با توجه به ساختار جامعه ایرای، علما و فقها همواره یکی از عناصر تأثیرگذار در نظام سیاسی و حقوقی ایران بودند. این تأثیرگذاری در جریان نهضت مشروطه بیشتر خود را نشان داد؛ بویژه آن که آنان ضمن نقش آفرینی در ایجاد حرکت و افزایش آگاهی سیاسی مردم در شکل گیری مصادیق مهم نظام مشروطه همچون تدوین متمم قانون اساسی، تأسیس مجلس شورای ملی و انتخاب نمایندگان مردم در مجلس مؤثر واقع شدند؛ هر چند که ایجاد اختلاف بین فقها یکی از نقاط ضعف اساسی در نهضت مشروطه بود و آن ها را از رسیدن به اهداف اصلی و اساسی بازداشت. هدف اصلی مقاله حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی تنظیم شده آن است که مشخص نماید علما و فقهای موافق و مخالف مشروطه چه نقشی در شکل دهی و تداوم کار مجلس شورای ملی و نظام نمایندگی آن داشتند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت علما و فقهای موافق و مخالف هر یک با توجه به اعتقاد و طرز تفکر خود در این راه کوشش نمودند. نتایج حاصل از پژوهش نیز نشان داد که مخالفین مشروطه انعقاد مجلس را مغایر اسلام دانسته و بدعت قلمداد می کردند و موافقین آن را حلقه اتصال دولت و ملت می دانستند که قادر است مصالح عمومی مملکت را احیاء کند. همین اختلاف نظر در موضوع نمایندگی مجلس نیز وجود داشت به طوری که موافقین نمایندگی را وکالت عام در نظر گرفته هر چند که به معنای لغوی وکالت نزدیک تر بود اما مخالفین آن را بدعت دانسته که موجب تضعیف جایگاه دین در جامعه می شود.