بویله، کرمانشاه: طاق بستان.

6-     سیاحی، صادق، (1389)، الادب الملتزم، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.

7-     ضیف، شوقی، (1427)، تاریخ الأدب العربی، چاپ دوم، قم: ذوی القربی.

8-     مختاری، قاسم، (1384)، میراث ماندگار ادب شیعی، اراک:  انتشارات دانشگاه اراک.

مقالات

1-    رفیعی، یدالله و رمضان رمضانی، (1392)، «اندیشۀ دینی در اشعار ملک الشعرای بهار و احمد صافی النجفی»، مجلۀ مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، شماره 25، صص 71- 49.

2-    محسنی­ نیا، ناصر و آرزو پوریزدان پناه کرمانی، (1388)، «بررسی تطبیقی مدایح نبوی در شعر جمال­ الدین عبدالرزاق و احمد شوقی»، پژوهش نامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال اول، شماره سوم، صص36-54.